dc.contributor.advisor | Öğün Boyacıoğlu, Aslıhan | |
dc.contributor.author | Atabaş, Ahmet | |
dc.date.accessioned | 2018-10-02T11:26:51Z | |
dc.date.available | 2018-10-02T11:26:51Z | |
dc.date.issued | 2018 | |
dc.date.submitted | 2018-06-12 | |
dc.identifier.citation | ATABAŞ, Ahmet. Geleneksel Mahallede Toplumsal Hafıza: Bursa Emirsultan Mahallesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2018. | tr_TR |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/5181 | |
dc.description.abstract | The present study offers an in-depth analysis of the formation, preservation and transmitting of the collective memory in a neighborhood featuring traditional and historical characteristics, focusing on the sociological context of the relationship between memory and space. Collective memory and neighborhood are key concepts of the study.
Collective memory, though embedded in the minds of individuals, exists outside of individual memory as a social remembrance phenomenon that affects and shapes it. Apart from the individual memory, everyone has layers of collective memory as many as social groups they belong to, such as family, religious groups, villages and neighborhoods.
As for the neighborhood, it is the closest physical group of the individuals after the family. The neighborhood, defined as the spatial footprint of social relations, is an important place where social relations and frameworks are identified, apart from being an important social group that shapes the memory of individuals. In this study, Bursa Emirsultan Neighborhood, with a history extending to the 14th century, was chosen as a case study due to special characteristics Bursa shows, as the first capital of the Ottoman State, such as traditions, customs, ceremonies, habits, practices and rules as well as its historical and cultural background. Through a semi-structured questionnaire, interviews were conducted with 20 people who are currently living in the neighborhood or had lived in the past.
As a result, research findings are categorized by a five-fold classification: i) history, perception, narratives/stories and change of the neighbourhood, ii) spaces, iii) ceremonies and events, iv) relationships, practices and habits and finally v) personalities. Moreover, when the findings of the collective memory in the neighborhood are analyzed, the themes of religious belief, being historicity and change comes to the forefront. | tr_TR |
dc.description.tableofcontents | İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY i
BİLDİRİM ii
YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iii
ETİK BEYAN iv
TEŞEKKÜR v
ÖZET vi
ABSTRACT vii
İÇİNDEKİLER viii
GİRİŞ 1
1. BÖLÜM: ARAŞTIRMANIN AMACI VE YÖNTEMİ 5
1.1. ARAŞTIRMANIN KONUSU 5
1.2. ARAŞTIRMANIN AMACI 6
1.3. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ 8
1.3.1. Araştırma Yaklaşımı ve Yöntemi 8
1.3.2. Araştırma Sahası 10
1.3.3. Araştırma Grubu 10
1.3.4. Veri Toplama 12
1.3.5. Verilerin Kodlanması ve Analizi 13
2. BÖLÜM: TOPLUMSAL BELLEK 15
2.1. KAVRAMSAL ÇERÇEVE 15
2.1.1. Bellek/Hafıza ve Toplumsal Bellek/Hafıza 15
2.1.2. Bellek/Hafıza Türleri 20
2.1.2.1. Bireysel/Otobiyografik Hafıza ve Toplumsal/Tarihsel Hafıza 20
2.1.2.2. Kişisel-Bilişsel-Alışkanlık Belleği 22
2.1.2.3. Canlı Bellek-Resmi Bellek 24
2.2. KURAMSAL TARTIŞMALAR 25
2.2.1. Maurice Halbwachs ve Hafızanın Toplumsal Çerçeveleri 26
2.2.1.1. Rüya Analizi 29
2.2.1.2. Geçmişin Yeniden İnşası 30
2.2.1.3. İşaret Noktaları ve Baskın Anılar 31
2.2.1.4. Çerçeve Kavramı 35
2.2.1.5. Hatırlayan Bir Özne Olarak Gruplar 36
2.2.1.6. Toplumsal Grupların Bireysel Hafızaya Etkisi 39
2.2.2. Paul Connerton ve Toplumsal Alışkanlık Belleği 41
2.2.2.1. Toplumsal Bellek 41
2.2.2.2. Anma Törenleri 46
2.2.2.3. Bedensel Pratikler 49
2.2.3. Toplumsal Bellek ve Tarih 51
2.2.3.1. Tarihin Yeniden Kurulumu-Bellek İlişkisi 52
2.2.3.2. Hafıza-Tarih Karşılaştırması 53
2.2.4. Toplumsal Bellek ve Zaman 54
2.2.5. Toplumsal Bellek ve Mekân 57
2.2.5.1. Bellek ve Mekan 57
2.2.5.2. Mekândaki Değişime Direnç 59
2.2.5.3. Hafıza Mekânları 60
