dc.contributor.advisor | Özdemir, Murat | |
dc.contributor.author | Akman, Yener | |
dc.date.accessioned | 2017-12-18T13:04:27Z | |
dc.date.available | 2017-12-18T13:04:27Z | |
dc.date.issued | 2017 | |
dc.date.submitted | 2017-12-06 | |
dc.identifier.citation | Akman. Y. (2017). Örgütsel çekicilik, örgütsel imaj ve örgütsel sadakat arasındaki ilişkilerin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara | tr_TR |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/4114 | |
dc.description.abstract | In this research, the relationship between organizational attractiveness, organizational image and organizational loyalty based on teachers’ opinions were examined. The research was designed in a relational model. At the research, the data obtained from 494 teachers who were working in 45 public low-secondary schools in the districts of Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Gölbaşı, Keçiören, Mamak, Pursaklar, Sincan and Yenimahalle in Ankara in 2016-2017 education year.
In this research, "Organizational Attractiveness Scale" and "Organizational Loyalty Scale" developed by researcher and "Organizational Image Perception Scale" developed by Gürbüz (2008) were used as data collection tools. The validity and reliability values of all scales were calculated and found to be sufficient. Teachers' perceptions of organizational attractiveness, organizational image and organizational loyalty were presented with arithmetic mean and standard deviation values.
In addition, it was determined that the concepts had significant differences in terms of various demographic variables by t-test for independent groups and one-way analysis of variance. In the research, the relationship between variables were examined by correlation analysis. On the other hand, multiple linear regression analysis was performed to determine the predictability of independent variables (organizational image and organizational attractiveness) on the dependent variable (organizational loyalty). Finally, the mediating effect of organizational attractiveness between organizational image and organizational loyalty was determined by path analysis. As a result of the analysis, the findings were examined and interpreted on the basis of the literature.
According to the results of the research, the teachers perceived the organisational attractiveness at relatively moderate level. In terms of demographic variables, it was understood that the organisational attractiveness was more positive for women teachers, teachers who have lower education level and have 6-10 years working time iat same school. In addition, it was found that the perceptions of teachers about organisational loyalty were relatively high. It has been determined that the principal loyalty has the highest arithmetic average. In terms of demographic variables, it was seen that the organisational loyalty was more positive for women teachers, teachers who have lower education level and have 6-10 years working time at same school. Finally, it was found that the perceptions of teachers' about organisational image were also relatively high. It is understood that the institutional ethics has the highest arithmetic average and the financial stability has the lowest arithmetic average. In terms of demographic variables, it was determined that the organisational image was perceived more positively by the teachers who had over 11 years working experience and working between 6-10 years at same school.
In terms of the relationship between organisational attractiveness, organisational image and organisational loyalty, it was found that there were positive, moderate or high significant relationships. In addition, organisational image and organisational attractiveness were found to be significant predictors of teachers' perceptions of organisational loyalty.
