| dc.contributor.advisor | YEĞENOĞLU, Selen | |
| dc.contributor.author | KAYIRAN, Başar | |
| dc.date.accessioned | 2018-10-17T11:54:54Z | |
| dc.date.issued | 2018-10-17 | |
| dc.date.submitted | 2018-09-20 | |
| dc.identifier.citation | Kayıran, B., Türkiye'de Faaliyet Gösteren İlaç Firmalarının Web Siteleri Üzerine Bir Araştırma, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Eczacılık İşletmeciliği ve Mevzuatı Programı Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2018. | tr_TR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/5250 | |
| dc.description.abstract | Kayıran, B., A Study on Web Sites of Drug Companies in Turkey, Hacettepe University Graduate School of Health Sciences Master Thesis in Pharmacy Management and Legislation. Ankara, 2018. The Internet, which has been in use since 1991, continues to provide information to a growing number of users around the world on a variety of topics. In particular, the use of the Internet to search for information on health issues is quite common. In this thesis study, web sites of Association of Research-Based Pharmaceutical Companies (AİFD) and Pharmaceutical Manufacturters Association of Turkey (İEİS) members were scanned for adherence to the website criteria of the above NGOs. 17 common criteria identified by both NGOs were searched. In addition, 5 additional criteria for AİFD and 2 additional criteria for İEİS were analysed. The study results are tabulated, evaluated and compared with the studies in which the same criteria were applied as in previous years. Statistical data were obtained by using the SPSS ver 24.0 program. When the total adaptations of the two institutions are compared, it has been observed that the adherence rate increased from 54.62 % in 2004 to 60.78% in 2011 and then 61.38% in 2018. But according to the results of the year 2018, the increase in the results of year 2011 is statistically unsignificant (p>0.05). The prominence of this study is that the use of 45% of the internet in 2011 has risen to 66.8% in 2018 (4,36). In spite of this fact the adherence rate of the web sites to the composed criteria of AIFD’s and IEIS’s has not changed significantly which is also a sign of the legislation’s not being improved sufficiently. However, both the legal aspect and the sanctions of the associations in terms of sanctions resulting in an application incompleteness. As an outcome it has been considered that legal obligation should be developed to reach the results those can be promising by setting criteria which will be formed by unbiased and autonomous health authorities. | en |
| dc.description.tableofcontents | İÇİNDEKİLER
ONAY SAYFASI iii
YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iv
ETİK BEYAN v
TEŞEKKÜR vi
ÖZET vii
ABSTRACT viii
İÇİNDEKİLER ix
SİMGELER VE KISALTMALAR xiii
ŞEKİLLER xiv
TABLOLAR xvi
1. GİRİŞ 1
2. GENEL BİLGİLER 3
2.1. Dünyada ve Ülkemizde İlaç Sanayi 3
2.1.1. Tarihçe 3
2.1.2. Ekonomik Veriler 5
2.1.3. Türk İlaç Sanayini Temsil Eden Sivil Toplum Kuruluşları 13
2.1.4. İnternet, Web (World Wide Web) Tanımı ve Tarihi 16
2.1.5. Kurumsal Web Siteleri 17
