dc.contributor.advisor | Lekesiz, Hulusi | |
dc.contributor.author | Memiş, Şerife | |
dc.date.accessioned | 2018-08-07T11:50:53Z | |
dc.date.available | 2018-08-07T11:50:53Z | |
dc.date.issued | 2016 | |
dc.date.submitted | 2016-01-04 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/4753 | |
dc.description.abstract | This thesis deals with the effects of Jerusalem’s waqf network on urban space, social relations
and relations with the central government in the years 1703-1831. After the introduction where certain notions, main works related to the topic and Ottoman urban and waqf studies are argued,
the first chapter dealt with to place a historical background for the province of Jerusalem in an
Ottomancontext.Following to the second chapter in which waqf network of Jerusalem is
described beginning from the Muslim conquest of the city, the social relations within this waqf
network are evaluated in its all aspects in the third chapter. In the fourth chapter waqf
applications are discussed emerging around the provincial court and around as reflected in daily
interactions of provincial actors of Jerusalem belonging to different social sectors. These
practices committed by the Ottoman state apparatus are examined from various angles in the context of a provincial town. In the thesis,resources in Turkish and Palestinian Archives are addressed. | tr_TR |
dc.description.tableofcontents | GİRİŞ
....................................................................................................
1
I
. Amaç v
e Kapsam
.
.....................................................................
......
1
II
. Ana Tartışma Konuları
...
..............................................................
2
III
. Mikro Ölçekli İncel
eme: Erken Modern Kudüs’te Devlet, Toplum ve Vakıf
K
urumu......................................................................................
22
IV
. Kaynaklar
..............................................................................
....
25
1. BÖLÜM:
OSMANLI TAŞRASI’NDA BİR KENT
:
KUDÜS
..............................
39
1.1.
Kudüs Kenti
:
Tarihsel Arka Plan
....................................................
39
1.1.1. Coğrafi Konumu ve Adı
....................................................
40
1.1.2.
Kudüs’ün Önemi
............................................................
42
1.1.3.
Kudüs’ün Nüfusu
................................................
............
4
4
1.1.4. Kentin Yerleşimi
.............................................................
4
5
1.2.
Kudüs Liv
âsı’nın İdari Yapısı
.........................................................
48
1.3. Osmanlı Fethi
’
nden Mehmet Ali Paşa Yönetimine Kadar Kudüs Kenti
(1517
-
1
831)
................................................................................
5
1
2. BÖLÜM: KUDÜS’TE VAKIF AĞI (1703
-
1831)
............................................
58
2.1.
Müslüman Vakıf Ağı
.....................................................................
58
2.1.1.
Osmanlı Fethi
’
nden Önce Kudüs’te Kurulan Vakıflar
........................
63
2.1.1.1.
Eyyûbîler Dönemi
................................................
67
2.1.1.2.
Memlukler Dönemi
..............................................
72
2.1.2.
18. Yüzyılda Kudüs’te Müslüman Vakıfları
.....................
......
......
77
2.1.2.1.
Eğitim Amaçlı Vakıflar
.................................................
81
2.1.2.2.
Dinî
Hizmet Vakıflar
ı
...................................................
88
2.1.2.3. Sosyal
ve Beledî
Hizmet Vakıfları
...................................
.
107
ix
2.1.2.4
. Diğer Vakıf Kayıtları
...................................................
11
6
2.1.3.
Kudüs’te Yeni Kurulan Vakıflar (1703
-
1831)
.................................
11
7
2.1.3.1.Kronolojik Dağılım
.......................................................
11
8
2.1.3.2.Vakıfların Kategorizasyonu
.............................................
12
0
2.1.3.3.Kentteki Coğrafi Dağılım
ları
...........................................
127
2.1.3.4.Vakıf Gelir Kaynaklarının İşletilme Usulleri
...............
.........
15
1
2.2.
Hıristiyan Vakıfları
......................................................................
16
1
2.2.1.
Osmanlı’da Hıristiyan Vakıfları
.................................................
16
2
2.2.2.
Osmanlı Kudüs’ünde Hıristiyan Vakıfları
......................................
163
2
.2.3.
Kudüs’te Yeni Kurulan Hıristiyan Vakıfları (1703
-
1831)
..................
167
2.3.
Yahudi Vakıfları
..........................................................................
17
1
2.3.1.
Yahudilikte Hayırseverlik
........................................................
172
2.3.2. Osmanlı Kudüs
ü
’
nd
e Yahudi Vakıfları
........................................
17
5
2.3.3. Kudüs’te Yeni Kurulan Yahudi Vakıfları (1703
-
1831)
.....................
17
8
3. BÖLÜM: ASKERÎ İLE REʻ
ÂYÂ ARASINDA: KUDÜS VAKIFLARINDA
SEÇKİNLER VE HALK (1703
-
1831)
............................................................
180
3.
1. Kent Koşulları ve Toplumsal Yapı
....................................................
181
3.1.1. Kudüs’te Yönetici
-
Yerel
Seçkinler
..............................................
