dc.contributor.advisor | Erdal, Ömür Dilek | |
dc.contributor.author | Durur, Mine Lütfiye | |
dc.date.accessioned | 2019-03-04T08:08:08Z | |
dc.date.issued | 2019 | |
dc.date.submitted | 2019-02-05 | |
dc.identifier.citation | APA | tr_TR |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/6021 | |
dc.description.abstract | Rituals are symbolic activities performed communally during significant thresholds and
events in an individual’s life such as birth, marriage, death. As means of expressing
thoughts, emotions and belief sytems, funerary rites reflect the ideology and mindset of
individuals. Having great potential to help us understand the social, cultural and
ideological notions and constructions of archaeological societies, funerary studies are
important sources of data for reconstructing the dynamics of ancient human populations.
The goal of this study is to analyze the funerary rites of Acemhöyük by examining human
skeletal remains, burial types and burial goods. Data acquired has been evaluated with
other contemporaneous populations to apprehend the similarities and differences between
Anatolian Middle Bronze Age settlements regarding burial practices. The sample of this
study consists 187 individuals dated back to Assyrian Trade Colony Period comprising
45 males, 70 females and 57 subadults whilst age and sex of 15 individuals are unknown.
22,5% of the individuals are unearthed from intramural burials while 77,5% are obtained
from settlement’s extramural burial ground Arıbaş Cemetery. 37 of 42 individuals from
intramural burials are subadults whereas individuals of all age and sex categories above
3 years of age are represented as inhumations or cremations in simple pits, pithoi and urn
burials in the cemetery.
It is determined that there is a discrimination against infants and children in Acemhöyük.
They are excluded from the communal burial ground but rather buried in households or
household related areas. Another remarkable finding in terms burial practices is that both
inhumation and cremation are practiced synchronically regardless of parameters such as
social stratification and gender roles. It is believed that rather being opposites,
inhumation and cremation are subsidiary and whether to be inhumated or cremated are
related to personal choices based on methodological differences such as accelerating the
decomposition process. | tr_TR |
dc.description.tableofcontents | KABUL VE ONAY……………………………………………………………. i
YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI……………. ii
ETİK BEYAN………………………………………………………………….. iii
TEŞEKKÜR…………………………………………………………………… v
ÖZET……………………………………………………………………………vi
ABSTRACT……………………………………………………………………. viii
İÇİNDEKİLER………………………………………………………………... x
TABLOLAR DİZİNİ………………………………………………………….. xiv
RESİMLER DİZİNİ…………………………………………………………... xv
GRAFİKLER DİZİNİ………………………………………………………… xvi
GİRİŞ…………………………………………………………………………. 1
I. BÖLÜM: KURAMSAL VE KAVRAMSAL ÇERÇEVE………………... 4
1.1. DARWİNİST VE POZİTİVİST YAKLAŞIMLARIN ÖLÜ GÖMME
ÇALIŞMALARINA ETKİLERİ…………………………………………... 4