2.1.6. Sağlık İletişimi, E-Sağlık Kavramı ve Etik 23
2.2. E-Sağlık Kuralları Oluşturmuş Olan Resmi Kuruluşlar ve Bazı Ülkeler 26
2.2.1. Dünya Sağlık Örgütü 26
2.2.2. Amerika Birleşik Devletleri 27
2.2.3. Avrupa Birliği 27
2.2.4. Türkiye 27
2.3. Uluslararası ve Ulusal İlaç Sanayi Sivil Toplum Örgütleri 28
2.3.1. Uluslararası İlaç Üreticileri Derneği Federasyonu 28
2.3.2. Avrupa İlaç Sanayi Dernekleri Federasyonu 29
2.3.3. Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği (AİFD) 30
2.3.4. İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası (İEİS) 30
2.4. E-Sağlık Etik Kuralları Oluşturan Diğer Kuruluşlar 31
2.4.1. İnternette Sağlık Vakfı (Health On the Net (HON) Foundation) Kuralları 31
2.4.2. Amerikan Tıp Birliği, İnternetteki Tıp ve Sağlık Bilgisi 32
2.4.3. Sağlık İnternet Etik Koalisyonu, İnternet Sağlık Hizmetleri Sunan Siteler için Etik İlkeler 33
2.4.4. İnternet Sağlık Kurulu, E-sağlık Etik Kuralları 33
3. GEREÇ VE YÖNTEM 34
3.1. Çalışmanın Özellikleri 34
3.2. Çalışma Kriterlerinin Belirlenmesi 35
3.2.1. Ortak Kriterler 35
3.2.2. Ek Kriterler 37
3.3. Araştırma Evreninin Belirlenmesi 37
3.3.1. AİFD İçerisinde Araştırma Kapsamı Dışında Tutulanlar 38
3.3.2. İEİS İçerisinde Kapsam Dışı Tutulanlar 38
3.4. Araştırmanın Kısıtlılıkları 38
3.5. Hipotezler 39
4. BULGULAR 40
4.1. Ortak Kriterlere Göre Uyum Sonuçları 40
4.1.1. Ana Sayfada İlaç Reklamı Bulunmaması 44
4.1.2. Posta Adresi Varlığı 45
4.1.3. E-Posta Adresi Varlığı 46
4.1.4. Telefon Numarası Varlığı 47
4.1.5. Faks Numarası Varlığı 48
4.1.6. Web Sitesi Güncelleme Bilgisi Varlığı 48
4.1.7. Hedef Grup Belirtilmesi 49
4.1.8. Yasal Bilgilendirmenin Bulunması 50
4.1.9. Linklerin Varlığı 51
4.1.10. Referansların Varlığı 52
4.1.11. Hedef Gruba Yönelik İçerik Uygunluğu 53
4.1.12. “Verilen Bilgiler Doktor veya Eczacının Yerini Tutamaz” 54
4.1.13. Site Sorumlusunun Belirtilmesi 55
4.1.14. Doktor/eczacı İçin Ayrılmış Bölüm Varlığı 56
4.1.15. Advers Etki Geri Bildirim Sistemi Varlığı 57
4.1.16. Bağlantılarla İlgili Sorumlunun Bulunmadığının Belirtilmesi 58
4.1.17. KÜB Varlığı 59
4.2. Ek Kriterlere Göre Sonuçlar 60
4.2.1. AİFD Üyeleri İçin Ek Kriterlere Göre Sonuçlar 60
4.2.2. İEİS İçin Ek Kriterlere Göre Sonuçlar 61
4.3. Ortak Kriterler Açısından Yıllara Göre Ortalama Uyumlar 61
5. TARTIŞMA 63
5.1. Ortak Kriterlere Göre Değerlendirmeler 63
5.1.1. Ana Sayfada İlaç Reklamı Bulunmaması 65
5.1.2. Posta Adresi Varlığı 66
5.1.3. E-Posta adresi Varlığı 66
5.1.4. Telefon Numarası Varlığı 67
5.1.5. Faks Numarası Varlığı 67
5.1.6. Web Sitesi Güncelleme Bilgisi Varlığı 67
5.1.7. Hedef Grup Belirtilmesi 68
5.1.8. Yasal Bilgilendirmenin Bulunması 68
5.1.9. Linklerin Varlığı 69
5.1.10. Referansların Varlığı 69
5.1.11. Hedef Gruba Yönelik İçerik Uygunluğu 69
5.1.12. “Verilen Bilgiler Doktor veya Eczacının Yerini Tutamaz” 70
5.1.13. Site Sorumlusunun Belirtilmesi 70
5.1.14. Doktor/Eczacı İçin Ayrılmış Bölüm Varlığı 71
5.1.15. Advers Etki Geri Bildirim Sistemi Varlığı 71
5.1.16. Bağlantılarla İlgili Sorumluğun Bulunmadığının Belirtilmesi 72
5.1.17. KÜB Varlığı 72
5.2. Ek Kriterlere Göre Değerlendirmeler 73
5.2.1. AİFD Ek Kriterleri 73
5.2.2. İEİS EK Kriterleri 74
