Basit öğe kaydını göster

dc.contributor.advisorKılıç, Rüya
dc.contributor.authorSabitoğulları, Selim
dc.date.accessioned2019-03-04T08:22:40Z
dc.date.issued2019
dc.date.submitted2019-01-17
dc.identifier.citationAPAtr_TR
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11655/6032
dc.description.abstractMelâmî movement is one of the most problematic issues of Ottoman mystical history. Bayramî-Melâmî order was established by Hacı Bayram-ı Velî at the second half of 15th century. Dede Ömer, successor of him developed Malâmatiyya perception with the sense of wahdat al-wujûd meaning “unity of being” under the effect of Hurûfîsm and brought the movement into an active position against Ottoman state and social order. One of its doctrines, kutb-Mehdî concept leaded Melâmîs not to recognize any authority including Ottoman government beyond itself. Therefore the relations between Bayramî- Melâmîs and Ottoman administration entered into a new turning point. Especially from 16th century Bayramî-Melâmîs were regarded as a potential danger against existing order and followed by political authority. Execution of pioneering sheiks of it as İsmal-i Ma’şûkî, Hamza Bâlî and Beşir Ağa caused the movement to go underground and move to the Balkans. In this study, several problems of Bayramî-Melâmîs particularly in the Balkans originating from their relations with political authority beginning from 16th until the end of 17th century will be handled within the historical perspective.tr_TR
dc.description.sponsorshipTürk Tarih Kurumutr_TR
dc.description.tableofcontentsİÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY.........................................................................................................i YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI……………...…......ii ETİK BEYAN…………………………………………………………………...……..iii TEŞEKKÜR…………………………………………………………………………....iv ÖZET……………………………………………………………………………....……v ABSTRACT…………………………………………………………………………....vi İÇİNDEKİLER…………………………………………………………………….….vii KISALTMALAR DİZİNİ………………………………………………………...…....x GİRİŞ…………………………………………………………………………….……...1 BÖLÜM I: BALKANLAR’DA MELÂMÎ HAREKETİ……………………...……14 1.1. Hareketin Balkanlar'a Kayması ve Sebepleri…………………………..14 1.2. Bosna’da Melâmî Hareketi ve Şeyh Hamza Bâlî…………………...…..21 1.3. Hareketin Dinî, İdeolojik ve Toplumsal Zemini………………………..27 1.3.1. İslâm Öncesi Dinî Zemin………………………………………...27 1.3.2. Hurûfîlik………………………………………………………….32 1.3.3. Vahdet-i Vücûd Anlayışı………………………….……………...36 1.3.4. Kutb-Mehdî İnancı……………………………………………….41 BÖLÜM II: BALKAN MELÂMÎLERİ’NİN OSMANLI İKTİDARINA BAKIŞI: YORUM VE PROBLEMLER…………..………………………………………...…48 2.1. Melâmîler’in Nazarında Osmanlı İktidarının Hukukî Meşrûiyeti……48 2.2. Bir Rekabet Unsuru Olarak Politik Mesiyanizm……………………….56 2.3. Hareketin Devamlılığı Yönünde Alınan Bazı Önlemler……………….65 2.3.1. Gizlenme ve Takiyye…………………………………………….65 2.3.2. Silsile ve Miras…………………………………………………..71 BÖLÜM III: OSMANLI İKTİDARININ BALKAN MELÂMÎLERİ’NE BAKIŞI: YORUM VE PROBLEMLER……………..…………………………………………76 3.1. Osmanlı Resmî İdeolojisi ve Bayramî Melâmîleri……………………...76 3.1.1. Merkeziyetçi Devlet Anlayışı ve Nizâm-ı Âlem Prensibi…….….76 3.1.2. Şiî-Safevî Propagandasına Karşı Sünnîleştirme Politikası………80 3.1.3. Osmanlı Sûfîliği ve Tarihî Altyapısı……………………………..85 3.2. Osmanlı İktidarı Nazarında Potansiyel Bir Tehlike Olarak Melâmîler……………………………………………………………………....90 3.3. Ulema ve Sûfî Çevrelerde Melâmîler’e Karşı Oluşan Tepkisellik ve Bunun Siyasal Alandaki Rolü…….…………………………………………..95 SONUÇ (DEĞERLENDİRME VE TAHLİL)………………………………..