dc.contributor.advisor | Demirkasımoğlu, Nihan | |
dc.contributor.author | Yirmibeş, Ahmet | |
dc.date.accessioned | 2017-08-11T09:33:22Z | |
dc.date.available | 2017-08-11T09:33:22Z | |
dc.date.issued | 2017 | |
dc.date.submitted | 2017-05-22 | |
dc.identifier.citation | Öğretmen Mesleki Kimliği,Aktivist Öğretmen Kimliği,Teknisyen Öğretmen Kimliği, Psikolojik İyi Oluş | tr_TR |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/3905 | |
dc.description.abstract | The purpose of this study is to explore which professional identity teachers adopt and the relationship between the teacher professional identity adopted and pshycological well being in terms of ‘activist’ and ‘technician’ (entrepreneur) teacher identity definitions of Sachs (2000; 2001; 2003).
This study is designed with single and correlational survey models. Target population of this research consists of 693 teachers who work at state schools in the province of Zonguldak in 2015/2016 academic year. Simple random sampling has been used for statistical data collection. Activist Teacher Professional Identity Scale and Technician Teacher Identity Scale which were developed by the researcher and Psychological Well Being Scale developed by Diener (2010) , adapted to Turkish by Telef (2013) were used in order to collect data.
The results of this study indicate teachers have a high level of activist teacher identity perception while they have a low level of technician teacher identity perception. teachers who have an experience of 1-5 years have higher level of collaboration perception than teachers having experience of 15-20 years. It has also been found out that teachers who have an experience 1-5 years have higher level of activist identity ‘responsibility’ perception than teacher who have an experience of 6-10 years.
There is a significant difference in the ‘competition’ dimension of entrepreneur identity according to gender variable. Male teachers have higher level of competition perception than female teachers. Teachers who have experience of 21 years and over have higher level of technician identity competition perception than the one who have an experience of 1-5 years.
The teachers who have bachelors degree have higher level of technician identity ‘competition’ and ‘standardization’ perception than the ones who have postgraduate education. The teachers who graduated from faculties other than education and science and letters faculty, have higher level of technician identity ‘autonomy’ perception than the ones graduated from science and letters faculty. Level of teachers’ perceptions who are a member of union on activist identity ‘responsibility’ dimension is higher than of those who are not member of unions.
In conclusion, the research suggests that there is a significant relation between teacher professional identity ,in terms of activist and technician identities, and teacher psychological well being. As the teachers adopt activist identity, their psychological well being tends to increase. However , the level of psychological well being decreases when the teachers adopt technician professional identity.
Keywords: professional identity, teacher’s professional identity, changing teacher roles, activist teacher identity, technician (entrepreneur) teacher identity, psychological well-being
Advisor: Assistant Professor Nihan DEMİRKASIMOĞLU, Hacettepe University, Department of Educational Sciences, Division of Educational Administration | tr_TR |
