| dc.contributor.advisor | Çelik Şavk, Ülkü | |
| dc.contributor.author | Cengiz, Mikail | |
| dc.date.accessioned | 2017-01-31T07:45:21Z | |
| dc.date.available | 2017-01-31T07:45:21Z | |
| dc.date.issued | 2016-12-14 | |
| dc.date.submitted | 2016-12-14 | |
| dc.identifier.citation | Cengiz, M. (2016). Tehlikedeki Dil Olgusu: Teleütçe Örneklemi. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara | tr_TR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/3125 | |
| dc.description.abstract | In this study, basically an endangered language is examined in the Teleut paradigm. Dangerousness status of an endangered language, Teleut is discussed and it has been tried to be determine the usage areas of Teleut for this purpose. Environmental factors and speaker attitudes that affect the process of a language in a danger with the perspective of the participants. In addition, the situation of revitalization works for the Teleut is described with the school support in these studies and the role of civil society organization and also the perspective of the participants.
The use of qualitative research methods has been criticized, a trial survey may be conducted between 15 May and 15 October 2013. Teleuts, who live in the Kemerovo region, was selected as a sample, for detailed interviews with 84 participants and 2 focus group interviews. In addition, the explanations of the factors that lead to the language shift are also included in the data obtained by the participant observation technique.
This study, which was prepared both theoretically and practically, was formed on two main topics. In the theoretical part, concepts related to a language threat process and the theories developed for it are emphasized. In the field survey section, comments on the danger situation of the telegram are described and explained in the framework of the interviews.
The main results obtained from this study are; The main factors in the process of being in danger of Teleut are the demographic minority, the language of education is being Russian, the increase of mixed marriages, the abandonment of traditional lifestyles, and the existence of monolingualism in the socio-economic areas. In addition to these factors, Teleut has not been used in the urban environment, but it has reached the result that older age groups are used as a ceremonial language in domestic communication in the rural environment and on a symbolic holiday. Teleut is used only in advanced age groups as religion. The results of the last thirty-year revitalization work on Teleut have not gone beyond the symbolic value. | tr_TR |
| dc.description.tableofcontents | KABUL VE ONAY i
BİLDİRİM ii
YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iii
ETİK BEYAN iv
TEŞEKKÜR v
ÖZET vi
ABSTRACT vii
İÇİNDEKİLER viii
GRAFİKLER VE TABLOLAR DİZİNİ xi
KISALTMALAR xiv
GİRİŞ 1
1. BÖLÜM: ARAŞTIRMANIN KAPSAMI VE YÖNTEMİ 4
1.1. ARAŞTIRMANIN KAPSAMI 4
1.1.1. Araştırmanın Konusu ve Sınırları 4
1.1.2. Araştırmanın Amacı ve Önemi 5
1.2. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ 6
1.2.1. Katılımcılar 8
1.2.2. Veri Toplama ve Analiz Teknikleri 9
1.2.3. Araştırmanın Problemleri 10
1.2.4. Araştırmada Karşılaşılan Güçlükler 10
