dc.contributor.advisor | Büyüktuncer Demirel, Zehra | |
dc.contributor.advisor | Dağdelen, Selçuk | |
dc.contributor.author | Türk, Öykü Peren | |
dc.date.accessioned | 2025-02-21T11:23:07Z | |
dc.date.issued | 2025 | |
dc.date.submitted | 2025 | |
dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11655/36536 | |
dc.description.abstract | In evaluating the relationship between
nutrition and behavior, eating behavior is addressed through its various dimensions. The
use of various psychometric measurement tools has become widespread. This two-phase
study aims to develop the Turkish version of the German Eating Behavior Scale (SEV-Tr),
and to investigate the potential associations of weight-controlling and health-conscious
eating behaviors with nutritional and health status. In the first phase, the original scale was
adapted into Turkish, and its validity and reliability analyses were conducted on a total of
299 healthy individuals, consisting of 161 men and 138 women aged between 19 and 64.
In the second phase, the SEV-Tr was retested on a sample of 110 healthy adult individuals
(56 men and 54 women) with a mean age of 35.12 ± 12.98. Additionally, the relationships
between participants' SEV-Tr scores and their nutritional status, general mental health
assessed using the General Health Questionnaire-12 (GHQ-12), and other eating behaviors
(uncontrolled eating, cognitive restraint and emotional eating) assessed using the ThreeFactor Eating Questionnaire (TFEQ-Tr21) were examined. Statistical analyses were
performed using AMOS 20.00 and SPSS 22.0 software packages. In the first phase, the
linguistic equivalence, validity, and reliability of the SEV-Tr were demonstrated. A twodimensional structure was identified for the SEV-Tr, and named "health-conscious eating
behavior" and "weight- control eating behavior". In the second phase, participants were
clustered based on their weight-controlling and health-conscious eating behaviors
(F=59.46, p=0.01). Individuals in the low score cluster of weight-controlling and healthconscious eating behaviors were found to have higher lean body mass, serum triglyceride
levels, emotional eating behavior and lower levels of cognitive restraint behavior (p<0.05
for each). Also, participants with high levels of health-conscious eating behavior had
higher serum HDL cholesterol (r=0.23, p=0.02). According to statistically significant
regression models, low emotional eating and high cognitive restraint behavior were
associated with an increase in weight-controlling and health-conscious eating behaviors.
A statistically significant positive association was observed between individuals' mean
HDL cholesterol levels and their GSA-12 scores (p<0.05). It was found that individuals in
the low score cluster in terms of weight-controlling and health-conscious eating behaviors
had a statistically significant lower risk of deterioration in mental health (p<0.05). This
study provides a valid and reliable version of the SEV suitable for use in the Turkish
population, while also highlighting the associations of weight-controlling and healthconscious eating behaviors with cognitive restraint, emotional eating behavior, mental
health, and cardiometabolic indicators. | tr_TR |
dc.publisher | Sağlık Bilimleri Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
dc.subject | Alman Yeme Davranışı Ölçeği | tr_TR |
dc.subject | geçerlik-güvenirlik | tr_TR |
dc.subject | yeme davranışı | tr_TR |
dc.subject | ağırlık kontrolü | tr_TR |
dc.subject | sağlık bilinci | tr_TR |
dc.title | Alman Yeme Davranışı Ölçeği'nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması | tr_TR |
dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | Beslenme ve davranış ilişkisinin
değerlendirilmesinde yeme davranışı farklı boyutlarıyla ele alınmaktadır. Çeşitli
psikometrik ölçüm araçlarının kullanımı ise yaygınlaşmaktadır. Bu iki aşamalı
çalışma, Alman Yeme Davranışı Ölçeği'nin (SEV) Türkçe versiyonunun (SEV-Tr)
geliştirilmesini, vücut ağırlık kontrolcü ve sağlık bilinçli yeme davranışlarının
beslenme ve sağlık durumu ile potansiyel ilişkilerinin araştırılmasını amaçlamaktadır.
Birinci aşamada, orijinal ölçek Türkçeye uyarlanarak 19-64 yaş aralığındaki 161 erkek
ve 138 kadın olmak üzere toplam 299 sağlıklı bireyde ölçeğin geçerlik ve güvenirlik
analizleri yapılmıştır. İkinci aşamada, SEV-Tr, yaş ortalaması 35,1±12,98 yıl olan 110
sağlıklı yetişkin bireyden (56 erkek ve 54 kadın) oluşan bir örneklemde yeniden test
edilmiştir. Ayrıca, katılımcıların SEV-Tr puanlarının beslenme durumu, Genel Sağlık
Anketi-12 (GSA-12) ile değerlendirilen genel ruh sağlığı ve Üç Faktörlü Yeme Anketi
(TFEQ-Tr21) ile değerlendirilen diğer yeme davranışları (kontrolsüz yeme, bilişsel
kısıtlama ve duygusal yeme) ile ilişkileri incelenmiştir. İstatistiksel analizler AMOS
20.00 ve SPSS 22.0 yazılımları kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamada,
SEV-Tr’nin dilsel eşdeğerliliği, geçerlik ve güvenirliği gösterilmiştir. Ölçekte iki
boyutlu yapı tanımlanmış olup bu boyutlar, "sağlık bilinçli yeme davranışı" ve "vücut
ağırlık kontrolcü davranışı" olarak adlandırılmıştır. İkinci aşamada, katılımcılar vücut
ağırlık kontrolcü ve sağlık bilinçli yeme davranışlarına göre kümelenmiştir (F=59,46,
p=0,01). Vücut ağırlık kontrolcü ve sağlık bilinçli yeme davranışları düşük puan
kümesindeki bireylerin; daha yüksek yağsız vücut kütlesine, serum trigliserit
seviyelerine, duygusal yeme davranışına ve daha düşük bilişsel kısıtlama davranış
düzeyine sahip olduğu bulunmuştur (her biri için p<0,05). Ayrıca yüksek sağlık bilinçli
yeme davranışı gösteren bireylerin, ortalama serum HDL-kolesterol seviyelerinin daha
yüksek olduğu görülmüştür (r=0,23, p=0,020). İstatistiksel olarak anlamlı bulunan
regresyon modellerine göre, düşük düzeyde duygusal yeme ve yüksek bilişsel
kısıtlama davranışı, vücut ağırlık kontrolcü ve sağlık bilinçli yeme davranışlarındaki
artışla ilişkilendirilmiştir. Vücut ağırlık kontrolcü ve sağlık bilinçli yeme davranışları
açısından düşük puan kümesinde olan bireylerin, ruh sağlığında bozulma riski
istatistiksel anlamlı olarak daha düşük saptanmıştır (p<0,05). Bu çalışma, SEV’in Türk
toplumunda kullanıma uygun, geçerli ve güvenilir bir versiyonunu sağlamakla birlikte,
vücut ağırlık kontrolcü ve sağlık bilinçli yeme davranışlarının bilişsel kısıtlama ve
duygusal yeme davranışı, ruh sağlığı ve kardiyometabolik göstergelerle ilişkilerine
dikkat çekmektedir. | tr_TR |
dc.contributor.department | Beslenme ve Diyetetik | tr_TR |
dc.embargo.terms | 6 ay | tr_TR |
dc.embargo.lift | 2025-08-26T11:23:07Z | |
dc.funding | Yok | tr_TR |