183
3.1.2
. Reʻâyâ
...............................................................................
198
3.2. 18.
Yüzy
ılda Kudüs’te Vakıf Kurucula
rı v
e Sosyal Statüleri
....................
200
3.2.1. Vakıf Kurucuların Unvan ve Lakapları
.........................................
200
3.2.2. Vakıf Kurucuların Toplumsal Statüleri
........................................
204
3.2.2.1. Kudüs’ün
Askerî Zümreye
Mensup Vakıf Kurucuları
.........
205
3.2.2.2. Reâya Tarafından Kurulan Vakıflar
.................................
212
3.2.3. Osmanlı Kudüsü’
nde Hayırsever Kadınlar
....................................
212
3.3. Kudüs’te Vakıf Görevlilerinin S
osyo
-
Ekonomik ve Demografik
Özellikleri
.................................................................................
219
3.3.1.
Kudüs’te “Seyyid” Unvanlı Vakıf Görevlileri
.................................
220
3.3.2. Görevlilerin Tevcih, Azil ve Görev Süreleri
...
................................
223
3.3.3. Görevli Sayısı ve Şehir Nüfusu
..................................................
23
0
3.3.4. Görevli Ücretleri ve Enflasyon
...................................................
23
5
3.4.
Servet v
e N
üfuzun Kaynağı Olarak Vakıflar v
e Kudüs’ün Yerel
Seçkinleri
..................................................................................
240
3.4.1. Vakıfların İdarî Organizasyonu
.................................................
241
3.4.2. Aile Vakıflarında Yönetici Olarak
Yerel Seçkinler
..........................
249
3.4.3.
Hayrî
-
Kamusal Vakıflarda Yönetici Olarak
Yerel
Seçkin
ler
...............
25
1
x
3.4.4. Vakıf Leht
arı Olarak Seçkin
Yerel
Seçkin
ler
.................................
25
7
3.4.5. Makam Satışları
...................................................................
259
3.4.6. Kudü
s’ün Seçkin Ailelerince Üstlenilen Diğer Görevler
....................
261
3.5. Kudüs’ün Seçkin
Ailelerine
Vakıflar Yoluyla Sağlanan Diğer
Ayrıcalı
klar
.................................................................................
........
263
3.5.1. Vakıf Mülkler
inin İşletilmesi
....................................................
26
3
3.5.2. Kudüs Surresi
......................................................................
266
3.5.3. Cizye Gelirleri
.....................................................................
27
4
3.5.4. Diğer Ayrıcalıklar
..................................................................
277
4
. BÖ
LÜM: MERKEZÎ DEVLETİN TAŞRA İLİŞKİLERİNE ETKİSİ: KUDÜS’TE
VAKIF UYGULAMALARI (1703
-
1831)
........................................
281
4.1.
Vakıf Uygulamalarında İlişkiler Ağı
................................................
283
4.1.1. Merkezi İdare
-
Halk
...............................................................
284
4.1.2. Merkezi İdare
-
Yönetici
-
Yerel Seçkinler
.......................................
289
4.1.3. Yönetici
-
Yerel Seçkinler ile Halk
...............................................
292
4.1.4. Cemaatlerarası İlişkiler
............................................................
29
4
4.1.2.1.Gayrimüslim Re’âyâ Tarafından Müslüman Vakıflara
Yapılan Müdahaleler
.......................................................
294
4.1.2.2.Müslüman Re’âyâ Tarafından Gayrimüslimlere Yapılan
Müdahaleler
..................................................................
298
4.1.2.3.Gayr
-
i Müslim Reʻâyâ
......................................................
30
0
4.2. Vakıflara
Yapılan Müdahaleler
.......................................................
30
2
4.2.1.
Askerî Zümre Tarafından Y
apılan Müdahaleler
..............................
303
4.2.2.
Reʻâyâ Tarafından Yapılan Müdahaleler
....................................
31
0
4.
3
. Vakıf Gelirlerinin Tahsili ve Devletin Vergilendirme Sınırları
...............
...
322
4.
3
.1. Vakıf Gelirlerinin Tahs
ili
.........................................................
324
4.3
.2. Merkezî Hükümetin Vergilendirme Sınırları
...................................
32
8
4.3
.
2
.
1.
18. Yüzyılda Reʻâyâdan Alınan Vergiler
..............................
33
1
4.3.2.2. Vergilerin Ödenm
emesi
..................................................
3
39
4.3
.
2
.
3.
Kanuna Aykırı
Olarak
Toplanan Vergiler ve
Mütegallibelik
......................................................
34
2
SONUÇ
..........................................................................................
35
4
KAYNAKÇA
.........................................................
...........................
35
8
EKLER
............
...............................................................................
389
Ek 1
: Kudüs Medrese Kayıtları
(1703
-
1831)
................................................
389
Ek 2
:
Harem’den Bâbü’l
-
Kattânîn
.............................................................
393
xi
Ek 3
:
Tenkiziyye Medresesi Girişi
....................................
........................