2.2.5.4. Anıtlar ve Karşı-Anıtlar 62
3. BÖLÜM : MAHALLE VE BURSA EMİRSULTAN MAHALLESİ 65
3.1. MAHALLE 65
3.1.1. Geçmişten Günümüze Mahalle 66
3.1.1.1. Mahallenin Oluşumu 67
3.1.1.2. Mahallenin Dönüşümü 70
3.1.1.3. Mahalle Kimliği ve Algısı 72
3.1.2. Mahalle Mekânları 73
3.1.3. Mahalle Şahsiyetleri 78
3.1.4. Mahalle İlişkileri 81
3.2. BURSA EMİRSULTAN MAHALLESİ 82
3.2.1. Mahallenin Tarihi ve Oluşumu 82
3.2.2. Emirsultan Külliyesi 84
3.2.3. Erguvan Bayramı 85
4. BÖLÜM: ARAŞTIRMANIN BULGULARI 88
4.1. MAHALLE TARİHİ, ALGISI, ANLATILARI VE DEĞİŞİMİ 90
4.1.1. Mahallenin Tarihi ve Algısı 90
4.1.2. Anlatılar/Menkıbeler 98
4.1.3. Mahallenin Değişimi 100
4.2. MEKÂNLAR 103
4.2.1. Emirsultan Külliyesi 104
4.2.2. Çay Ocakları/Kahveler 107
4.2.3. Mezarlık 108
4.2.4. Yıkılan Binalar 111
4.2.5. Zeyniler Camii ve Mezarlığı 113
4.2.6. Dokuma Tezgâhları 114
4.2.7. Kültür Merkezi 115
4.2.8. Ağaçlar-Çınarlar-Su 116
4.2.9. Meydan/Çevre Düzenlemesi 117
4.3. TÖREN VE ETKİNLİKLER 122
4.3.1. Erguvan Bayramı 123
4.3.2. Sünnetler 126
4.3.3. Düğünler 129
4.3.4. Ramazan ve Emirsultan’da Davul Çalınmaması 130
4.3.5. Mevlitler 132
4.3.6. Bayramlar-Kandiller-İkramlar 133
4.3.7. Tahanlı (Tahinli) Pide 136
4.4. İLİŞKİLER, PRATİKLER VE ALIŞKANLIKLAR 137
4.4.1. Görgü (Adabımuaşeret) Kuralları 138
4.4.2. Komşuluk 139
4.4.3. Dayanışma 145
4.4.4. Mahallede Alkol Satılmaması, Oyun Oynanmaması 147
4.5. ŞAHSİYETLER 148
4.5.1. Emir Sultan Hazretleri 149
4.5.2. Dini Şahsiyetler 150
4.5.3. Meczuplar/Tevekkeller 152
4.5.4. Diğer Şahsiyetler 154
SONUÇ 156
KAYNAKÇA 162
EK-1 NİTEL GÖRÜŞME SORU FORMU 167
EK-2 ETİK KURUL İZİN FORMU………………………………………………169
EK-3 TEZ ÇALIŞMASI ORJİNALLİK FORMU FORMU………………...…..170 | tr_TR |
dc.language.iso | tur | tr_TR |
dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
dc.subject | Toplumsal Hafıza | |
dc.subject | Hatırlama | |
dc.subject | Hafıza-Mekân İlişkisi | |
dc.subject | Mahalle | |
dc.subject | Bursa Emirsultan Mahallesi | |
dc.title | Geleneksel Mahallede Toplumsal Hafıza: Bursa Emirsultan Mahallesi | tr_TR |
dc.type | info:eu-repo/semantics/masterThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | Bu çalışmada, sosyolojik düzlemde hafıza-mekân ilişkisine odaklanılarak, geleneksel özelliklere ve tarihi bir geçmişe sahip bir mahallede toplumsal belleğin oluşumu, korunması ve aktarılması konuları araştırılmaktadır. Toplumsal hafıza ve mahalle, çalışmanın merkezinde yer alan kavramlardır.
Toplumsal bellek, bireylerin zihinlerinde yerleşik olmakla birlikte bireysel hafızaların dışında var olan ve bireysel hafızalarımızı da etkileyen ve şekillendiren bir toplumsal hatırlama olgusudur. Her bir bireyde, bireysel bir yeti olduğu düşünülen hafızanın dışında, aile, dini gruplar, köy ve mahalle gibi aynı anda içinde bulunduğu veya mensup olduğu toplumsal grup adedince toplumsal hafıza katmanı bulunmaktadır.
Mahalle ise, aileden sonra bireylerin en yakın fiziki grubunu oluşturmaktadır. İnsan ilişkilerinin mekânsal izdüşümü olarak tanımlanan mahalle, bireylerin hafızasını şekillendiren önemli bir toplumsal grup olmanın yanı sıra toplumsal ilişki ve çerçevelerin belirlendiği önemli bir mekândır. Çalışmada, geçmişi 14. yüzyıla kadar uzanan, belirli gelenek, adet, tören, alışkanlık, pratik ve kurallar gibi kendine has hususiyetlerinin yanında Osmanlı Devleti’nin ilk başkentliğini yapmış Bursa’nın tarihi ve kültürel arka planı nedeniyle araştırma yeri olarak Bursa Emirsultan Mahallesi seçilmiştir. Nitel görüşme tekniği kullanılarak mahallede yaşayan veya geçmişte yaşamış olan 20 kişi ile yarı yapılandırılmış soru formu üzerinden görüşmeler gerçekleştirilmiştir.
Sonuç olarak, araştırma neticesinde elde edilen veriler, i) mahalle tarihi, algısı, anlatıları ve değişimi, ii) mekânlar, iii) tören ve etkinlikler, iv) ilişkiler, pratikler ve alışkanlıklar ve son olarak v) şahsiyetler şeklinde beşli bir tasnifle kategorize edilerek sunulmaktadır. Ayrıca mahalledeki toplumsal hafızaya dair bulgular analiz edildiğinde dini inanç, tarihilik ve değişim temaları ön plana çıkan çıkmaktadır. | tr_TR |
dc.contributor.department | Sosyoloji | tr_TR |