2. BÖLÜM: KAVRAMSAL VE KURAMSAL ÇERÇEVE 12
2.1. KAVRAMSAL ÇERÇEVE 12
2.1.1. Dil Ölümü 12
2.1.1.1. Ani dil Ölümü 20
2.1.1.2. Radikal Dil Ölümü 21
2.1.1.3. Aşamalı Dil Ölümü 21
2.1.1.4. Aşağıdan Yukarıya Dil Ölümü 22
2.1.2. Diyalekt Ölümü 22
2.1.3. Dil Kaybı 24
2.1.4. Dil Değiştirimi 25
2.1.5. Dil Sürdürümü 27
2.1.6. Dil Çeşitliliği 28
2.1.7. Azınlık Dili ve Çoğunluk Dili 30
2.1.8. Ana Dili ve Miras Dil 31
2.1.9. Bildirişim Derecesine Göre Diller 32
2.1.10. Katil Dil 33
2.1.11. Baskın ve Baskın Olmayan Dil 33
2.1.12. Kod Kopyalama ve Kod Değiştirme 34
2.1.13. İki dillilik, Çok dillilik, Yarı dillilik 36
2.1.14. Dil Topluluğu 38
2.1.15. Konuşur Tipleri 39
2.1.15.1. Akıcı Konuşur 40
2.1.15.2. Yarı Konuşur 41
2.1.15.3. Bağıl Konuşur 41
2.1.15.4. Hatırlayıcı 42
2.1.15.5. Hayalî Konuşur 42
2.1.15.6. Yeni Konuşur 43
2.1.15.7. Son Konuşur 43
2.1.16. Dil Planlaması 44
2.1.17. Dil Hakları 45
2.1.18. Dilsel Emperyalizm, Dilsel Ayrımcılık, Dil Kırımı 46
2.2. KURAMSAL ÇERÇEVE 48
2.2.1. Tehlikedeki Dillere Yönelik Yaklaşımlar 48
2.2.2. Tehlike Ölçütleri 55
2.2.3. Tehlikedeki Dil Tipolojisi Modelleri 67
2.3. TEHLİKEDEKİ DİLLERE YÖNELİK ÇALIŞMALAR 75
2.4. TEHLİKEDEKİ DİL DOKÜMANTASYONU 81
2.5. TEHLİKEDEKİ DİLLERİN YENİDEN CANLANDIRILMASI 86
2.6. TELEÜTÇENİN TEHLİKEDEKİ DİL
ARAŞTIRMALARINDAKİ YERİ 90
3. BÖLÜM: TELEÜTLER ve TELEÜTÇE 95
3.1. TELEÜT ETNONİMİ 95
3.2. TARİHÎ SÜREÇTE TELEÜTLER 101
3.2.1. Çarlık Rusyası Döneminde Teleütler 103
3.2.2. SSCB Döneminde Teleütler 108
3.2.3. Günümüzde Teleütler 110
3.3. TELEÜTLERİN YAŞADIKLARI BÖLGELER 111
3.4. TELEÜTLERİN SOSYO-KÜLTÜREL YAPISI 114
3.4.1. Nüfus 115
3.4.2. Din 119
3.4.3. Ekonomi 124
3.4.4. Eğitim 127
3.4.5. Aile Yapısı 129
3.4.6. Etnik Yapı 134
3.5. TELEÜTÇE ÇALIŞMALARINA TOPLU BİR BAKIŞ 139
3.6. TELEÜTÇE YAZI SİSTEMLERİ 143
3.7. AĞIZ SİSTEMİ 145
4. BÖLÜM: ARAŞTIRMAYA İLİŞKİN BULGULAR VE YORUMLAR 154
4.1. KATILIMCILARIN SOSYO-DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ 154
4.2. TELEÜTÇENİN TEHLİKE SÜRECİNE İLİŞKİN FAKTÖRLER 156
4.2.1. Demografik ve Coğrafi Faktörler 156
4.2.1.1. Konuşur Sayısı 162
4.2.1.2. Kırsal ve Kentsel Durum 164
4.2.1.3. Dilin Kullanım Alanları 168
4.2.2. Sosyo-ekonomik Faktörler 188
4.2.2.1. Katılımcıların Ekonomik Durumları 189
4.2.2.2. Karma Evliliklerin Rolü 191
4.2.2.3. Dil Aktarımının Tipi ve Seviyesi 196
4.2.2.4. Canlandırma Çalışmalarının Durumu 204
4.2.3. Dilbilimsel Faktörler 213
4.2.3.1. Katılımcıların Dört Temel Beceri Düzeyleri 213
4.2.3.2. Dil Standartlaşmasının Seviyesi 228
4.2.3.3. Katılımcıların Teleütçeye Yönelik Tutumları 233
4.2.3.4. Rusçanın Teleütçeye Etkisi 238
4.2.4. Sosyo-Psikolojik Faktörler 248
4.2.4.1. Teleütlerin Dil-kimlik İlişkisine Bakış Açıları 248
4.2.4.2. Teleütlerin Teleütçe ile Rusçaya Yönelik Düşünceleri 250
4.2.4.3. Kültür Kaybı 253
4.2.4.4. Teleütlerin Ruslar Tarafından Nasıl Görüldüklerine
İlişkin Düşünceleri 257
4.2.5. Tarihsel Faktörler 260
4.2.5.1. Teleütlerin Tarihsel Durumlarına Bakışları 260
4.2.6. Dil Politikalarının Teleütçeye Etkisi 263
4.2.6.1. Teleütlerin ve Teleütçenin Tanınması ve Hakları 268
4.2.6.2. Sivil Toplum Örgütlerinin Teleütçeye Yönelik
Çalışmaları 271
4.2.6.2.1. Ene Bayat Derneği ve Faaliyetleri 271
4.2.7. Eğitim Faktörü 275
