Show simple item record

Sorgulama Temelli Oyunların Çocukların Dünya’nın Şekli Ve Gece-gündüz Kavramlarını Algılamalarına Etkisi

dc.contributor.advisorAkman, Berrin
dc.contributor.authorÖzgül, Sinem Güçhan
dc.date.accessioned2017-06-02T07:01:13Z
dc.date.available2017-06-02T07:01:13Z
dc.date.issued2017
dc.date.submitted2017-02-02
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11655/3437
dc.description.abstractThis study mainly aims to investigate the effect of inquiry-based plays on children’s perceptions of the shape of the earth and day-night concepts. Children aged between 60-72 months attending kindergartens in city centre (Karesi- Altıeylül districts) within Balıkesir Directory of National Education comprise the universe of the study. The study has two sampling group. The first sampling group consists of a total of 95 children (49 females and 46 males) aged between 60-72 months enrolled in four kindergartens in Balıkesir city center in the 2013-2014 school year. The experimental sampling group consists of a total of 56 children (31 females and 25 males) aged between 60-72 months enrolled in a kindergarten within Balıkesir Directory of National Education. This study is designed as a pre-test post-test quasi- experimental design within embedded experimental mixed method which might aim to embed both qualitative and quantitative data within qualitative interpretation. “Earth-2” test and “Earth and Day-Night Concepts Interview Protocol” are used as data collection tools to reveal children’s perceptions of the shape of the earth and day-night concepts. The designed study has three study groups which are experimental, control and placebo group. 12 inquiry based play activities designed by the researcher implemented in the experimental group and 12 activities which are prepared by the preschool teacher within the framework of the preschool curriculum in Turkey (MEB, 2013a) implemented in the placebo group for six weeks, where no intervention is performed in the control group. Based on the pre-test findings, results showed that all children have synthetic mental models about the shape of the earth and day-night concepts. When the effect of day-night concepts on children’s perceptions of the shape of the earth examined, it is seen that the effect is weak regarding the post-test results butxiii medium regarding the follow-up test. Findings of the consistency of subdimensions of the interview protocol (open-ended questions, model forming/describing and forced-choice questions) indicated weak results for the tasks about the shape of the earth and ranged from weak to coherent for the tasks about day-night concepts in different survey times. This variance is especially seen in the experimental group. The findings of the effect of the intervention activities indicated significant difference (p< .05) for the experimental group both about children’s perceptions of the shape of the earth and day-night concepts and also this difference is found persistent. Perceptions of the shape of the earth in the placebo group found significantly different than the control group according to the post-test. However, this difference is not seen in the follow-up test. There is no difference between placebo and control groups regarding the perceptions of daynight concepts both in the post and follow-up tests.tr_TR
dc.description.tableofcontentsİÇİNDEKİLER KABUL ve ONAY.................................................................................................... iii İkinci Tez Danışmanı Onay Bildirimi....................................................................... iv YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI ..........................................v ETİK BEYANNAMESİ ............................................................................................ vi TEŞEKKÜR........................................................................................................... vii ÖZ .............................................................................................................x ABSTRACT ........................................................................................................... xii İÇİNDEKİLER....................................................................................................... xiv TABLOLAR DİZİNİ .............................................................................................. xvii ŞEKİLLER DİZİNİ................................................................................................. xix SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ ................................................................. xx 1. GİRİŞ .............................................................................................................1 1.1. Problem Durumu...........................................................................................2 1.2. Araştırmanın Amacı ve