393
Ek
4
: Kudüs Mescit Kayıtları (1703
-
1831)
...................................................
39
4
Ek
5
: Kudüs Cami Kayıtları (1703
-
1831)
....................................................
39
5
Ek
6
: Kudüs
Tekke
Kayıtları (1703
-
1831)
...................................................
39
7
Ek
7
: Kudüs
Zâviy
e
Kayıtları (1703
-
1831)
...................................................
39
8
Ek
8
: Kudüs
Hangâh
Kayıtları (1703
-
1831)
..................................................
400
Ek
9
: Kudüs
Ribât
Kayıtları (1703
-
1831)
....................................................
40
1
Ek
10
: Kudüs
Makam/ Merkad
-
i Şerif
Kayıtları (1703
-
183
1)
.............................
40
2
Ek
11
: Kudüs
Türbe
Kayıtları (1703
-
1831)
..................................................
40
3
Ek
1
2
: Kudüs
’te Tilavet ve Dua Amaçlı
Vakıf
Kayıtları
(1703
-
1831)
...................
40
4
Ek
13
:
Kudüs
’te Diğer Vakıf
Kayıtları (1703
-
1831)
........................................
40
7
Ek 14
:
Haseki Sultan Vakfiyesi Örneği
.......................................................
41
2
Ek 15
:
Seyyid Mehmed Bin Hacı Abdullah El
-
Mağribî Vakfiyesi Örneği
..............
41
3
Ek 1
6
:
Bâbü’n
-
Nâzır’da Bulunan Sebilin Kitâbesi
..........................................
4
14
Ek 1
7
:
Kud
üs’te Yeni Kurulan Vakıfların Kent Merkezindeki Akarlarının
Mahallelere Göre Dağılımları (1703
-
1831)
..........................................
4
15
Ek 1
8
:
Kudüs’te Yeni Kurulan Vakıfların Kent Dışındaki Akarlarının Mahallere
Göre
Dağılımları
(1703
-
1831)
........................................................
4
18
Ek 19:
Kudüs’te Vakıf Kurucularının Lâkaplarının Dağılımı (1703
-
1831
)
..............
420
Ek 20: Şecere Kaydı Örneği
...................................................................
423
Ek
21
:
Hüseyin El
-
Kımiʻ Vakfı’na Ait Muhase
be Kaydı Örneği
.........................
424
Ek
22
:
Harem
-
i
Şerîf
-
Kubbetü’l
-
Yusuf
......................................................
425
Ek
23
:
Etik Kurul İzni Muafiyet Formu
...............................................
426
Ek
24
:
Orijinallik Formu
........................................................................
427 | tr_TR |
dc.language.iso | tur | tr_TR |
dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
dc.subject | Kudüs | tr_TR |
dc.subject | Jerusalem | tr_TR |
dc.subject | Vakıf | |
dc.subject | Kudüs Vakıfları | |
dc.subject | 18. Yüzyıl | |
dc.subject | Ağ | |
dc.subject | Vakıf ağı | |
dc.subject | Taşra toplumu | |
dc.subject | Toplumsal ağlar | |
dc.subject | Osmanlı sosyal tarihi | |
dc.subject | Osmanlı Devleti | |
dc.subject | Waqf | |
dc.subject | Waqfs of Jerusalem | |
dc.subject | 18th century | |
dc.subject | Network | |
dc.subject | Waqf network | |
dc.subject | Provincial society | |
dc.subject | Social networks | |
dc.subject | Ottoman social history | |
dc.subject | The Ottoman Empire | |
dc.title | Osmanlı Taşra Toplumu ve Vakıf Kurumu: Kudüs, 1703 - 1831 | tr_TR |
dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | Bu tez, 1703-1831 yılları arasında Kudüs kenti vakıf ağının;kent
mekânına, toplumsal ilişkilere ve merkezi yönetimle olan münasebetlere etkisini ele almaktadır.
Belirli kavramların, konuya ilişkin çalışmaların, Osmanlı kent ve vakıf araştırmalarının
tartışıldığı girişin ardından, kente ilişkin tarihsel bir arka plana yer verilen
birinci bölüm gelmektedir. Kentin Müslümanlarca fethinden itibaren
Kudüs’ün vakıf ağına yer verilen ikinci bölümden sonra, tanımlanan bu vakıf
ağı içerisindeki toplumsal ilişkiler ağı üçüncü bölümde her yönüyle değerlendirilmektedir.
Dördüncü bölümde ise farklı toplumsal kesimlere mensup taşradaki aktörlerin
mahkeme ve çevresinde gelişen gündelik etkileşimlere yansıdığı şekliyle
Kudüs vakıflarına ilişkin uygulamalar ele alınmaktadır. Osmanlı devlet aygıtının
taşra ortamında nasıl işlediği bu uygulamalar bağlamında çeşitli açılardan
incelenmiştir. Tezde,Türkiye ve Filistin arşivlerinde bulunan kaynaklardan faydalanılmıştır. | tr_TR |
dc.contributor.department | Tarih | tr_TR |