dc.description.tableofcontents | İÇİNDEKİLER
KABUL ve ONAY ii
YAYINLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iii
ETİK BEYANNAMESİ iv
TEŞEKKÜR v
ÖZ……………. vi
ABSTRACT ………………………………………………………………………..……..viii
İÇİNDEKİLER x
TABLOLAR DİZİNİ xiii
SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ. xv
1. GİRİŞ…….. …1
1.1. Problem Durumu 1
1.2. Araştırmanın Amacı ve Önemi: 8
1.3. Problem Cümlesi 10
1.3.1. Alt Problemler 10
1.4. Sayıltılar 10
1.5. Sınırlılıklar 11
1.6. Tanımlar 11
1.7. Araştırmanın Kuramsal Temeli 13
1.7.1. Kimlik Kavramı 13
1.7.2. Mesleki Kimlik 15
1.7.3.1. Öğretmenin Mesleki Kimliği 16
1.7.3.2. Değişen Politikalar Işığında Değişen Öğretmen Kimliği 20
1.7.4. Öğretmenin Psikolojik İyi Oluşu 39
2. İLGİLİ ARAŞTIRMALAR 43
2.1. Öğretmen Mesleki Kimliğine İlişkin Yapılmış Yurttdışı Araştırmalar 43
2.2. Öğretmen Mesleki Kimliğine İlişkin Yurtiçi Araştırmalar 54
2.3.Öğretmenin Psikolojik İyi Oluşu ile İlgili Çalışmalar 57
2.3. İlgili Araştırmaların Özeti 58
3. YÖNTEM 60
3.1. Araştırmanın Yöntemi 60
3.2. Evren ve Örneklem 60
3.2.1. Evren ve Örneklemin Özellikleri 60
3.2.2. Katılımcılarla İlgili Demografik Bilgiler 62
3.3. Veri Toplama Araçları 63
3.3.1. Aktivist Öğretmen Kimliği Ölçeği 63
3.3.2. Teknisyen Öğretmen Kimliği Ölçeği 67
3.3.3. Psikolojik İyi Oluş Ölçeği 70
3.4. Veri Toplama Araçlarının Uygulanışı 70
3.5. Verilerin İşlenmesi ve Çözümlenmesi 70
3.6. Araştırmanın İç ve Dış Geçerliği 72
3.6.1. Araştırmanın İç Geçerliliği 72
3.6.2. Araştırmanın Dış Geçerliliği 72
4. BULGULAR VE TARTIŞMA……………………..................................................73
4.1. Öğretmenlerin Aktivist Öğretmen Kimliği’ne İlişkin Görüşleri 73
4.1.1. Öğretmenlerin Aktivist Öğretmen Kimliğinin ‘Dönüşümcü Politikalar’ Alt Boyutuna İlişkin Görüşleri 73
4.1.2. Öğretmenlerin Aktivist Öğretmen Kimliğinin ‘İşbirliği’ alt boyutuna ilişkin görüşleri 74
4.1.3. Öğretmenlerin Aktivist Öğretmen Kimliğinin ‘Sorumluluk’ alt boyutuna ilişkin görüşleri 75
4.1.4. Öğretmenlerin Aktivist Öğretmen Kimliğinin ‘Stratejik Konumlanma’ alt boyutuna ilişkin görüşleri 76
4.1.5. Öğretmenlerin Aktivist Öğretmen Kimliğinin ‘İşe Bağlılık alt boyutuna ilişkin görüşleri 77
4.1.6. Öğretmenlerin Aktivist Öğretmen Kimliğinin ‘Özerklik’ alt boyutuna ilişkin görüşleri 78
4.1.7. Öğretmenlerin “Aktivist Öğretmen Kimliği”ne İlişkin Görüşlerinin Özeti 79
4.2. Öğretmenlerin ‘Teknisyen Öğretmen Kimliği’ ne İlişkin Görüşleri 80
4.2.1. Öğretmenlerin Teknisyen Öğretmen Kimliğinin ‘Özerklik’ alt boyutuna ilişkin görüşleri 80
4.2.2. Öğretmenlerin Teknisyen Öğretmen Kimliğinin ‘İşe Bağlılık’ Alt Boyutuna ilişkin Görüşleri 81
4.2.3. Öğretmenlerin Teknisyen Öğretmen Kimliğinin ‘Rekabet” Alt Boyutuna ilişkin Görüşleri 82
4.2.4. Öğretmenlerin Teknisyen Öğretmen Kimliğinin ‘Standartlaşma” Alt Boyutuna ilişkin Görüşleri 83
4.2.5. Öğretmenlerin Teknisyen Öğretmen Kimliğinin ‘Hesapverebilirlik” Alt Boyutuna ilişkin Görüşleri 85
4.2.6. Öğretmenlerin Teknisyen Öğretmen Kimliğinin ‘Sorumluluk Alma” Alt Boyutuna ilişkin Görüşleri 86
4.2.7. Öğretmenlerin “Teknisyen Öğretmen Kimliğine İlişkin Görüşlerinin Özeti 87
4.3. Öğretmenlerin Mesleki Kimlik Türlerine İlişkin Görüşlerinin Bağımsız Değişkenlere Göre Farklılaşma Durumu 88
4.3.1. Öğretmenlerin Aktivist Öğretmen Kimliği konusundaki görüşlerinin cinsiyet değişkenine göre farklılaşma durumu 88
4.3.2. Öğretmenlerin Teknisyen Öğretmen Kimliğine ilişkin görüşlerinin cinsiyet değişkenine göre farklılaşma durumu 89
4.3.3. Öğretmenlerin Aktivist Öğretmen Kimliğine ilişkin görüşlerinin kıdem değişkenine göre farklılaşma durumu 90