1.2. 20. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDAN İTİBAREN ÖLÜ GÖMME
ÇALIŞMALARI: YENİ ARKEOLOJİ VE POST SÜREÇSEL
ARKEOLOJİ………………………………………………………………………
11
1.2.1. 1980 Sonrası Arkeoloji ve Ölü Gömme Çalışmaları……………...... 13
1.2.2. Post-Süreçsel Arkeoloji ve Ölü Gömme Çalışmaları……………….. 14
1.3. BİYOARKEOLOJİK AÇIDAN GÖMÜ GELENEĞİ ÇALIŞMALARI..... 15
II. BÖLÜM: KONU, SORUN VE ÖNEMİ, AMAÇ………………………... 18
2.1. KONU,SORUN VE ÖNEMİ……………………………………………… 18
2.2. AMAÇ……………………………………………………………………... 22
III. BÖLÜM: ALAN VE ÖRNEKLEM……………………………………... 23
3.1. ALAN……………………………………………………………………… 23
3.2. ÖRNEKLEM………………………………………………………………. 30
IV. BÖLÜM: YÖNTEM VE TEKNİKLER………………………………… 31
4.1. DEMOGRAFİK YAPININ BELİRLENMESİ……………………………. 31
4.1.1. Cinsiyet Tayini……………………………………………………… 32
4.1.2. Yaş Tayini…………………………………………………………... 33
4.2. YANMA DURUMUNUN BELİRLENMESİ…………………………….. 36
4.3. İSTATİSTİKSEL ANALİZ……………………………………………….. 36
4.4. KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLER…………………………………………. 37
V. BÖLÜM: BULGULAR……………………………………………………. 38
5.1. YERLEŞİM İÇİ GÖMÜLERİ…………………………………………….. 39
5.1.1. Yerleşim İçi Gömülerinin Demografik Yapısı……………………… 40
5.1.2. Yerleşim İçinde Gömü Buluntularının Dağılımı…………………… 43
5.2. ARIBAŞ MEZARLIĞI GÖMÜLERİ……………………………………… 43
5.2.1. Arıbaş Mezarlığı’nın Demografik Yapısı………………………........ 45
5.2.2. Arıbaş Mezarlığı’nda Demografik Dağılımın Gömü ve Mezar
Tipleriyle İlişkisi……………………………………………………. 46
5.2.2.1. Tekli Gömüler……………………………………………… 49
5.2.2.2. Çoklu Gömüler……………………………………………... 51
5.2.3. Arıbaş Mezarlığı’nda Yanma Durumuyla İlişkili Demografik Dağılım……………………………………………………………… 51
5.2.3.1. Tekli Gömüler……………………………………………… 53
5.2.3.2. Çoklu Gömüler……………………………………………... 53
5.2.3.3. Kremasyon İşlemi Uygulanmış Kemiklerde Renk Dağılımı.. 54
5.3. ARIBAŞ MEZARLIĞI’NDA GÖMÜ BULUNTULARININ DAĞILIMI 59
5.3.1. Tekli Gömülerde Gömü Buluntularının Demografik Dağılımı…….. 60
5.3.2. Çoklu Gömülerde Gömü Buluntularının Dağılımı…………………. 63
VI. BÖLÜM: TARTIŞMA…………………………………………………… 65
6.1. İNTRAMURAL GÖMÜLER……………………………………………... 68
6.2. EXTRAMURAL GÖMÜLER…………………………………………….. 75
6.2.1. Bebekler Nerede? Acemhöyük Bebek ve Çocuk Dağılımının Gömü
Geleneklerindeki Anlamı…………………………………………… 80
6.3. KREMASYON GÖMÜLER………………………………………………. 87
6.3.1. İdeoloji ve İnanç Sistemleri ile Kremasyon Arasındaki İlişki………. 88
6.3.2. Sosyo-Ekonomik Yapı ile Kremasyon Arasındaki İlişki……………. 88
6.3.3. Etnisite ile Kremasyon Arasındaki İlişki………………………….....89
6.3.4. Sosyal Statü ile Kremasyon Arasındaki İlişki……………………….. 89
6.3.5. Urneler, Yakma Alanları ve Kremasyon Teknolojisi……………….. 90
6.3.6. Acemhöyük’te Kremasyonun Anlamı………………………………..96
6.4. GÖMÜ BULUNTULARI VE GÖMÜ GELENEĞİ İLİŞKİSİ……………. 102
SONUÇ………………………………………………………………………… 104
KAYNAKÇA…………………………………………………………………... 108
EK 1. ORİJİNALLİK RAPORU………….……………….…………………. 135
EK 2. ETİK KURUL MUAFİYET FORMU…….…………………………... 136 | tr_TR |
dc.language.iso | tur | tr_TR |
dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
dc.subject | Gömü gelenekleri | |
dc.subject | Acemhöyük | |
dc.subject | Kremasyon | |
