Abstract
Coşkun A., Analysing the Factors That Lead Peer Victimisation Among Mid-School Students, Hacettepe University, Children Development and Education Program, Master Thesis, Ankara, 2018. This research was conductedby using general survey modelwith quantitative data. The population of survey was composed of students who are in 5th, 6th, 7th and 8th grades. In the centre of Ankara there are 448 schools and 250 thousands students in 2018 in total. To the population, peer victimisation scale was applied. In data collection process, a survey was carried out on the population which is conducted by scanning the existing literature in the line with the research topic and includes 16 questions regarding the demographic specialities of the students. In the second part, peer victimisation scale is used with 5 sub-dimensions and 41 articles which include verbal and physical exclusion, rumour spreading and inflicting damage to property.
Explanatory and confirmatory factor analysis was used to examine the validity and reliability of the research. In order to analyse whether the variables of measurement are distributed normally or not, Kolmogrov-Smirnow normality test was applied. For normally distributed data, independent sample test and ANOVA; for non-normally distributed data Mann-Whitney and Kruskal-Wallis H tests were exerted.
According to results of the research, there is a significant difference between genders in terms of physical victimisation. Male students are more victims of physical bullying than females and are in physical bullying behaviours. There is a strong relationship between the class grades of students and bullying behaviours.
In general, bullying behaviours are more likely than bullying victimisations. In addition to this, bullying behaviour creates much more bullying behaviours.
Keywords: Peer, bully, victim, mid-school, physical, verbal
xmlui.mirage2.itemSummaryView.Collections
xmlui.dri2xhtml.METS-1.0.item-citation
7. KAYNAKLAR
1. Rivers, I, Smith, PK. Types of bullying behavior and their correlates. Aggressive Behavior, 1994; (20): 359-368.
2. Öğülmüş, S. Okullarda şiddet ve alınabilecek önlemler, Eğitime Genel Bakış, 2006; 2(7): 16-24.
3. Başaran, İ.E. Eğitim psikolojisi, modern eğitimin psikolojik temelleri. Ankara: Emel Matbaası; 1982.
4. Akman, Y. İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Şiddet ve Okul İklimi Algıları Arasındaki İlişki [Yüksek Lisans Tezi], Ankara: Gazi Üniversitesi; 2010.
5. Gander, M.J, Gardiner, HW. Child and a dolescent development. (Çevirenler: Dönmez, A, Çelen, N, Bekir, O.). 4.Baskı. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları; 2001.
6. Türk Dil Kurumu [İnternet] [Erişim Tarihi: 01 Nisan 2018]. Erişim Adresi: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=comgts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5aca9c8c414b48.96448591
7. Özel Çakabey Okulları. Akran Zorbalığı ve Çözüm Yolları. Özel Çakabey Okulları Yayınları.
8. Atalay, A. Akran Zorbalığı Gösterme ve Akran Zorbalığına Maruz Kalmanın Cinsiyet, Yaş, Sosyo-Ekonomik Düzey, Anne-Baba Tutumları, Arkadaş İlişkileri ve Benlik Saygısı ile İlişkisi [Yüksek Lisans Tezi], Diyarbakır: Dicle Üniversitesi; 2014.
9. Olweus, D. Bully/Victim problems among school children: basic facts and effects of a school based ıntervention program. The Development and Treatment of Childhood Aggression, 1997; 12(17): 495-510.
10. Metin, K.E. Ortaokullarda Görev Yapan Öğretmenlerin Siber Zorbalık Yaşama Düzeyleri ve Siber Zorbalıkla Başa Çıkma Stratejilerinin İncelenmesi, [Yüksek Lisans Tezi], Ankara: Gazi Üniversitesi; 2017.
11. Korkmaz, A. Siber Zorbalık Davranışları Sergileme ve Siber zorbalığa maruz kalma durumlarının karşılaştırılması. TRT Akademi, 2006; 1(2): 620-639.
12. Rigby, K. New perspectives on bullying. London: Jessica Kingsley; 2002.
13. Kocatürk, M. Ortaokul Öğrencilerinde Akran Zorbalığı ile Siber Zorbalık Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi, [Yüksek Lisans Tezi], İstanbul: İstanbul Üniversitesi; 2014.
