Başlangıcından Bugüne Entelektüel Birikimi ve Bilime Katkılarıyla Hacettepe Üniversitesi

Abstract

50 yılı aşkın süredir bilimsel ve entelektüel üretimi ile Türkiye'de bilime katkı sunan Üniversitemiz yayınları bu kitap aracılığıyla değerlendirilmiş ve elde edilen bulgular sunulmuştur. Bu bağlamda temel bilim alanları bazında konusal bir analiz gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın temel amacı köklü bir geçmişi olan Üniversitemizin sahip olduğu araştırma belleğini ortaya koymak, entelektüel birikimini raporlamak, üretken ve yaygın ağa sahip yazarlarını ortaya çıkarmak ve bu sayede yapılabilecek yeni iş birliklerini desteklemektir. Bir diğer önemli amaç ise Üniversitemizce çalışılan araştırma konularında alan bazlı farklılıkları ve benzerlikleri ortaya çıkarmaktır. Bu sayede araştırmaların doğru ve tutarlı değerlendirilmesi mümkün olabilecektir. Araştırmayı gerçekleştirmek amacı ile 1968-2017 yılları arasında SCI (Science Citation Index), SSCI (Social Sciences Citation Index) ve A&HCI (Arts and Humanities Citation Index) dizinlerinde yer almış toplam 33.426 yayın 3 Nisan 2018 tarihinde yapılan sorgu ile elde edilmiş ve analizler bu yayınlar üzerinden yapılmıştır. Veri analizi öncesi ilgili veri üzerinde detaylı bir veri temizleme ve standartlaştırma çalışması yürütülmüştür. Bu aşamada yazar adları, kurum adları ve anahtar sözcükler tekilleştirilmiştir. Öte yandan her bir bilim dalının gerçek özelliklerini ortaya çıkarabilmek için Hacettepe Üniversitesi yayınlarının yıllar içindeki evrimini gösteren genel bir çerçeve çizilmesinin ardından beş temel konu kategorisinde yayınların analizi yapılmıştır. Bu beş temel konu kategorisi tıp ve sağlık bilimleri, yaşam bilimleri, fen bilimleri ve mühendislik, sosyal bilimler ile insan bilimleri ve sanat olarak belirlenmiştir. Hiçbir analizde fakülte bazlı bir değerlendirme yapılmamıştır. Yayınlarda konusal ayrımı sağlamak üzere insan bilimleri ve sanat için A&HCI; sosyal bilimler için SSCI dizinlerinde yer almak temel kural olarak belirlenmiştir. Diğer üç alan için Web of Science’ın belirlediği üst düzey araştırma alanları sınıflaması GIPP kullanılmış, ancak bu sınıflamada yer alan mühendislik ve teknoloji (engineering and technology) ile fiziksel bilimler (physical sciences) birleştirilerek fen bilimleri ve mühendislik başlığı altında değerlendirilmiştir. Analizler gerçekleştirilirken yazar sayısının fazlalığından dolayı veriyi manipüle etme potansiyeli olan Atlas Deneyi yayınları veri setinden çıkarılmıştır. Böylece iş birliği ilişkilerinin gerçek gücünü ortaya koyabilmek mümkün olabilmiştir. Dergi etki faktörlerinin çeyreklik dilimlere dağılımı hesaplanırken dergilerin JCR tarafından belirlenen çeyrek dilimlerinden (Average JIF Percentile) yararlanılmıştır. Sosyal bilimler alanında alanın özellikleri dikkate alınarak 5 yıllık etki faktörü değeri kullanılmıştır. Etki faktörü bilgisi JCR 2017 sürümünden elde edilmiştir. Verilerin elde edilmesi ve sınıflandırılmasının ardından görselleştirme aracı olarak VosViewer ve CiteSpace yazılımlarından yararlanılmıştır. Açık kaynak kodlu olarak yayınlanan her iki yazılım da JAVA altyapısını kullanmaktadır. VosViewer haritalarının etkileşimli sürümlerine her bir tablonun altında sunulan bağlantılar aracılığı ile erişilebilmektedir. Tarihsel gelişimi gösterebilmek için ise CiteSpace yazılımı kullanılmıştır. Kaleme alınan bu kitap sayesinde hem konu alanlarının talep ve beklentilerinin anlaşılması hem de elde edilen bulgular ile yeni iş birliklerinin kurulması beklenmektedir. 50 yıllık geçmişi ile tıp ve sağlık bilimleri başta olmak üzere bilimin pek çok dalında hizmet veren Üniversitemiz akademik personelinin çalışma alanlarını tanımak ve ortaya çıkarmak yeni kapılar açacak ve üretilen bilimsel çıktıların kalitesi artacaktır.