dc.contributor.advisor | Artuner, Harun | |
dc.contributor.advisor | Can Buğlalılar, Burcu | |
dc.contributor.author | Bölücü, Necva | |
dc.date.accessioned | 2023-05-22T10:26:20Z | |
dc.date.issued | 2022-12-13 | |
dc.date.submitted | 2022-12-12 | |
dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11655/33234 | |
dc.description.abstract | Semantic representation is a way of expressing the meaning of a text that can be processed by a machine to serve a particular natural language processing (NLP) task. Universal Conceptual Cognitive Annotation (UCCA) is one such semantic representation form that is both cognitively and linguistically inspired. UCCA represents the meaning of a text with a directed acyclic graph (DAG) whose nodes can be either terminal or non-terminal nodes, where terminal nodes correspond to tokens and multi-tokens in the text, non-terminal nodes comprise several tokens that are jointly viewed as a single entity according to some semantic or cognitive consideration, and edges indicate the role of a child in a relation. In this thesis, there are three research paths within UCCA representation especially for Turkish language: semantic parsing, data annotation, and evaluation of UCCA representation as extrinsic evaluation in other NLP problems.
In the first part of the thesis, we present supervised deep learning-based parsing models, which are transition and graph-based approaches, to better analyze the approaches for UCCA representation. We also present an unsupervised deep learning model that leverages pre-trained language models (PLM) as an external knowledge source.
In the second part of the thesis, we present a Turkish UCCA-annotated dataset, that is built using the proposed graph-based semantic parser in a semi-automatic pipeline.
Finally, we investigate using UCCA for other NLP tasks including Semantic Textual Similarity (STS), text classification, and question answering (QA) as extrinsic evaluation of UCCA representation. It is therefore reasonable to ask whether we can improve the performance of NLP tasks by using semantic information in the form of UCCA representation. In conclusion, the results show that semantic information in the form of UCCA representation improves performance in NLP tasks, especially in tasks that require more semantic information, such as QA. | tr_TR |
dc.language.iso | en | tr_TR |
dc.publisher | Fen Bilimleri Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
dc.subject | UCCA | tr_TR |
dc.subject | semantic representation | tr_TR |
dc.subject | Turkish | tr_TR |
dc.subject | parsing | tr_TR |
dc.subject | annotation | tr_TR |
dc.subject | evaluation | tr_TR |
dc.subject.lcsh | Bilgisayar mühendisliği | tr_TR |
dc.title | Neural Semantİc Parsİng, Annotation and Evaluation for Turkish | tr_TR |
dc.title.alternative | Türkçe için Nöral Semantik Ayrıştırma, Etiketleme ve Değerlendirme | tr_TR |
dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | Semantik gösterim, bir doğal dil işleme uygulamasında kullanılmak üzere verilen bir metnin makine tarafından işlenebilecek şekilde anlamını ifade etmek için bir yöntem sağlar. Hem bilişsel hem de dilsel temellere dayanarak tasarlanan Universal Conceptual Cognitive Annotation (UCCA) bu semantik gösterimlerden sadece birisidir. UCCA'da bir metnin anlamı döngüsüz çizge ile ifade edilmektedir ve çizgede düğümler terminal veya terminal olmayan düğümlere ve kenarlar çocuk düğümün çizgedeki rolüne karşılık gelmektedir. Terminal düğüm metindeki sözcük yada birden çok sözcüğe karşılık gelirken, terminal olmayan düğüm semantik yada bilişsel değerlendirmelere göre tek bir birim olarak görülen birkaç sözcüğe karşılık gelmektedir. Bu tezin, özellikle Türkçe UCCA gösterimi altında 3 odak noktası bulunmaktadır: semantik ayrıştırma, veri etiketleme ve UCCA gösteriminin diğer NLP problemlerinde harici olarak kullanıp değerlendirilmesi.
Tezin ilk bölümünde, UCCA gösterimi için yaklaşımları daha iyi analiz edebilmek için, denetimli derin öğrenme tabanlı ayrıştırma modellerinden geçiş ve çizge tabanlı yaklaşımlar açıklanmaktadır. Ayrıca, harici kaynak olarak önceden eğitilmiş dil modellerinden yararlanan denetimsiz bir derin öğrenme modeli de tanıtılmaktadır.
Tezin ikinci bölümünde, yarı-özdevinimli olarak etiketlenmiş Türkçe UCCA veri kümesi tanıtılmaktadır. Veri etiketleme esnasında çizge modelinden faydalanılmıştır.
Son olarak, tez UCCA gösteriminin harici olarak değerlendirilmesi amacıyla semantik metinsel benzerlik, metin sınıflandırma ve soru cevaplama dahil olmak üzere diğer doğal dil işleme problemlerinde kullanılmış ve sonuçlar tartışılmıştır. Burada temel soru, UCCA gösteriminin semantik bilgi için kullanılmasının doğal dil işleme uygulamalarında performası iyileştirip iyileştiremeyeceği yönündedir. Sonuç olarak, UCCA semantik gösteriminin doğal dil işleme uygulamalarının, özellikle daha fazla semantik bilgi gerektiren uygulamalarının performansını iyileştirdiği gözlenmiştir. | tr_TR |
dc.contributor.department | Bilgisayar Mühendisliği | tr_TR |
dc.embargo.terms | Acik erisim | tr_TR |
dc.embargo.lift | 2023-05-22T10:26:20Z | |
dc.funding | Yok | tr_TR |
dc.subtype | software | tr_TR |