14. Gökler, R. Okullarda akran zorbalığı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 2009; 6(2): 511-537.
15. Koç, Z. Lise Öğrencilerinin Zorbalık Düzeylerinin Yordanması, [Doktora Tezi], Ankara: Gazi Üniversitesi; 2006.
16. Haskaya, S. Ortaokul Öğrencilerinde Akran Zorbalığı ile Okula Yabancılaşma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, [Yüksek Lisans Tezi], Mersin: Çağ Üniversitesi, 2006.
17. Pekel, N. Akran Zorbalığı Grupları Arasında Sosyometrik Statü, Yalnızlık ve Akademik Başarı Durumlarının İncelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi], Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2004.
18. Kepenekçi, Y, Çınkır, Ş. Bullying among Turkish high school students. Child Abuse & Neglect, 2006; (30): 193-204.
19. Baldry, AC. Bullying ın schools and exposure to domestic violence. Child Abuse and Neglect, 2003; (27): 713–732.
20. Bulgurcu, S. İstanbul İlinde Bir İlköğretim Okulunda 6–8. Sınıflarda Akran Zorbalığı Sıklığının Araştırılması, [Yüksek Lisans Tezi], İstanbul: İstanbul Üniversitesi, 2011.
21. Pellegrini, AD, Long, JD. A longitudinal study of bullying, dominance, and victimization during the transition from primary school through middle school. British Journal of Developmental Psychology, 2002; 20: 259-280
22. Nelson, DA, Crick, NR. Rose-Colored glasses: Examining the social information-processing of prosocial young adolescents. Journal of Early Adolescence, 1999; 19: 17–38.
23. Karataş, H, Öztürk, C. Sosyal bilişsel teori ile zorbalığa yaklaşım. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 2009; 2(2): 61-74.
24. Açıl, S. Ortaöğretim 7. ve 8. Sınıf Öğrencilerinde Akran Zorbalığı (Sosyo – Ekonomik Açıdan Farklı İki Bölgede Bulunan Ortaöğretim 7. ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Karşılaştığı Akran Zorbalığının Karşılaştırılması, [Yüksek Lisans Tezi], İstanbul: Haliç Üniversitesi; 2015.
25. Çayırdağ, N. İlköğretim 7. ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Okul Kültürünü Algılayışları ile Zorbalık Eğilimleri ve Zorbalıkla Baş Etme Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, [Yüksek Lisans Tezi], İstanbul: İstanbul Üniversitesi; 2006.
26. Açıkgöz, T. Ortaokul Öğrencilerinde Akran Zorbalığı ile Okula Karşı Tutum (Kartepe İlçesi Örneği), [Yüksek Lisans Tezi], Sakarya: Sakarya Üniversitesi; 2017.
27. Dölek, N. Öğrencilerde Zorbaca Davranışların Araştırılması ve Bir Önleyici Program Modeli, [Doktora Tezi]. İstanbul: Marmara Üniversitesi; 2002.
28. Pişkin, M. Okul zorbalığı: tanımı, türleri, ilişkili olduğu faktörler ve alınabilecek önlemler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2002: 2(2): 531–562
29. Çınkır Ş. Okullarda Kabagüç: Türleri, Etkileri ve Önleme Stratejileri, 1. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet ve Alınabilecek Tedbirler Uluslararası Katılımlı Sempozyumu Bildiri Özetleri, 2006, İstanbul.
30. Satan, A. Ergenlerde akran baskısı benlik saygısı ve alkol kullanımı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2011; 34(34): 183-194.
31. Olweus, D. Bullying or peer abuse at school: Facts and ıntervention. Current Directions in Psychological Science, 1995; 4(6): 196-200.
32. Ural, B, Özteke, N. Okulda zorbalık. Ankara: Kök Yayıncılık; 2007.
33. Alper – İlhan S. İlköğretimde Zorbalık [Yüksek Lisans Tezi], Bolu: Uludağ Üniversitesi; 2018.
34. Pelendecioğlu, B. Lise Öğrencilerinde Zorbalık Olgusunun Okul Yaşam Kalitesi ve Empati Değişkenleri Bakımından İncelenmesi, [Yüksek Lisans Tezi], Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi; 2011.