dc.subject | Ritüel | |
dc.subject | Bebek gömüleri | |
dc.subject | Orta tunç çağı | |
dc.subject | Burial practices | |
dc.subject | Cremation | |
dc.subject | Ritual | |
dc.subject | Infant burials | |
dc.subject | Middle bronze age. | |
dc.title | Acemhöyük ve Arıbaş Mezarlığı'ndan İnsan İskelet Kalıntılarının Gömü Geleneği Açısından İncelenmesi | tr_TR |
dc.type | info:eu-repo/semantics/masterThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | Ritüeller, doğum, erginleşme, evlilik, ölüm gibi insan yaşamında son derece önemli kabul
edilen olaylar karşısında topluluk boyutunda ortaya konulan sembolik aktiviteler olarak
kabul edilmektedir. Cenaze törenleri ve ölümle ilgili ritüeller, bireylerin düşünce ve inanç
sistemlerinin anlaşılmasına yardımcı olmaktadır. Gömü geleneği çalışmaları, eski insan
toplumlarının yaşam biçimlerinin yeniden inşasında önemli veri kaynakları olarak
karşımıza çıkmakta, arkeolojik topluluklarda sosyal, kültürel, ideolojik ve toplumsal
yapılarının anlamlandırılmasında hayli büyük potansiyel taşımaktadırlar.
Bu çalışmanın amacı, Acemhöyük’te tespit edilmiş insan iskeletleri, gömü tipleri ve
gömü buluntularından hareketle söz konusu yerleşimin ölümle ilişkili ritüellerini, gömü
geleneklerini saptamaktır. Veriler yerleşimin çağdaşı diğer topluluklar ile birlikte
değerlendirilmiş, Acemhöyük’ün Orta Tunç Anadolu toplulukları arasında gömü
gelenekleri bakımından hangi noktada durduğu anlaşılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın
örneklemi, yerleşim içi ve Acemhöyük’ün gömü alanı Arıbaş Mezarlığı’ndan gün ışığına
çıkarılmış, Assur Ticaret Kolonileri Dönemi’ne tarihlenen 187 bireyden oluşmaktadır.
Örneklemde erkekler 45, kadınlar 70, bebek ve çocuklar 57 bireyle temsil edilirken15
birey erişkin belirsiz kategorisinde değerlendirilmiştir. Söz konusu bireylerin %22,5’i
intramural gömülerden, %77,5’iyse mezarlıktan ele geçmiş, mezarlıkta kremasyon ve
inhumasyon uygulamalarının birden çok gömü tipiyle temsil edildiği anlaşılmıştır.
Yerleşim içinde tespit edilen 42 bireyin 37’sinin erişkinlik aşamasına ulaşmamış bireyler
olduğu, mezarlık alanda ise 3 yaşın üstünde her cinsiyet ve yaş grubundan bireyin basit
toprak, pithos ve urnelerde tekli veya çoklu gömülerde mevcut olduğu belirlenmiştir.
Acemhöyük’te bebek ve çocuklara yönelik bir ayrımcılığın uygulandığı, bebeklerin
kamusal gömü alanının dışında bırakılıp, hane ve hanelerle ilişkili alanlara gömüldükleri
tespit edilmiştir. Gömü gelenekleri bakımından diğer dikkat çekici durum ise kremasyon
ve inhumasyon gömülerin sosyal tabakalanma ve cinsiyet rolleri gibi parametlerden
bağımsız bir şekilde bir arada görülmesidir. İnhumasyon ve kremasyonun, Arıbaş
Mezarlığı’nda karşıt iki uygulama olmanın aksine birbirini tamamlayan ve etin çürüme
hızına müdahale etmek gibi yöntemsel farklılardan temel alan kişisel seçimlerle ilişkili
olduğu düşünülmektedir. | tr_TR |
dc.contributor.department | Antropoloji | tr_TR |
dc.contributor.authorID | 10237901 | tr_TR |
dc.embargo.terms | Acik erisim | tr_TR |
dc.embargo.lift | 2019-03-04T08:08:08Z | |