Önemi:.....................................................................8 1.3. Problem Cümlesi: .........................................................................................9 1.3.1. Alt Problemler:........................................................................................9 1.4. Sınırlılıklar:....................................................................................................9 1.5. Tanımlar:.....................................................................................................10 1.6. Araştırmanın Kuramsal Temeli ...................................................................11 1.6.1. Erken Çocuklukta Bilim Eğitimi .........................................................11 1.6.1.1.Erken Çocuklukta Bilim Eğitimi Standartları....................................13 1.6.1.1.1. Bilim Öğretimi Standartları..........................................................13 1.6.1.1.2. Bilim İçeriği Standartları..............................................................15 1.6.1.2. Erken Çocuklukta Bilim Eğitimi Programları ..................................19 1.6.1.3. Erken Çocuklukta Bilim Eğitiminde Kullanılan Yöntem ve Teknikler ...................................................................................................................21 1.6.1.3.1. Kavram Haritası..........................................................................22 1.6.1.3.2. Deney .........................................................................................22 1.6.1.3.3. İnceleme Gezileri ........................................................................22 1.6.1.3.4. Analoji (Benzeşim)......................................................................23 1.6.1.3.5. Proje Çalışmaları ........................................................................23 1.6.1.3.6. Türkçe Dil Etkinlikleri ..................................................................24 1.6.1.3.7. Drama.........................................................................................24 1.6.1.3.8. Sorgulama Temelli Öğretim ........................................................25 1.6.1.3.9. Oyun ...........................................................................................28 1.6.2. Kavramsal Değişim...........................................................................30 1.6.2.1. Kavramsal Değişim ve Dünya’nın Şekli ile Gece-Gündüz Kavramları ..................................................................................................33 1.6.2.2. Erken Çocuklukta Dünya’nın Şekli ve Gece-Gündüz Kavramlarının Kazanılması................................................................................................38 1.6.2.3. Erken Çocuklukta Dünyanın Şekli ve Gece-Gündüz Kavramlarının Okul Öncesi ve İlköğretim Programlarındaki Yeri .......................................42xv 2. İLGİLİ ARAŞTIRMALAR....................................................................................48 2.1. Erken Çocuklukta Astronomi Kavramları ile İlgili Çalışmalar ...................48 2.2. Sorgulama Temelli Öğretim ve Oyun ile İlgili Çalışmalar.......................57 2.3. İlgili Araştırmalar Özet .............................................................................62 3. YÖNTEM...........................................................................................................64 3.1. Araştırmanın Yöntemi .................................................................................64 3.2. Evren ..........................................................................................................65 3.2.1. Örneklem..............................................................................................65 3.2.1.1. Dünya-2 Uyarlama ve Pilotlama Çalışması Örneklemi......................65 3.2.1.2. Deneysel Etkinlik Uygulama Çalışması Örneklemi............................65 3.2.1.3. Araştırmanın Etik ve Yasal Sorumlulukları ........................................65 3.2.2. Örneklem Özellikleri .............................................................................66 3.2.2.1. Dünya-2 Uyarlama ve Pilotlama Çalışması Örneklem Özellikleri ......66 3.2.2.2. Deneysel Etkinlik Uygulama Çalışması Örneklem Özellikleri ............66 3.3. Araştırmanın Uygulama Aşamaları.............................................................67 3.3.1. Dünya-2 Testi Uyarlama Çalışması ...................................................67 3.3.2. Sorgulama Temelli Oyun Etkinliklerinin Geliştirilmesi ........................68 3.3.3. Deneysel Uygulama...........................................................................69 3.4. Veri Toplama Araçları .................................................................................70 3.4.1. Dünya-2 .............................................................................................70 3.4.1.1. Dünya-2 Uyarlama Çalışması.........................................................71 3.4.1.2. Dünya