35. Kapcı, GE. İlköğretim öğrencilerinin zorbalığa maruz kalma türünün ve sıklığının depresyon, kaygı ve benlik saygısıyla ilişkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2004; 37(1): 1-13.
36. Özen, DŞ, Aktan, T. Bağlanma ve zorbalık sisteminde yer alma: başa çıkma stratejilerinin aracı rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 2010; 25(65): 101- 113.
37. Ergün, D. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Ortaöğretim 6., 7., Ve 8. Sınıf Öğrencilerinde Akran Zorbalığı Yaygınlığı Ve Risk Faktörlerinin Belirlenmesi, [Doktora] Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, 2011.
38. Ertan, D. Akran Zorbalığında Aileye ve Okula İlişkin Risk ve Koruyucu Faktörlerin İncelenmesi. [Yüksek Lisan Tezi], İzmir: Ege Üniversitesi; 2012.
39. Jankauskiene, R, Kardelis, K, Sukys, S, Kardeliene, L. Associations between school bullying and psychosocial factors. Social Behavior and Personality, 2008; 36(2): 145-162.
40. Curtner-Smith, ME. Mechanisms by which family processes contribute to school-age boys’ bullying. Child Study Journal, 2000; 30: 169-186
41. Kabil, M. Sınıflardaki Öğrenci Sayılarının, Zorbalık Üzerine Etkileri. [Yüksek Lisans Tezi], Sakarya: Sakarya Üniversitesi; 2010.
42. Güner, F. İlköğretim 7.Sınıf Öğrencilerinden Akran Zorbalığı Zorba Ve Kurbanlarının Okul Başarı Düzeyleri ve Sosyometrik Statülerinin Değerlendirilmesi, [Yüksek Lisans Tezi], Kars: Kafkas Üniversitesi; 2009.
43. Alikaşifoğlu, M, Ercan, O. Çocukluk çağında kabadayılık/zorbalık davranışları: Hekimler açısından anlamı. Türk Pediatri Araştırma Dergisi, 2012; 42: 19–25.
44. Akpınar O. Aile İçi Şiddete Maruz Kalan Kadınların Aile İçi Şiddetle Başa Çıkma Özyeterliği Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre Yordanması, [Doktora Tezi], İzmir: Ege Üniversitesi; 2011.
45. World Health Organization. World Report On Violence and Health, 2002.
46. Emanetoğlu, KH. Şiddet Ögelerinin Algılanması ve Öğrenilmesinde, İşitsel ve Görsel Uyaran Olarak Televizyonun Rolü, [Yüksek Lisans Tezi], İstanbul: İstanbul Üniversitesi; 2006.
47. Türk Dil Kurumu [Erişim Tarihi: 06 Nisan 2018] [Erişim Adresi] http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=comgts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5acd2d5a9211e0.02606112
48. Ergil, D. Şiddetin kültürel kökenleri. Bilim ve Teknik, 2001; (399): 40-41.
49. Moses, R. Şiddet nerede başlıyor? Cogito Dergisi, 1996; (6): 23-25.
50. Bilican Gökkaya, V. Türkiye’de şiddetin kadın sağlığına etkileri. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2009; 10(2): 167-179.
51. Kocacık F. Şiddet olgusu üzerine. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2001; 2(1): 1-7.
52. Çeliktaş, MG. Okuldaki Şiddet Olayları ile Aile İçi Şiddet İlişkisi, [Yüksek Lisans Tezi] Ankara: Gazi Üniversitesi; 2003.
53. Polat, O. Şiddet. Marmara Üniversitesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22(1): 15-34.
54. Kızmaz, Z. Okullardaki şiddet davranışının kaynakları üzerine kuramsal bir yaklaşım, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 2006; 1(30): 47–70.
55. Avcı, A. Eğitimde Şiddet Olgusu Lise Öğrencilerinde Şiddet, Saldırganlık ve Ahlaki Tutum İlişkisi Küçükçekmece İlçesi Örneği, [Doktora Tezi], İstanbul: Marmara Üniversitesi; 2010.