……104 KAYNAKÇA…………………………………………………………………………107 EKLER…………………………………………………………………………….....127 EK 1: Melâmî Şeyhi Oğlan Şeyh İsmail-i Ma’şukî’nin Sicil Kaydı………………128 EK 2: Melâmî Takibatına Dair 19 Zilhicce 980/22 Nisan 1573 Tarihli Mühimme Kaydı…………….........................................................................................................129 EK 3: Melâmî Takibatına Dair 26 Rebiülahir 981/25 Ağustos 1573 Tarihli Mühimme Kaydı……………………………………………………………………...130 EK 4: Melâmî Takibatına Dair 1 Cemâziyelâhir 990/23 Haziran 1582 Tarihli Mühimme Kaydı……………………………………………………………………...131 EK 5: Melâmî Takibatına Dair 8 Cemâziyelâhir 990/30 Haziran 1582 Tarihli Mühimme Kaydı……………………………………………………………………...132 EK 6: Melâmî Takibatına Dair 24 Ramazan 990/22 Ekim 1582 Tarihli Mühimme Kaydı………………………………………………………………………………….133 EK 7: Melâmî Takibatına Dair 6 Şevval 990/3 Kasım 1582 Tarihli Mühimme Kaydı………………………………………………………………………………….134 EK 8: Melâmî Takibatına Dair Şaban 990/Ağustos-Eylül 1582 Tarihli Baş Mukataa Kalemi Kaydı………...……………………………………………………………….135 EK 9: Melâmî Şeyhi Ahmed Sârbân’ın Hüsamedîn-i Ankaravî’ye Gönderdiği Mektup………………………………………………………………………………..137 EK 10: Melâmî Şeyhi Sütçü Beşir Ağa’nın Bir Mürîdine Gönderdiği Mektup…139 EK 11: Melâmî Şeyhi İsmail-i Ma’şukî’nin Meşhed Makamı………...………….140 EK 12: Melâmî Şeyhi Ahmed Sârbân’ın Türbesi………………………………….141 EK 13: Melâmî Şeyhi Pîr Ahmed Edirnevî’nin Türbesi…………………………..142 EK 14: Melâmî Şeyhi Hamza Bâlî’nin Deveoğlu Yokuşu’nda Bulunan Makam Taşı……………………………………………………………………………………143 EK 15: Melâmî Şeyhi Hamza Bâlî’nin Mezarı…………………………………….144 EK 16: Melâmî Şeyhi İdris-i Muhtefî’nin Mezarı…...…………………………….145 EK 17: Melâmî Şeyhi Hüseyin Lâmekânî’nin Mezarı………...…………………..146 EK 18: Melâmî Şeyhi Abdullah Bosnevî’nin Mezarı………...……………………147 EK 19: Bayramî-Melâmî Silsilesi………...…………………………………………148 EK 20: Harita 1 - XVI. Yüzyılda Doğu Avrupa……………………………………150 EK 21: Harita 2 – Balkanlar…………...……………………………………………151 EK 22: Orijinallik Raporu…………………………………………………………..152 EK 23: Etik Kurul İzin Muafiyeti Formu………………………………………….153tr_TR
dc.language.isoturtr_TR
dc.publisherSosyal Bilimler Enstitüsütr_TR
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccesstr_TR
dc.subjectBalkanlartr_TR
dc.subjectMelamiliktr_TR
dc.subjectHamzaviliktr_TR
dc.subjectOsmanlı yönetimitr_TR
dc.subjectVahdet-i Vücudtr_TR
dc.subjectKutbtr_TR
dc.subjectTasavvuftr_TR
dc.subjectBalkansen
dc.subjectMelamisen
dc.subjectHamzavizen
dc.subjectOttoman ruleen
dc.subjectWahdat al-Wujuden
dc.subjectKutben
dc.subjectMysticsen
dc.titleBalkanlar'da Melâmîlik ve Osmanlı Yönetimi (XVI.-XVII. Yüzyıllar)tr_TR
dc.title.alternativeThe Melâmî Movement and Ottoman Rule in the Balkans (16th.-17th. Centuries)eng
dc.typeinfo:eu-repo/semantics/masterThesistr_TR
dc.description.ozetMelâmî hareketi, Osmanlı tasavvuf tarihinin en problemli konularından birini teşkil etmektedir. Bayramî-Melâmîliği, Osmanlı Devleti’nde XV. yüzyılın ikinci yarısında Hacı Bayram-ı Velî tarafından tesis edilmiştir. Ondan sonra gelen ve Melâmet anlayışını daha da canlandırıp coşkun bir ilâhî cezbe ve Hurûfîliğin de etkisiyle ileri bir vahdet-i vücûd anlayışıyla geliştiren Dede Ömer, tarikatı Osmanlı devlet ve toplum düzeni karşısında eleştirici ve aktif bir konuma getirmiştir. Doktrinlerinde bulunan kutb-Mehdî inancı ise Melâmîler’i, Osmanlı yönetimi de dâhil olmak üzere kendilerinden başka bir otorite tanımamaya yöneltmiştir. Böylece, Bayramî-Melâmîleri ile Osmanlı merkezî yönetiminin ilişkileri yeni bir dönüm noktasına gelmiştir. Özellikle XVI. yüzyıldan itibaren Bayramî-Melâmîleri, merkezî yönetim nazarında kuşku ve endişe ile takip edilen, genel düzeni her an sarsabilecek bir çevre olarak görülmeye başlamıştır. İsmail-i Ma’şukî, Hamza Bâlî ve Beşir Ağa gibi önde gelen şeyhlerinin idamı ise hareketin yeraltına çekilmesine ve Balkan sahasına kaymasına sebep olmuştur. İşte bu araştırmada, XVI. yüzyıldan XVII. yüzyıla uzanan iki yüz yıllık bir dönem içinde, özellikle Balkan topraklarındaki Bayramî-Melâmîleri’nin, merkezî iktidarla ilişkilerinden doğan bazı problemler, tarihî bir perspektifle ele alınmaya çalışılacaktır.tr_TR
dc.contributor.departmentTarihtr_TR
dc.embargo.termsAcik erisimtr_TR
dc.embargo.lift-


Bu öğenin dosyaları:

Bu öğe aşağıdaki koleksiyon(lar)da görünmektedir.

Basit öğe kaydını göster