70.Doğum Yıldönümünde Bedrettin Cömert: Dil ve Sanat

Abstract

Bugüne dek Bedrettin Cömert hep ölüm yıldönümlerinde anıldı. 11 Temmuzlarda daha çok akademisyen, köşe yazarı, sanatçı, öğrenci ve Cömert'in dostlarından oluşan bir grup insan bıkmak usanmaksızm onu anmaktan vazgeçmedi. Bu insanların çabalarına ve duyarlılıklarına minnet­tarız. Buna karşın Bedrettin Cömert'in yalnızca ölümüyle anılmasında bir yanlışlık, bir eksiklik olduğu da bir gerçek. Daha çok Cömert'i zamansız yi­tirmiş olmaya duyulan isyanın ve gözyaşlarının ağırlıkta olduğu, sürekli ola­rak kendini yineleyen bu anma biçiminin Cömert'in bilimsel üretimini orta­ya koymaya, tartışılmasını ve geliştirilmesini sağlamaya katkısı olmadığı or­tada. Cömert'in görüş ve düşünceleri üzerine konuşmamış, fikirlerini tartış­mamış, onun yerine ağlamayı ya da yerinmeyi yeğlemişiz ve böylece otuz iki yıl geçmiş. 27 Eylül 2010 Bedrettin Cömert'in 70. doğum yıldönümüydü. Biz bu tarihin Bedrettin Cömert konusunda bir dönüm noktası olmasını dileye­rek, onun bitmek tükenmek bilmeyen bir enerjiyle aktığı nehir yatağının ar­tık değişmesi gerektiği inancıyla harekete geçtik. İtalyan şair, ressam, heykeltıraş, sinemacılara yönelik birçok yazısı halen çe­şitli dergilerde saklı ve otuz iki yıldır gün ışığına çıkmayı bekliyor. Bedret­tin Cömert'in 70. doğum yılında Dil ve Sanatı yeniden ele alırken iki düşü­müz vardı. İlki Bedrettin Cömert'in gerek Hasan Hüseyin ve gerekse Öz­gen Seçkinin seçkisinde yer almayan, kitap haline dönüşmemiş yazılarını bir araya getirmek. İkincisi ise farklı alanlardan dostlarının onun için yaz­dıklarını aynı kitap içinde toplamak. İlk düşümüz telif haklarını elinde tu­tanlar tarafından kabul görmedi. Bizim de bunu kural ve yasaları çiğneme­den gerçekleştirmemiz mümkün olmadığından, yola ikinci düşümüzün pe­şin sıra devam ettik. Dil ve Sanat Bedrettin Cömert üzerine bugüne dek yapılmış en kapsam­lı çalışma. Doğrudan bu derleme için kaleme alınmış yeni yazıların yanı sıra, daha önce yayımlanmış bazı eski yazıları da içeriyor. Özellikle eski yazılar için şunu söylemeliyiz: gazete, dergi, artık baskısı yapılmayan kitap gibi fark­lı kaynaklardaki bu yazıların tozlu raflarda kalmasına, unutulmasına gön­lümüz razı olmadı. Bedrettin Cömert deyince ona olan sevgi ve saygılarını yıllardır sürdüren bir avuç insana duyarsız kalmak mümkün değildi şüphe­siz. Hasan Hüseyin, Özdemir İnce, Ord.Prof.Dr. Suut Kemal Yetkin, Prof.Dr. Günsel Renda, Prof. Kaya Özsezgin, Prof.Dr. İsmail Tunalı, Prof.Dr. Emre Kongar akla ilk gelenler. Cömert'in dostlarından bugün artık ne yazık ki ara­mızda olmayan kimilerinin eski yazılarını kullandık; kimilerinden tek ya­zıyla yetinmeyip yenilerini istedik. Cömert'in dostlarından bazıları kitap ça­lışmamıza yazılarıyla katkı sağladılar, bazıları da yazmak yerine Bedrettin Cömert'in kendilerine gönderdikleri mektupları bizimle paylaştılar: örne­ğin Günel Altıntaş ve Zühtü Bayar. Tekin Sönmez ise Bedrettin Cömert' in mektuplarından yola çıkarak özgün bir çalışma ortaya koydu. Bu çalışmamı­zı 1980 yılında Hacettepe Üniversitesi tarafından yayımlanan armağan ki­tapta çıkan yazılarla, Azime Korkmazgil ile Yılmaz Gümüşbaş'ın KIYI der­gisinde çıkan yazılarının bir bileşimi ve özel olarak bu kitap için yazılmış ya­zılarla bir ölçüde öteye götürme isteği olarak düşünebilirsiniz. Son olarak Bedrettin Cömert'e yönelik kısa film çalışmaları da anılma- lı. Bu çerçevede Sancar Seçkiner tarafından gerçekleştirilen dört film var. Seçkiner'in Cumhuriyet gazetesinde yaptığı araştırmalar sırasında dikkati­ni çeken bazı yazıların filmler için esin kaynağı olduğu söylenebilir. Özel­likle Prof.Dr. Günsel Renda'nın 15 Temmuz 1978 tarihli "Bedrettin Cömert İçin" adlı yazısının sonunda Bedrettin Cömert'ten alıntı yaptığı "Kubadabat yazar ve Bedrettin Cömert dostlarına, özellikle de Bedrettin Cömert'in fo- j toğraflarına erişmemizi sağlayan Cömert ailesine, Akın Çubukçuya, Azime ] Korkmazgil'e ve Sanat Tarihi Bölümüne teşekkür ediyoruz. Kapak tasarı- i mını yapan Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Grafik Bölümü araştırma görevlisi Fatih Kurtçuya ve yardımları konusunda Prof.Dr. Uğur- | can Akyüz'e özel bir teşekkür borçluyuz. Bu derlemede eskiden yayımlanmış yazılarını bulacağınız Cömert'in dostlarından bazılarının artık hayatta olmadıklarını belirtmiştik. En son Zühtü Bayar'ı da kitap yayıma hazırlanırken 26 Mart 2011 tarihinde kaybet­tik. Hepsini burada bir kez daha saygı ile anıyoruz. Kitabı yayıma hazırlarken, daha önce yayımlanmış yazıları basıldıkları halleriyle, yazım hatalarına dokunmadan kullandık. Mektuplardaki yazım hatalarına da anlaşılırlığı engellemediği sürece dokunmadık. Tıpkı bizim de bizden öncekilerin ortaya koyduklarından yararlandığı­mız gibi, bu kitabın gelecekte Bedrettin Cömert e yönelik yeni çalışmala­ra katkı sağlayacağına inanıyoruz. Bunun sadece bir başlangıç olduğuna hiç kuşkumuz yok.