56. Fromm, E. Sevginin ve şiddetin kaynağı. (Çeviren: Y. Salman, İçten, N. ). İstanbul: Payel Yayınları; 1994.
57. Çubukçu, Z, Dönmez, A. İlköğretim okul yöneticilerinin şiddet türlerine yönelik görüşleri ve şiddetle başa çıkma yöntemleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2012; 18(1); 37-64.
58. Baran, GK. Öğretmenlerin ve Öğrencilerin Görüşlerine Dayalı Olarak Okullarda Şiddet ve Okul Güvenliğinin İncelenmesi: Keçiören Örneği, [Yüksek Lisans Tezi], Ankara: Ankara Üniversitesi; 2008.
59. Lala, Ö. Ortaöğretim Öğrencilerinde Görülen Şiddetin Nedenlerine İlişkin Yönetici ve Öğretmen Görüşleri (Diyarbakır İli Örneği), [Yüksek Lisans Tezi], Diyarbakır: Dicle Üniversitesi; 2013.
60. Bilgin, N. Sosyal Psikolojiye Giriş. İzmir: İzmir Kitaplığı Yayınları; 1995.
61. Bulut, S. Okullarda görülen öğrenciden öğrenciye yönelik şiddet olaylarının bazı değişkenler açısından arşiv araştırması yöntemiyle incelenmesi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2008; 8(2): 23-38.
62. Ünalmış, A. İlköğretim 6,7 ve 8. Sınıf Öğrencileri Arasında Yaşanan Zorbalığın Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi (Tokat Örneği), [Yüksek Lisans Tezi], Tokat: Gaziosmanpaşa; 2010.
63. Sezer, F, İşgör, İY. İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarındaki öğrencilerin problem alanlarının tespiti (Erzurum ili örneği), Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2010; 39(186): 235-248.
64. Erol, F. Okulda güvenlik sorununa yol açan etkenlerin belirlenmesi, Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı, Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı; 2001.
65. Durmuş, E, Gürgan, U. Lise öğrencilerinin şiddet ve saldırganlık eğilimleri, VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Bildirisi, 2003, s.1-17.
66. Ayık, İ. Ortaokullarda Şiddet ve Okul İklimi Arasındaki İlişki (Konya İli Örneği) [Yüksek Lisans Tezi], Konya: Mevlana Üniversitesi, 2014.
67. Gemici, İ. İlköğretim Kurumlarında Görülen Şiddetin Nedenleri ve Önlenmesine İlişkin Yönetici ve Öğretmen Görüşleri, [Yüksek Lisans Tezi], İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi; 2008.
68. Aküzüm, C, Oral, B. Yönetici ve öğretmen görüşleri açısından okullarda görülen en yaygın şiddet olayları, nedenleri ve çözüm önerileri. Ekev Akademi Dergisi, 2015; 19(61): 1-30.
69. Totan, T, Yöndem, ZD. Ergenlerde zorbalığın anne, baba ve akran ilişkileri açısından incelenmesi, Ege Eğitim Dergisi, 2007; (8): 53-68.
70. Şahan, B. İlköğretim İkinci Kademe Öğretmen ve Öğrencilerinin Şiddet Olgusuna İlişkin Görüşlerinin Karşılaştırılması, [Yüksek Lisans Tezi], Ankara: Ankara Üniversitesi; 2010.
71. Yalçın, F. RTÜK Kararları Çerçevesinde Televizyon Yayınlarında Şiddet, [Uzmanlık Tezi], Ankara: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu; 2012.
72. Aras, Ş, Özan, S, Tımbıl, Ş, Şemin, S, Kasapçı, O. Öğrencilerin okulda maruz kaldıkları duygusal ve fiziksel şiddet. Arch Neuropsychiatry, 2010; 53: 303-310.
73. Aygen, M. Elazığ İlinde Gençlerde Şiddete Başvurma Ya Da Maruz Kalma Sıklığı, Etkileyen Faktörler ve Öfke İle İlişkisi, [Yüksek Lisans Tezi], Elazığ: Fırat Üniversitesi, 2009.