The following main suggestions can be advised based on the results of the research: (1) Inter-relationships between concepts can be examined in different school types by different research methods. (2) Policies for the improvement of the managerial quality of schools can be evaluated. | tr_TR |
dc.description.tableofcontents | KABUL ve ONAY ii
YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iii
ETİK BEYANNAMESİ iv
TEŞEKKÜR v
ÖZ………… vi
ABSTRACT ………………………………………………………………………………….viii
İÇİNDEKİLER x
TABLOLAR DİZİNİ xiv
ŞEKİLLER DİZİNİ xvi
SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ xvii
1. GİRİŞ….. 1
1.1. Problem Durumu 1
1.2. Araştırmanın Amacı ve Önemi 9
1.3. Problem Cümlesi 10
1.3.1. Alt Problemler 10
1.4. Sayıltılar 11
1.5. Sınırlılıklar 11
1.6. Tanımlar 11
1.7. Araştırmanın Kuramsal Temeli 11
1.7.1. Örgütsel Çekicilik 11
1.7.1.1. Örgütsel Çekicilik Kavramı 11
1.7.1.2. Örgütsel Çekiciliğin Kuramsal Temelleri 15
1.7.1.2.1. Çevresel Süreç Ana Teorisi 15
1.7.1.2.2. Etkileşimsel Süreç Ana Teorisi 16
1.7.1.2.3. Özsel Süreç Ana Teorisi 17
1.7.1.3. Örgütsel Çekiciliğin Eğitim Kurumlarında Yansımaları 18
1.7.1.4. Araçsal ve Sembolik Özelliklerin İlişkisi 20
1.7.1.5. Okul Çekiciliğini Etkileyen Unsurlar 20
1.7.1.5.1. Kişiler Arası İlişkiler ve Özerklik 21
1.7.1.5.2. Ücret ve Ek Gelir İmkânları 21
1.7.1.5.3. Sosyal Faaliyetler 22
1.7.1.5.4. Okulun Eğitim Yapısı, Büyüklüğü ve Yakınlığı 23
1.7.1.5.5. Sosyal Çevre Gelişmişliği 24
1.7.1.5.6. Mesleki Gelişim Fırsatları 24
1.7.1.5.7. Öğrenci Disiplin Sorunları ve Okul Başarısı 24
1.7.1.5.8. İş Güvenliği 25
1.7.2. Örgütsel İmaj 25
1.7.2.1. İmaj Kavramı 25
1.7.2.2. Örgütsel İmaj Kavramı 26
1.7.2.3. Örgütsel İmajı Etkileyen Unsurlar 28
1.7.2.4. Örgütsel İmajın Kuramsal Temelleri 32
1.7.2.4.1. İmaj Teorisi 32
1.7.2.5. Örgütsel İmaj Modeli 33
1.7.2.5.1. Örgütsel Kişilik 33
1.7.2.5.2. Örgütsel Kimlik 33
1.7.2.5.3. Örgütsel İletişim 34
1.7.2.5.4. Örgütsel İmaj 35
1.7.2.6. Örgütsel İmajın Önemi 35
1.7.2.7. Örgütsel İmajın Oluşum Süreci 36
1.7.2.7.1. Alt Yapı Kurmak 37
1.7.2.7.2. Dış İmaj Oluşturmak 38
1.7.2.7.3. İç İmaj Oluşturmak 38
1.7.2.7.4. Soyut İmaj Oluşturmak 39
1.7.2.8. Örgütsel İmajın Eğitim Kurumlarında Yansımaları ve Ölçülmesi 39
1.7.2.8.1. Hizmet Kalitesi 41
1.7.2.8.2. Yönetim Kalitesi 41
1.7.2.8.3. Finansal Sağlamlık 41
1.7.2.8.4. Çalışma Ortamı 42
1.7.2.8.5. Toplumsal Sorumluluk 42
1.7.2.8.6. Duygusal Çekicilik 42
1.7.2.8.7. Kurumsal Etik 42
1.7.3. Örgütsel Sadakat 42
1.7.3.1. Sadakat Kavramı 42
1.7.3.2. Örgütsel Sadakat Kavramı 43
1.7.3.3. Örgütsel Sadakatin Önemi 46
1.7.3.4. Örgütsel Sadakat ve Örgütsel Bağlılık 49
1.7.3.5. Örgütsel Sadakati Etkileyen Unsurlar 50
1.7.3.5.1. Kazanç 50
1.7.3.5.2. İş Çevresi 50
1.7.3.5.3. Değer Uyumu 51
1.7.3.5.4. Kişi-İş Uyumu 51
1.7.3.5.5. Güçlendirme 51
1.7.3.5.6. Liderlik 52
1.7.3.6. Örgütsel Sadakatin Yapısı 53
1.7.3.6.1. Yöneticiye Sadakat 56
1.7.3.6.2. Meslektaşlara Sadakat 57
1.7.3.6.3. Öğrencilere Sadakat 57
1.7.3.7. Örgütsel Sadakatin Okullara Yansıması 58
2. İLGİLİ ARAŞTIRMALAR 60
2.1. Örgütsel Çekicilik ile İlgili Çalışmalar 60
2.1.1. Yurt İçi Çalışmalar 60
2.1.2. Yurt Dışı Çalışmalar 61
2.2. Örgütsel İmaj ile İlgili Çalışmalar 63
2.2.1. Yurt İçi Çalışmalar 63
2.2.2. Yurt Dışı Çalışmalar 65
2.3. Örgütsel Sadakat ile İlgili Çalışmalar 66
2.3.1. Yurt İçi Çalışmalar 66
2.3.2. Yurt Dışı Çalışmalar 67
2.4. İlgili Araştırmalar Özet 69
3. YÖNTEM 71
3.1. Araştırmanın Modeli 71
3.2. Evren ve Örneklem 71
3.3. Veri Toplama Araçlarının Geliştirilmesi 74
3.3.1. Örgütsel Çekicilik Ölçeği (ÖÇÖ) 74
3.3.2. Örgütsel Sadakat Ölçeği (ÖSÖ) 79
3.3.3. Örgütsel İmaj Algısı Ölçeği (ÖİAÖ) 85
3.3.4. ÖÇÖ, ÖSÖ ve ÖİAÖ’nin Nihai Analiz Öncesi Pilot Uygulaması 90
3.4. Veri Toplama Araçlarının Uygulanışı 90
3.5. Verilerin İşlenmesi ve Çözümlenmesi 91
3.6. Araştırmanın Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışmaları 95
3.6.1. Araştırmanın Güvenilirlik Çalışmaları 95
3.6.2. Araştırmanın Geçerlilik Çalışmaları 95
4. BULGULAR ve TARTIŞMA 96
4.1. Öğretmenlerin Örgütsel Çekicilik Algılarına İlişkin Bulgular ve Yorumlar 96
