| dc.description.abstract | Type 1 Diabetes mellitus (T1DM) is a chronic autoimmune disease in which β-cells in the pancreas are progressively damaged, leading to a critical loss of insulin production and causing hyperglycemia. As a consequence of hyperglycemia, the formation of advanced glycation end products (AGE) is increased in diabetes. In recent years, the relationship between AGEs and complications of diabetes has been emphasized. Moreover, a dramatic increase in the consumption of ultra-processed foods has been reported worldwide and ultra-processed foods are rich in AGEs. Accordingly, the aim of this study was to investigate the relationship between nutritional status, ultra-processed food consumption and dietary AGE intake in individuals diagnosed with T1DM. This study was conducted in Erzurum Regional Training and Research Hospital with a total of 186 participants, including 94 participants (56 girls, 38 boys) aged 3-18 years who were diagnosed with T1DM and 92 participants (47 girls, 45 boys) who were not diagnosed with T1DM. Participants' general characteristics, dietary habits, food consumption records were recorded, physical activity levels were evaluated, anthropometric measurements were taken and biochemical findings were recorded. In the calculation of dietary AGE (dAGE) intake, Uribarri et al. 2010 database of 549 foods was used. Processed food consumption was assessed according to the NOVA classification method. HbA1c (%), fasting plasma glucose (mg/dL), sodium (mmol/L), potassium (mg/dL), phosphorus (mg/dL), calcium (mg/dL), iron (ug/dL), ferritin (ml/ng), vitamin B12 (pG/mL), magnesium (mg/dL), ALT (U/L), AST (U/L), creatinine (mg/dL) and uric acid (mg/dL) findings were recorded. The mean HbA1c values were 8.71±2.39 in the case group and 5.89±0.37 in the control group (p<0.05). Dietary AGE intake was 9842.86±3503.89 kU/day in the case group and 9096.43±3147.54 kU/day in the control group (p>0.05). Processed food consumption was 511.13±149.99 g/day in the case group and 467.96±160.93 g/day in the control group (p>0.05). Ultra-processed food consumption was 41.98±48.10 g/day in the case group and 43.55±59.31 g/day in the control group (p>0.05). A correlation was observed between processed food consumption and the amount of dAGE (p<0.05). There was no association between ultra-processed food consumption and dAGE amount (p>0.05). According to the participants' z scores, no relationship was observed between body weight, BMI and waist circumference and dAGE intake (p>0.05).mean body weight, BMI and waist circumference of the participants were correlated with dAGE (p<0.05).Serum fasting glucose, HbA1c, iron, AST, creatinine and uric acid values of the participants in the case group were statistically significantly higher than those in the control group (p<0.001). In conclusion, in this study, a relationship was found between processed food consumption and dAGE, no relationship was found between ultra-processed food consumption and dAGE, and no relationship was observed between biochemical parameters and dAGE. | tr_TR |
| dc.description.ozet | Tip 1 Diabetes mellitus (T1DM), pankreasta β-hücrelerinin aşamalı olarak hasar gördüğü, insülin üretiminde kritik bir kayba yol açarak hiperglisemiye neden olan kronik bir otoimmün hastalıktır. Hipergliseminin bir sonucu olarak diyabette ileri glikasyon son ürünlerinin (AGE) oluşumunun arttığı görülmektedir. Son yıllarda, AGE ile diyabetin komplikasyonları arasındaki ilişki üzerinde durulmaktadır. Ayrıca, ultra işlenmiş besinlerin tüketiminde dünya çapında dramatik bir artış raporlanmıştır ve ultra işlenmiş besinler AGE içeriği yönünden zengindir. Bu doğrultuda bu çalışmada T1DM tanısı almış kişilerde beslenme durumu ve ultra işlenmiş besin tüketimi ile diyetle AGE alımı arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışma, Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesinde T1DM tanısı almış 3-18 yaş aralığındaki 94 katılımcı (56 kız, 38 erkek) ve T1DM tanısı almamış 92 katılımcı (47 kız, 45 erkek) olmak üzere toplam 186 katılımcı ile yapılmıştır. Katılımcıların genel özellikleri, beslenme alışkanlıkları, üç günlük besin tüketim kaydı kaydedilmiş, fiziksel aktivite düzeyleri değerlendirilmiş, antropometrik ölçümleri alınmış ve biyokimyasal bulguları kaydedilmiştir. Diyetle alınan AGE (dAGE) alımının hesaplanmasında, Uribarri ve ark. 2010 yılında 549 besinden oluşturduğu veri tabanı kullanılmıştır. İşlenmiş besin tüketimi, NOVA sınıflama yöntemine göre değerlendirilmiştir. Katılımcıların dosyalarından HbA1c (%), açlık plazma glukozu (mg/dL), sodyum (mmol/L), potasyum (mg/dL), fosfor (mg/dL), kalsiyum (mg/dL), demir (ug/dL), ferritin (ml/ng), B12 vitamini (pG/mL), magnezyum (mg/dL), ALT(U/L), AST (U/L), kreatinin (mg/dL) ve ürik asit (mg/dL) bulguları kaydedilmiştir. Katılımcıların ortalama HbA1c değerleri vaka grubunda 8,71±2,39, kontrol grubunda ise 5,89±0.37 bulunmuştur (p<0,05). Diyetle AGE alımı vaka grubunda 9842,86 ± 3503,89 kU/gün, kontrol grubunda ise 9096,43±3147,54 kU/gün bulunmuştur (p>0,05). İşlenmiş besin tüketimi vaka grubunda 511,13±149,99 g/gün, kontrol grubunda ise 467,96±160,93 g/gün bulunmuştur (p>0,05). Ultra işlenmiş besin tüketimi vaka grubunda 41,98±48,10 g/gün, kontrol grubunda ise 43,55±59,31 g/gün bulunmuştur (p>0,05). İşlenmiş besin tüketimi ve dAGE miktarı arasında ilişki gözlemlenmiştir (p<0,05). Ultra işlenmiş besin tüketimi ve dAGE miktarı arasında ilişki saptanmamıştır (p>0,05). Vaka ve kontrol grubunda yaş aralıklarına göre antropometrik ölçümler açısından fark saptanmamıştır (p>0,05). Katılımcıların z skorlarına göre vücut ağırlığı, BKI ve bel çevresi ile dAGE alımı arasında ilişki gözlemlenmemiştir (p>0,05). Vaka grubunda yer alan katılımcıların serum açlık glukoz, HbA1c, demir, AST, kreatinin ve ürik asit değerleri; kontrol grubunda yer alanların değerlerine göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek bulunmuştur (p<0,001). Sonuç olarak bu çalışmada, işlenmiş besin tüketimi ile dAGE arasında ilişki saptanmış, ultra işlenmiş besin tüketimi ile dAGE arasında ilişki saptanmamış olup biyokimyasal parametreler ile dAGE arasında ilişki gözlemlenmemiştir. | tr_TR |