ve Gece Gündüz Görüşme Protokolü .................................75 3.5. Veri Toplama Süreci ...................................................................................76 3.5.1. Sorgulama Temelli Oyun Etkinlikleri ..................................................77 3.6. Verilerin İşlenmesi ve Çözümlenmesi.........................................................82 3.7. Araştırmanın İç ve Dış Geçerliliği ...............................................................83 3.7.1. Araştırmanın İç Geçerliliği..................................................................83 3.7.2. Araştırmanın Dış Geçerliliği ...............................................................84 4. BULGULAR VE TARTIŞMA ..............................................................................86 4.1. Çocukların Dünya’nın Şekline İlişkin Kavramsal Algılamaları .....................88 4.1.1. 60-72 Aylık çocukların ön test puanlarına göre Dünya’nın şekline ilişkin algılamaları nelerdir? ...................................................................88 4.1.2. 60-72 Aylık çocukların son test puanlarına göre Dünya’nın şekline ilişkin algılamaları nelerdir? ...................................................................91 4.1.3. 60-72 Aylık çocukların izleme puanlarına göre Dünya’nın şekline ilişkin algılamaları nelerdir? ...................................................................94 4.2. Çocukların Gece-Gündüz Kavramlarına İlişkin Algılamaları .......................97 4.2.1. 60-72 Aylık çocukların ön test puanlarına göre Gece-Gündüz kavramlarına ilişkin algılamaları nelerdir? .............................................97 4.2.2. 60-72 Aylık çocukların son test puanlarına göre Gece-Gündüz oluşumuna ilişkin kavramsal algılamaları nelerdir? .............................102 4.2.3. 60-72 Aylık çocukların izleme testi puanlarına göre Gece-Gündüz oluşumuna ilişkin kavramsal algılamaları nelerdir? .............................106 4.3. 60-72 Aylık çocukların Dünya’nın şekline ilişkin algılamaları GeceGündüz oluşumuna ilişkin algılamalarını etkilemekte midir?.....................110 4.4. Görüşme protokolünde uygulanan açık uçlu sorular, model kullanma ve seçim yönelimli test sorularına verilen cevapların tutarlılığı nedir? ......112xvi 4.5. Dünyanın şekli ve gündüz gece kavramlarını algılamalarına, bu kavramları öğretmek için tasarlanan sorgulama temelli oyunların etkisi var mıdır? .................................................................................................115 4.5.1. Uygulanan Etkinliklerin Çocukların Dünya’nın Şekline İlişkin Kavramsal Algılamalarına Etkisine İlişkin Bulgular..............................116 4.5.2. Uygulanan Etkinliklerinin Çocukların Gece-Gündüz Kavramlarına İlişkin Algılamalarına Etkisine İlişkin Bulgular......................................120 4.6. Dünyanın şekli ve gündüz gece kavramlarını algılamalarına, bu kavramları öğretmek için tasarlanan sorgulama temelli oyunların etkisi varsa kalıcı mıdır? ....................................................................................124 4.6.1. Dünya’nın şekline ilişkin algılamalara sorgulama temelli oyunların etkisi kalıcı mıdır?................................................................................125 4.6.2. Gece-Gündüz kavramlarına ilişkin algılamalara sorgulama temelli oyunların etkisi kalıcı mıdır?................................................................125 5. SONUÇ VE ÖNERİLER ..................................................................................127 5.1.Sonuçlar ....................................................................................................127 5.1.1. Dünyanın şekli ve Gece-Gündüz kavramlarına ilişkin sonuçlar..........127 5.1.2. Görüşme protokolüne ilişkin sonuçlar.................................................129 5.1.3. Sorgulama temelli oyunların etkisine ilişkin sonuçlar..........................129 5.2.Öneriler......................................................................................................131 5.2.1. Araştırmaya Yönelik Öneriler .............................................................131 5.2.2. Uygulamaya Yönelik Öneriler.............................................................132 KAYNAKÇA.........................................................................................................133 EKLER DİZİNİ .....................................................................................................150 ÖZGEÇMİŞ .........................................................................................................164xvii TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1.1. Okul Öncesi Eğitim Programında Yer Alan Dünya’nın Şekli ve GeceGündüz Kavramlarının Öğretimi ile İlişkilendirilebilecek Kazanım ve Göstergeler 43 Tablo 1.2. Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı’nda Dünya’nın Şekli ve GeceGündüz Oluşumuna İlişkin Kavramlar ...................................................................45 Tablo 1.3. Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı’nda Dünya’nın Şekli ve GeceGündüz Oluşumuna İlişkin Kazanımlar .................................................................45 Tablo 1.4. 3.-8. Sınıflar için hazırlanan Fen Bilgisi Dersi Öğretim Programı’nda Dünya’nın Şekli ve Gece-Gündüz Kavramları .......................................................46 Tablo 3.1. Deneysel Etkinlik Uygulama Çalışma Grubu Özellikleri........................67 Tablo 3.2. Rasch Analizi Tablosu ..........................................................................73 Tablo 3.3. Veri Toplama Süreci.............................................................................76 Tablo 3.4. Uygulama Takvimi................................................................................77 Tablo 3.5. Dünya’nın Şekli ve Gece-Gündüz Kavramları Öğretimi için Hazırlanan Sorgulama Temelli Oyun Etkinlikleri Ek Kazanımları.............................................80 Tablo 3.6. Dünya’nın Şekli ve Gece-Gündüz Kavramları Öğretimi için Hazırlanan Sorgulama Temelli Oyun Etkinlikleri Kazanımlara Yer Verme (Belirtke) Tablosu..81 Tablo 4.1. Çocukların Ön Test Puanlarına Göre Dünya’nın Şekline İlişkin Kavramsal Algılamaları .........................................................................................88 Tablo 4.2. Ön Test Görüşme Protokolü Dökümü- Dünya’nın Şekli (SÇ-1, SÇ-2)..89 Tablo 4.3. Çocukların Son Test Puanlarına Göre Dünya’nın Şekline İlişkin Kavramsal Algılamaları .........................................................................................91 Tablo 4.4. Son Test Görüşme Protokolü Dökümü-Dünya’nın Şekli (SÇ-1, SÇ-4, BÇ-2).....................................................................................................................93 Tablo 4.5. Çocukların İzleme Test Puanlarına Göre Dünya’nın Şekline İlişkin Kavramsal Algılamaları .........................................................................................95 Tablo 4.6. İzleme Test Görüşme Protokolü Dökümü- Dünya’nın Şekli (BÇ-3, SÇ-5) ..............................................................................................................................95 Tablo 4.7. Çocukların Ön Test Puanlarına Göre Gece-Gündüz Kavramlarına İlişkin Algılamaları ...........................................................................................................97 Tablo 4.8. Çocukların Ön Test Puanlarına Göre Gece-Gündüz Oluşumuna İlişkin Kavramsal Modelleri..............................................................................................99 Tablo 4.9. Ön Test Görüşme Protokolü Dökümü- Gece-Gündüz (SÇ-3).............100 Tablo 4.10. Çocukların Son Test Puanlarına Göre Gece-Gündüz Kavramlarına İlişkin Algılamaları ...............................................................................................102 Tablo 4.11. Çocukların Son Test Puanlarına Göre Gece-Gündüz Oluşumuna İlişkin Kavramsal Modelleri..................................................................................103 Tablo 4.12. Son Test Görüşme Protokolü Dökümü- Gece-Gündüz (BÇ-6) .........105 Tablo 4.13. Çocukların İzleme Testi Puanlarına Göre Gece-Gündüz Kavramlarına İlişkin Algılamaları ...............................................................................................106 Tablo 4.14. Çocukların İzleme Testi Puanlarına Göre Gece-Gündüz Oluşumuna İlişkin Kavramsal Modelleri..................................................................................107 Tablo 4.15. İzleme Testi Görüşme Protokolü Dökümü - Gece-Gündüz (SÇ-7) ...109 Tablo 4.16. Dünyanın Şekli ve Gece-Gündüz İlişkisi (Son Test) .........................111 Tablo 4.17. Dünyanın Şekli ve Gece-Gündüz İlişkisi (İzleme Testi) ....................111 Tablo 4.18. Görüşme Protokolü Alt Boyutlarına Verilen Yanıtların Tutarlılığı (Tüm Grup) ...................................................................................................................112xviii Tablo 4.19. Görüşme Protokolü Alt Boyutlarına Verilen Yanıtların Tutarlılığı (Gruplar İçi) .........................................................................................................114 Tablo 4.20. Dünya’nın Şekline İlişkin Grup Etkisi GDKM Analizi Tablosu ...........116 Tablo 4.21. Dünya’nın Şekline İlişkin Ölçümler Arası GDKM Analizi Tablosu .....117 Tablo 4.22. Dünya’nın Şekline İlişkin Grup*Zaman Etkisi GDKM Toplam Analiz Tablosu ...............................................................................................................117 Tablo 4.23. Dünya’nın Şekline İlişkin Grup*Zaman Etkisi GDKM Analizi Tablosu ............................................................................................................................118 Tablo 4.24. Gece-Gündüz Kavramlarına İlişkin Grup Etkisi GDKM Analizi Tablosu ............................................................................................................................120 