4.2.7.1. Eğitim Hayatının Teleütçeye Etkisi 275
4.2.7.2. Teleütçeye Yönelik Okul Desteği 283
4.2.8. Din Faktörü 293
4.2.9. Teknolojide Teleütçenin Kullanımı 295
4.3. UNESCO ÖLÇÜTLERİNE GÖRE TELEÜTÇENİN
DEĞERLENDİRİLMESİ 297
SONUÇ VE DEĞERLENDİRMELER 299
KAYNAKÇA 304
EK 1. KATILIMCI LİSTESİ 318
EK 2. ÇEVİRİ YAZI İŞARETLERİ 322
EK 3. FOTOĞRAFLAR 324
EK 4. ETİK KURUL İZNİ MUAFİYETİ FORMU 339
EK 5. ORJİNALLİK RAPORU 340 | tr_TR |
| dc.language.iso | tur | tr_TR |
| dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
| dc.subject | Teleütçe | tr_TR |
| dc.subject | Teleütler | tr_TR |
| dc.subject | tehlikedeki diller | tr_TR |
| dc.subject | dil ölümü | tr_TR |
| dc.subject | dil değiştirimi | tr_TR |
| dc.subject | Kemerovo | tr_TR |
| dc.subject | Bekovo | tr_TR |
| dc.title | Tehlikedeki Dil Olgusu: Teleütçe Örneklemi | tr_TR |
| dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis | tr_TR |
| dc.description.ozet | Bu çalışmada, temel olarak bir dilin tehlike olgusu Teleütçe örnekleminde incelenmektedir. Tehlikedeki bir dil olan Teleütçenin tehlikelilik durumu tartışılmış, buna yönelik olarak da Teleütçenin kullanım alanları belirlenmeye çalışılmıştır. Bir dilin tehlike sürecine girmesindeki çevresel faktörler ve konuşur tutumları katılımcı eksenli bir bakış açısıyla ele alınmıştır. Ayrıca Teleütçeye yönelik canlandırma çalışmalarının durumu, bu çalışmalardaki okul desteği ve sivil toplum örgütünün rolü yine katılımcı eksenli bir bakış açısıyla betimlenerek verilmiştir.
Nitel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı eldeki çalışmada, 15 Mayıs - 15 Ekim 2013 tarihleri arasında yürütülen alan araştırması kapsamında Kemerovo Bölgesi’nde yaşayan Teleütlerin örneklem olarak seçildiği 84 katılımcı ile derinlemesine görüşmeler ve 2 odak grup görüşmesi gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Teleütçenin tehlike süreci ile ilgili faktörlerin açıklanmasında katılımlı gözlem tekniği ile elde edilen verilere de yer verilmiştir.
Kuramsal ve uygulamalı olarak hazırlanan bu çalışma iki ana çatıda oluşturulmuştur. Kuramsal bölümde bir dilin tehlike süreci ile ilgili kavramlar ve buna yönelik geliştirilen kuramlar üzerinde durulmuştur. Alan araştırması bölümünde ise gerçekleştirilen görüşmeler çerçevesinde Teleütçenin tehlike durumuna ilişkin yorumlar betimlenerek açıklanmıştır.
Bu çalışmadan elde edilen başlıca sonuçlar; Teleütçenin tehlikede olma sürecindeki etkenlerin en başında demografik olarak azınlıkta olma, eğitim dilinin Rusça olması, karma evliliklerin artması, geleneksel yaşam biçimlerinin terk edilmesi, sosyo-ekonomik alanlardaki baskın dilden yana tek dilliliğin bulunması yer almaktadır. Bu etkenlerin yanı sıra Teleütçenin kentsel çevrede kullanım alanı bulunmamakta iken, ileri yaş gruplarının kırsal çevrede ev içi iletişimde ve sembolik bir anlamda bayramlarda tören dili olarak kullanıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Teleütçe din dili olarak da ancak ileri yaş gruplarında kullanılmaktadır. Teleütçeye yönelik son otuz yıldaki canlandırma çalışmalarının sonuçları da sembolik bir değerden öteye geçememiştir. | tr_TR |
| dc.contributor.department | Türk Dili ve Edebiyatı | tr_TR |
| dc.contributor.authorID | TR105669 | tr_TR |