74. Özmen A. Seçim Kuramı ve Gerçeklik Terapisine Dayalı Öfkeyle Başa Çıkma Eğitim Programının Üniversite Öğrencilerinin Öfkeyle Başa Çıkma Becerileri Üzerindeki Etkisi, [Doktora Tezi], Ankara: Ankara Üniversitesi, 2004.
75. Dağlı, A, Baysal, N. İlköğretim öğretmenlerinin sınıfta karşılaştıkları disiplin sorunlarının nedenlerine ilişkin görüşleri, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 2012; 18: 259-271.
76. Genç, H. Grupla Öfke Denetimi Eğitiminin Lise 9.Sınıf Öğrencilerinin Sürekli Öfke Düzeylerine Etkisi, [Yüksek Lisans Tezi], İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi; 2007.
77. Gelbal, S. Okullarda şiddetin önlenmesi, mevcut uygulamalar ve sonuçları, Türk Eğitim Derneği, 2006; 1-133.
78. Albayrak, S. Okulda Uygulanan Zorbalığı Önleme Programının Zorbalığın Azaltılmasında Etkisi [Doktora Tezi], İstanbul: Marmara Üniversitesi; 2012.
79. Baş T., Anket Nasıl Hazırlanır?, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2003.
80. Ayas, T, Pişkin, M. Akran zorbalığı belirleme ölçeği ergen formu. Akademik Bakış Dergisi, 2011; (50): 316-354.
81. Özdamar, K. Paket programlar ile istatistiksel veri analizi Eskişehir: Kaan Kitabevi, 1999.
82. Field, A. Discovering statistics using SPSS, 2. Baskı, London: Sage Publication; 2005.
83. Çokluk, Ö, Şekercioğlu, G, Büyüköztürk, Ş. Sosyal bilimler için çok değişkenli SPSS ve LİSREL uygulamaları. Ankara: Pegem A Yayıncılık; 2012.
84. İlhan, M. Çetin B. LISREL ve amos programları kullanılarak gerçekleştirilen yapısal eşitlik modeli (YEM) analizlerine ilişkin sonuçların karşılaştırılması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2014; 5(2): 26-42.
85. Özgür, G, Yörükoğlu, G, Arabacı LB. Lise öğrencilerinin şiddet algıları, şiddet eğilim düzeyleri ve etkileyen faktörler, Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2011; 2: 53-60.
86. Şahan, M. Lise Öğrencilerinde Saldırganlığı Yordayan Bazı Değişkenlerin İncelenmesi, [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara: Gazi Üniversitesi; 2007.
87. Öz, ES. İlköğretim I. Kademe 4. ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, [Yüksek Lisans Tezi], İzmir: Ege Üniversitesi; 2007.
88. O’Moore M, Stephan JM. Dealing with bullying in schools: A training manual for teachers, parents and other professionals. 1. Baskı US: SAGE Publications; 2011.
89. Burnukara P, Uçanok Z. Okul ortamı ve sanal ortamda meydana gelen akran zorbalığı ne ölçüde örtüşüyor?. Türk Psikoloji Dergisi, 2012; 27(69): 81-100.
90. Kartal, H. İlköğretım okullarında zorbalık yapanlar ve zorbalığa uğrayanlar, New World Science Academy, 2008; 3(4): 712-730.
91. Toksöz, E. İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Zorbalık Eğilimleri ve Aile Tutumu Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma: Eskişehir İli Örneği, [Yüksek Lisans Tezi], İstanbul: Yeditepe Üniversitesi; 2010.
92. Can, Y. İlköğretim Okullarında Şiddet (Öğrenci, Öğretmen ve Yöneticilerin Yaklaşımları, [Yüksek Lisans Tezi], İstanbul: Beykent Üniversitesi; 2007.
93. Bozkurt, H. İlköğretim II. Kademe Öğrencilerinin Şiddete Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, [Yüksek Lisans Tezi]Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi; 2010.
94. Özdamar, K. (1999) Paket Programlar ile İstatiksel Veri Analizi, Kaan Kitapevi, İstanbul.