4.1.1. Öğretmenlerin Örgütsel Çekicilik Algılarının Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi 96
4.1.1.1. Öğretmenlerin Örgütsel Çekicilik Algılarının Cinsiyet, Eğitim Düzeyi ve Medeni Durum Değişkenlerine Göre İncelenmesi 97
4.1.1.2. Öğretmenlerin Örgütsel Çekicilik Algılarının Mesleki Kıdem ve Okullarındaki Görev Süreleri Değişkenlerine Göre İncelenmesi 99
4.2. Öğretmenlerin Örgütsel Sadakat Algılarına İlişkin Bulgular ve Yorumlar 100
4.2.1.Öğretmenlerin Örgütsel Sadakat Algılarının Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi 100
4.2.1.1. Öğretmenlerin Örgütsel Sadakat Algılarının Cinsiyet Değişkenine Göre İncelenmesi 102
4.2.1.2. Öğretmenlerin Örgütsel Sadakat Algılarının Eğitim Düzeyi Değişkenine Göre İncelenmesi 104
4.2.1.3. Öğretmenlerin Örgütsel Sadakat Algılarının Medeni Durum Değişkenine Göre İncelenmesi 105
4.2.1.4. Öğretmenlerin Örgütsel Sadakat Algılarının Mesleki Kıdem Değişkenine Göre İncelenmesi 106
4.2.1.5. Öğretmenlerin Örgütsel Sadakat Algılarının Okuldaki Görev Süresi Değişkenine Göre İncelenmesi 107
4.3. Öğretmenlerin Örgütsel İmaj Algılarına İlişkin Bulgular ve Yorumlar 109
4.3.1. Öğretmenlerin Örgütsel İmaj Algılarının Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi 109
4.3.1.1. Öğretmenlerin Örgütsel İmaj Algılarının Cinsiyet Değişkenine Göre İncelenmesi 116
4.3.1.2. Öğretmenlerin Örgütsel İmaj Algılarının Eğitim Düzeyi Değişkenine Göre İncelenmesi 118
4.3.1.3. Öğretmenlerin Örgütsel İmaj Algılarının Medeni Durum Değişkenine Göre İncelenmesi 119
4.3.1.4. Öğretmenlerin Örgütsel İmaj Algılarının Mesleki Kıdem Değişkenine Göre İncelenmesi 120
4.3.1.5. Öğretmenlerin Örgütsel İmaj Algılarının Okuldaki Görev Süresi Değişkenine Göre İncelenmesi 122
4.4. Öğretmenlerin Örgütsel Çekicilik, Örgütsel Sadakat ve Örgütsel İmaj Algıları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi 125
4.5. Öğretmenlerin Örgütsel Çekicilik ve Örgütsel İmaj Algılarının Örgütsel Sadakat Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi 127
4.5.1. Öğretmenlerin Örgütsel Çekicilik ve Örgütsel İmaj Algılarının Yöneticiye Sadakat Boyutunu Yordaması 127
4.5.2. Öğretmenlerin Örgütsel Çekicilik ve Örgütsel İmaj Algılarının Meslektaşlara Sadakat Boyutunu Yordaması 129
4.5.3. Öğretmenlerin Örgütsel Çekicilik ve Örgütsel İmaj Algılarının Öğrencilere Sadakat Boyutunu Yordaması 130
4.6. Öğretmen Algılarına Göre Örgütsel İmaj ve Örgütsel Sadakat İlişkisinde Örgütsel Çekiciliğin Aracılık Etkisinin İncelenmesi 132
5. SONUÇ ve ÖNERİLER 136
5.1. Sonuçlar 136
5.2. Öneriler 139
5.2.1. Araştırmaya Dönük Öneriler 139
5.2.2. Uygulamaya Dönük Öneriler 140
KAYNAKÇA 142
EKLER DİZİNİ 163
EK 1. ETİK KOMİSYONU ONAY BİLDİRİMİ 164
EK 2. ANKARA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ ÖLÇEK UYGULAMA İZNİ 165
EK 3. ORİJİNALLİK RAPORU 166
EK 4. UZMAN GÖRÜŞÜ İÇİN BAŞVURULAN AKADEMİSYEN VE ÖĞRETMENLER 168
EK 5. ÖÇÖ İÇİN PİLOT UYGULAMA TASLAK FORMU 169
EK 6. ÖSÖ İÇİN PİLOT UYGULAMA TASLAK FORMU 170
EK 7. ÖİAÖ İÇİN KULLANIM İZNİ 172
EK 8. VERİ TOPLAMA ARACI 173
ÖZGEÇMİŞ ………………………………………………………………………………..176 | tr_TR |
dc.language.iso | tur | tr_TR |
dc.publisher | Eğitim Bilimleri Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
dc.subject | örgütsel çekicilik | tr_TR |
dc.subject | örgütsel imaj | |
dc.subject | örgütsel sadakat | |
dc.title | Örgütsel Çekicilik, Örgütsel İmaj Ve Örgütsel Sadakat Arasındaki İlişkilerin Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi | tr_TR |
dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | Bu araştırmada, öğretmen görüşlerine dayalı olarak örgütsel çekicilik, örgütsel imaj ve örgütsel sadakat arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Araştırma ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmada 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Ankara ili Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Gölbaşı, Keçiören, Mamak, Pursaklar, Sincan ve Yenimahalle ilçelerinde toplam 45 resmi ortaokulda görev yapan 494 öğretmenden elde edilen veriler kullanılmıştır.