4.3.4. Öğretmenlerin Teknisyen Öğretmen Kimliğine ilişkin görüşlerinin kıdem değişkenine göre farklılaşma durumu 93
4.3.5. Öğretmenlerin Aktivist Öğretmen Kimliğine ilişkin görüşlerinin öğrenim durumu değişkenine göre farklılaşma durumu 94
4.3.6. Öğretmenlerin Teknisyen Öğretmen Kimliğine ilişkin görüşlerinin öğrenim durumu değişkenine göre farklılaşma durumu 95
4.3.7. Öğretmenlerin Aktivist Öğretmen Kimliğine ilişkin görüşlerinin mezun olunan fakülte değişkenine göre farklılaşma durumu 96
4.3.8. Öğretmenlerin Teknisyen Öğretmen Kimliğine ilişkin görüşlerinin mezun olduğu fakülte değişkenine göre farklılaşma durumu 97
4.3.9. Öğretmenlerin Aktivist Öğretmen Kimliğine ilişkin görüşlerinin sendika üyeliği değişkenine göre farklılaşma durumu 99
4.3.10. Öğretmenlerin Teknisyen Öğretmen Kimliğine ilişkin görüşlerinin sendika üyeliği değişkenine göre farklılaşma durumu 100
4.3.11. Öğretmenlerin Aktivist ve Teknisyen Öğretmen Kimlikleri İle Psikolojik İyi Oluşları Arasındaki İlişki 101
5. SONUÇ ve ÖNERİLER……………………………………………………………..106
5.1. Sonuçlar 106
5.1.1. Aktivist Öğretmen Mesleki Kimliğine İlişkin Sonuçlar 106
5.1.2. Teknisyen Öğretmen Mesleki Kimliğine İlişkin Sonuçlar 107
5.1.3. Aktivist ve Teknisyen Öğretmen Mesleki Kimliklerinin Bağımsız Değişkenlere Göre Sonuçları 108
5.1.4. Aktivist ve Teknisyen Öğretmen Mesleki Kimlikleri Bağlamında Öğretmen Mesleki Kimliklerinin Psikolojik İyi Oluşları İle İlişkisine Dair Sonuçlar 109
5.2. Öneriler 110
5.2.1. Uygulamaya Dönük Öneriler 110
5.2.2. Araştırmacılara Dönük Öneriler 111
KAYNAKÇA 113
EKLER DİZİNİ 122
EK 1. ETİK KOMİSYONU ONAY BİLDİRİMİ 123
EK 2. ZONGULDAK VALİLİĞİ ARAŞTIRMA İZİN ONAYI 124
EK 3. ORİJİNALLİK RAPORU 125
EK 4. ÖĞRETMEN MESLEKİ KİMLİĞİ ÖLÇEĞİ DEMOGRAFİK BİLGİ FORMU 129
EK 5. AKTİVİST ÖĞRETMEN KİMLİĞİ ÖLÇEĞİ 130
EK 6. TEKNİSYEN ÖĞRETMEN KİMLİĞİ ÖLÇEĞİ 131
EK 7. PSİKOLOJİK İYİ OLUŞ ÖLÇEĞİ 132
EK 8. PSİKOLOJİK İYİ OLUŞ ÖLÇEĞİ KULLANIM İZNİ 133
EK 9. GÖNÜLLÜ KATILIM FORMU 134
EK 10. ZONGULDAK MERKEZ İLÇEDE BULUNAN KAMU ORTAÖĞRETİM KURUMLARI LİSTESİ 136
ÖZGEÇMİŞ…. 137 | tr_TR |
dc.language.iso | tur | tr_TR |
dc.publisher | Eğitim Bilimleri Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
dc.subject | Öğretmen Mesleki Kimliği | tr_TR |
dc.subject | Aktivist Öğretmen Kimliği | |
dc.subject | Teknisyen Öğretmen Kimliği | |
dc.subject | Psikolojik İyi Oluş | |
dc.title | Öğretmenlerin Aktivist ve Teknisyen Mesleki Kimliklerinin Psikolojik İyi Oluşları İle İlişkisi | tr_TR |
dc.type | info:eu-repo/semantics/masterThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | Bu araştırma eleştirel söylemler bağlamında Sachs’ın (2000; 2001; 2003) ‘aktivist’ ve ‘teknisyen’ öğretmen mesleki kimlikleri sınıflamasını temel alarak öğretmenlerin hangi mesleki kimliği benimsediğini ve benimsedikleri mesleki kimlik ile psikolojik iyi oluşları arasında olası bir ilişkiyi ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışma tekli ve ilişkisel tarama modelindendir. Araştırmanın evrenini 2015/2016 eğitim öğretim yılında Zonguldak ilinde kamu ortaöğretim kurumlarında çalışan 693 öğretmen oluşturmaktadır. Basit tesadüfi örnekleme yoluyla seçilen 290 öğretmen araştırmaya katılmıştır. Veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen Aktivist Öğretmen Kimliği Ölçeği, Teknisyen Öğretmen Kimliği Ölçeği ve Diener (2010) tarafından geliştirilen, Telef (2013) tarafından Türkçeye uyarlanan Psikolojik İyi Oluş Ölçeği kullanılarak toplanmıştır.
