Türkiye'de Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evlilikler

Abstract

Çocuk yaşta, erken ve zorla evlilikler (ÇEZE) küresel ölçekte önemli toplumsal sorunlardan biridir. Çocuk haklarının açık bir şekilde ihlali olan bu sorun, özellikle insan haklarına yönelik ihlaller arasında da yer almaktadır. Aynı zamanda, sonuçları itibarıyla kadınların yaşamlarında daha belirgin olmak üzere olumsuzluklara neden olmaktadır. ÇEZE’nin önlenmesine yönelik çalışmalara yön vermesi hedeflenen bu raporda, güncel duruma ilişkin bilgi 2018-TNSA verisinin detaylı analizlerinden elde edilmiştir. Ayrıca, 1993, 1998, 2003, 2008 ve 2013 yıllarında gerçekleştirilen TNSA verileri analiz edilerek, Türkiye’nin son 25 yılı için bir kesit sunulmuştur. ÇEZE, kadınların eğitim ve iş yaşamına katılım hakkı, cinsel sağlık ve üreme sağlığı hakları ve şiddetsiz yaşama hakkı gibi sahip oldukları birçok hakkı kullanmalarını engelleyen toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini pekiştirir. Çok boyutlu bir konu olan ÇEZE, bir ayrımcılık biçimi ve halk sağlığı sorunu, uluslararası alanda kabul gören bir suç olmanın yanı sıra sürdürülebilir kalkınmanın engeli ve toplumsal cinsiyet temelli şiddet biçimlerinden biri olarak da tanımlanmaktadır. Bu çalışma, Türkiye’de ÇEZE’nin önlenmesine yönelik çaba ve çalışmalara, üreme sağlığı alanı öncelikli olacak biçimde veri temelli bir analiz ile katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Analizlerde, Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmaları (TNSA) verisi kullanılmıştır. TNSA’lar, 15-49 yaş grubundaki kadınların üreme sağlığına, sosyo-ekonomik durumlarına, evliliklerine, çalışma yaşamları ve tutumlarına yönelik kapsamlı ve ayrıntılı bilgi toplayan önemli veri kaynaklarıdır.