Tablo 4.25. Gece-Gündüz Kavramlarına İlişkin Ölçümler Arası GDKM Analizi Tablosu ...............................................................................................................121 Tablo 4.26. Gece-Gündüz Kavramlarına İlişkin Grup*Zaman Etkisi GDKM Toplam Analiz Tablosu.....................................................................................................121 Tablo 4.27. Gece-Gündüz Kavramlarına İlişkin Grup*Zaman Etkisi GDKM Analizi Tablosu ...............................................................................................................122 Tablo 4.28. Dünya’nın Şekli Algılamalarına İlişkin Kalıcılık Etkisi GDKM Analizi Tablosu ...............................................................................................................125 Tablo 4.29. Gece-Gündüz Kavramlarına İlişkin Kalıcılık Etkisi GDKM Analizi Tablosu ...............................................................................................................126tr_TR
dc.language.isoturtr_TR
dc.publisherEğitim Bilimleri Enstitüsütr_TR
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccesstr_TR
dc.subjectSorgulama temelli eğitimtr_TR
dc.subjectInquiry based educationtr_TR
dc.subjectDünya’nın şekli
dc.subjectGece-gündüz
dc.subjectKavramsal değişim
dc.subjectShape of the earth
dc.subjectDay-night
dc.subjectConceptual change
dc.titleSorgulama Temelli Oyunların Çocukların Dünya’nın Şekli Ve Gece-gündüz Kavramlarını Algılamalarına Etkisitr_TR
dc.title.alternativeThe Effect Of Inquiry Based Plays On Children’s Perceptions Of The Shape Of The Earth And Day-night Conceptstr_TR
dc.typeinfo:eu-repo/semantics/doctoralThesistr_TR
dc.description.ozetBu çalışma kapsamında sorgulama temelli oyunların 60- 72 aylık çocukların Dünya’nın şekli ve Gece-Gündüz kavramlarını algılamalarına etkisini incelemek amaçlanmaktadır. Araştırmanın evrenini, 2015–2016 eğitim-öğretim yılında Balıkesir Milli Eğitim Müdürlüğü bünyesinde bulunan merkez ilçelerdeki (Karesi ve Altıeylül) bağımsız anaokullarına devam eden 60-72 aylık çocuklar oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında farklı yıllarda iki farklı örneklem ile çalışılmıştır. Uyarlama ve pilotlama çalışması örneklemi, 2013-2014 eğitim öğretim yılında Balıkesir il merkezindeki 4 farklı bağımsız anaokuluna devam eden yaşları 60-72 aylar arasında değişen 49 kız ve 46 erkek toplam 95 çocuktan oluşmuştur. Araştırmanın deneysel çalışma örneklemini 2015-2016 eğitim öğretim yılında Balıkesir il merkezinde bulunan bir bağımsız anaokuluna devam eden ve yaşları 60- 72 aylar arasında değişen 31 kız 25 erkek toplam 56 çocuk oluşturmuştur. Bu çalışma, ön-test son-test yarı deneysel desen içerisinde nicel ve nitel verilerin toplanarak birlikte ve nicel olarak analiz edilip yorumlandığı karma yöntemde deneysel iç-içe model olarak tasarlanmıştır. Çocukların Dünya’nın şekli ve gece gündüz oluşumuna ilişkin kavramsal algılamalarını ortaya koyabilmek için “Dünya- 2” testi ve “Dünya ve Gece Gündüz Görüşme Protokolü” kullanılmıştır. Deney, kontrol ve plasebo grubunun bulunduğu çalışmada, araştırmacı tarafından tasarlanan 12 sorgulama temelli oyun etkinliği deney grubunda uygulanırken plasebo grubunda öğretmen tarafından okul öncesi eğitim programı (MEB, 2013a) çerçevesinde hazırlanan 12 etkinlik 6 hafta süresince uygulanmıştır. Kontrol grubuna herhangi bir etkinlik uygulanmamıştır. Araştırma sonuçları ön test bulgularına dayanarak çocukların tümünün Dünya’nın şekli ve gece gündüz kavramlarına ilişkin sentetik zihinsel modellere sahipxi olduğunu göstermiştir. Çocukların sahip olduğu Dünya’nın şekline ilişkin algılamaların gece gündüz kavramına olan etkisi son test kapsamında incelendiğinde bu etkinin zayıf, izleme testinde ise orta düzeyde olduğu görülmüştür. Araştırmada kullanılan görüşme protokolünün alt boyutlarının (açık uçlu sorular, model oluşturma/tanımlama ve seçim yönelimli sorular) tutarlılığına ilişkin bulgular Dünya’nın şekline ilişkin soru ve görevler için zayıf bulunurken, gece gündüz kavramlarına ilişkin sorularda ise ölçüm zamanlarına göre zayıftan iyi derecede uyumluya doğru değişmiştir. Bu değişim özellikle deney grubunda görülmüştür. Uygulanan etkinliklerinin etkisine ilişkin bulgular hem Dünya’nın şekli hem de Gece-Gündüz kavramlarına ilişkin algılamalarında deney grubu lehine anlamlı bir farklılık göstermiştir ve bu farklılık kalıcı olarak bulunmuştur (p˂.05). Plasebo grubunun Dünya’nın şekline ilişkin kavramsal algılamaları son test analizlerinde kontrol grubundan anlamlı düzeyde farklı bulunmuş olsa da bu fark izleme testinde bulunmamıştır. Plasebo grubu ile kontrol grubunun Gece-Gündüz kavramlarına ilişkin algılamalarında son test ve izleme testinde bir farklılık bulunmamıştır.tr_TR
dc.contributor.departmentEğitim Bilimleritr_TR


Files in this item

Name:
10140373.pdf
Size:
3.650Mb
Format:
PDF
View/Open

This item appears in the following Collection(s)

Show simple item record