Araştırma sonuçlarına göre, kamu ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin ‘aktivist’ öğretmen kimliğine ilişkin algıları ‘teknisyen’ öğretmen mesleki kimliğine ilişkin algılarından daha düşüktür. Aktivist öğretmen kimliğinin işbirliği alt boyutunda ‘1-5 yıl arası kıdeme sahip öğretmenler, 6-10 yıl ve 15-20 yıl arası kıdeme sahip öğretmenlerden daha yüksek düzeyde işbirliği algısına sahiptirler.
Aktivist öğretmen kimliği ‘sorumluluk’ alt boyutunda 1-5 yıl arası kıdeme sahip öğretmenlerin 6-10 yıl arası kıdeme sahip öğretmenlerden daha yüksek düzeyde sorumluluk algısına sahip oldukları ortaya konulmuştur.
Teknisyen öğretmen kimliğinin, rekabet alt boyutunda erkek öğretmenlerin kadın öğretmenlerden daha rekabetçi olduğu belirlenmiştir. Ayrıca 21 yıl ve üstü kıdeme sahip öğretmenlerin 1-5 yıl arası kıdeme sahip öğretmenlerden daha yüksek düzeyde rekabet algısına sahip oldukları görülmektedir. Teknisyen öğretmen kimliği ‘rekabet’ boyutunda lisans mezunu öğretmenlerin rekabet algılarının lisansüstü eğitim almış öğretmenlerin rekabet algılarından daha yüksek olduğu, standartlaşma alt boyutunda da benzer şekilde lisans mezunu öğretmenlerin algılarının lisansüstü eğitime sahip öğretmenlerin algılarından yüksek olduğu görülmektedir. Teknisyen öğretmen kimliği alt boyutlarından ‘özerklik’ boyutunda, diğer fakültelerden mezun olan öğretmenlerin fen edebiyat fakültesi mezunu öğretmenlerden daha yüksektir. Aktivist öğretmen kimliğinin sorumluluk alt boyutunda , sendika üyesi öğretmenlerin sorumluluk algısının sendika üyesi olmayan öğretmenlerden daha yüksek olduğu saptanmıştır. Ayrıca öğretmenlerin benimsedikleri mesleki kimlik ile psikolojik iyi oluşları arasında anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir. Aktivist öğretmen kimliği ile psikolojik iyi oluş arasında pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı bir ilişki vardır. Teknisyen öğretmen kimliği ile psikolojik iyi oluş arasında ise düşük düzeyde negatif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Özetle, araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerin aktivist öğretmen kimliği algıları yükseldiğinde psikolojik iyi oluş düzeyleri de yükselme eğiliminde, teknisyen öğretmen kimlik algıları yükseldiğinde psikolojik iyi oluş düzeyleri azalma eğilimindedir
Anahtar sözcükler: Mesleki Kimlik, Öğretmenin Mesleki Kimliği, Değişen Öğretmen Rolleri, Aktivist Öğretmen Kimliği, Teknisyen Öğretmen Kimliği, Psikolojik İyi Oluş
Danışman: Yrd. Doç. Dr. Nihan DEMİRKASIMOĞLU, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Yönetimi Bilim Dalı | tr_TR |
dc.contributor.department | Eğitim Bilimleri | tr_TR |