Çalışmada, araştırmacı tarafından geliştirilen “Örgütsel Çekicilik Ölçeği”, “Örgütsel Sadakat Ölçeği” ve Gürbüz (2008) tarafından geliştirilen “Örgütsel İmaj Algısı Ölçeği” veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Tüm ölçeklerin geçerlilik ve güvenilirlik değerleri hesaplanmış ve yeterli oldukları görülmüştür. Öğretmenlerin örgütsel çekicilik, örgütsel imaj ve örgütsel sadakate yönelik algıları aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri ile aktarılmıştır. Ayrıca, kavramların çeşitli demografik değişkenler açısından anlamlı farklılaşma gösterip göstermediği bağımsız gruplar için t-testi ve tek yönlü varyans analizi ile incelenmiştir. Araştırmada değişkenler arası ilişkiler korelasyon analizi ile irdelenmiştir. Öte yandan, bağımsız değişkenlerin (örgütsel imaj ve örgütsel çekicilik) bağımlı değişken (örgütsel sadakat) üzerindeki yordayıcılığının saptanmasında çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Son olarak örgütsel imaj ile örgütsel sadakat arasındaki ilişkide örgütsel çekiciliğin aracılık etkisi yol analizi ile tespit edilmiştir. Analizler sonucunda ulaşılan bulgular alan yazına dayalı olarak incelenmiş ve yorumlanmıştır.
Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenler örgütsel çekiciliği görece orta düzeyde algılamaktadır. Demografik değişkenler açısından örgütsel çekicilik kadın, eğitim düzeyi daha düşük ve okulundaki görev süresi 6-10 yıl arasında olan öğretmenler tarafından daha olumlu görüldüğü anlaşılmıştır. Ayrıca, öğretmenlerin örgütsel sadakat algılarının ise görece yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Yöneticiye sadakatin en yüksek aritmetik ortalamaya sahip olduğu belirlenmiştir. Demografik değişkenler yönünden örgütsel sadakat kadın, eğitim düzeyi daha düşük ve okulundaki görev süresi 6-10 yıl arasında olan öğretmenler tarafından daha olumlu algılandığı görülmüştür. Son olarak, öğretmenlerin örgütsel imaj algılarının da görece yüksek düzeyde olduğu saptanmıştır. Kurumsal etiğin en yüksek aritmetik ortalamaya ve finansal sağlamlığın da en düşük aritmetik ortalamayı sahip olduğu anlaşılmıştır. Demografik değişkenler açısından örgütsel imajın 11 yıl ve üzeri mesleki kıdeme sahip ve okulundaki görev süresi 6-10 yıl arasında olan öğretmenler tarafından daha olumlu algılandığı belirlenmiştir.
Örgütsel çekicilik, örgütsel imaj ve örgütsel sadakat arasındaki ilişkiler incelendiğinde, değişkenler arasında pozitif yönlü orta ya da yüksek düzeyde anlamlı ilişkiler olduğu görülmüştür. Ayrıca, örgütsel imaj ve örgütsel çekiciliğin, öğretmenlerin örgütsel sadakat algılarının anlamlı birer yordayıcısı oldukları saptanmıştır. Ayrıca, örgütsel imaj ile örgütsel sadakat arasındaki ilişkide örgütsel çekiciliğin aracılık rolüne sahip olduğu belirlenmiştir.
Araştırma sonuçlarına dayalı olarak şu temel öneriler geliştirilebilir: (1) Farklı okul türlerinde farklı araştırma yöntemleriyle kavramlar arası ilişkiler irdelenebilir. (2) Okulların yönetsel niteliğinin geliştirilmesine yönelik politikalar değerlendirmeye alınabilir. | tr_TR |
dc.contributor.department | Eğitim Bilimleri | tr_TR |