6. SONUÇ VE ÖNERİLER 75
7. KAYNAKLAR 77
8. EKLER
EK-1: Tez Çalışması ile İlgili Etik Kurul İzinleri
EK-2. Tez Çalışması Orijinallik Raporu
EK-3. AİFD İyi Tanıtım ve İyi İletişim İlkeleri
EK-4. İEİS İlaç Firmalarına Ait İnternet Siteleri Uygulama İlkeleri
9. ÖZGEÇMİŞ | tr_TR |
| dc.language.iso | tur | tr_TR |
| dc.publisher | Sağlık Bilimleri Enstitüsü | tr_TR |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
| dc.subject | E-sağlık | tr_TR |
| dc.subject | etik ilkeler | |
| dc.subject | ilaç firması | |
| dc.subject | internet | |
| dc.subject | kurumsal web sitesi | |
| dc.title | Türkiye'de Faaliyet Gösteren İlaç Firmalarının Web Siteleri Üzerine Bir Araştırma | tr_TR |
| dc.type | info:eu-repo/semantics/masterThesis | en |
| dc.description.ozet | Kayıran, B., Türkiye'de Faaliyet Gösteren İlaç Firmalarının Web Siteleri Üzerine Bir Araştırma, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Eczacılık İşletmeciliği ve Mevzuatı Programı Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2018. 1991 yılından bu yana kullanılmakta olan internet, dünya çapında sayısı giderek artan kullanıcıya çeşitli konularda bilgi sunmaya devam etmektedir. Sağlıkla ilgili konularda bilgi aramak için, internetin kullanımı oldukça yaygındır. Bu tez çalışmasında, ülkemizde faaliyet gösteren ilaç firmalarından AİFD ve İEİS üyelerinin web siteleri taranmıştır. Her iki sivil toplum kuruluşunun belirlemiş olduğu etik kurallardan, ortak olan 17 kritere uyumları açısından, AİFD ve İEİS’ye bağlı firmaların web siteleri taranmıştır. Ayrıca, AİFD için 5 ek kriter, İEİS için 2 ek kriter taranmıştır. Çalışma sonucu elde edilen veriler tablo haline getirilerek değerlendirilmiş ve daha önceki yıllarda yapılan aynı kriterlerin uygulandığı çalışmalar ile karşılaştırılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler, SPSS 24.0 programı kullanılarak istatistiksel testler sınanmıştır. Her iki derneğin toplam uyumları karşılaştırıldığında; 2004’te %54,62 olan firma web siteleri uyumunun 2011’de %60,78’e, 2018’de ise, %61,38’e yükseldiği belirlenmiştir. Yine 2018 yılı sonuçlarına göre bir önceki 2011 yılı sonuçlarıyla arasındaki uyum artışının istatistiksel olarak anlamlı olmadığı saptanmıştır (p>0.05). Yapılan bu çalışmanın önemi, ülkemizde 2011’de %45 olan internet kullanımın 2018’de %66,8’e çıkmasına (4,36) paralel olarak, ilaç firmalarının web sitelerine verdiği önemin artmadığının göstergesi olarak, kriterlere uyumun anlamlı şekilde değişmediğini göstererek, web siteleri kılavuzlarının ilaç firmalarına yeterince benimsetilemediğini ortaya koymasıdır. Bununla birlikte, hem hukuksal açıdan hem de derneklerin yaptırımları açısından, bir uygulama eksikliği olduğu sonucunu ortaya çıkarmıştır. Çözüm olarak ise, yasal mevzuatın ve web siteleri kılavuzlarının daha da geliştirilerek, tarafsız ve özerk sağlık otoritelerince oluşturulacak kriterlerin ortaya konmasıyla, ilaç firmalarının web sitelerinin daha nitelikli düzeye getirilmesinin mümkün olabileceği sonucuna varılmıştır. | tr_TR |
| dc.contributor.department | Eczacılık İşletmeciliği | tr_TR |
| dc.embargo.terms | Acik erisim | tr_TR |
