Özet
The present study defines and explains Gilles Deleuze’s “the movement-image” and “the time-image” concepts, and to decide whether his films could be classified as a time-image movie, his selective films Waiting For Heaven (2006), Dot (2008), Shadows and Faces (2011), Cycle (2012) and Fish (2014) have been analyzed. For the analysis of the films, the scenes with the time-image characteristics are evaluated with respect to cinematic features such as time perception, narrating manner, characters, frame, sound-image elements and use of space. We widely see the use of fixed shot and pure optical and sound situations in all of the five films. These films are stories that do not depend on cause and effect chains. It is remarkable that time forks as defined by Deleuze, arise in the films when the character remembers the past at a specific time or the audience realize the image which makes a connection with the past. It is also notable that Zaim’s films aim to relate the audience to other films by means of sometimes similar themes, sometimes characters and sometimes objects. The analysis of his above mentioned films yielded the conclusion that Dervis Zaim's films have the characteristics of the time-image movies.
Künye
KAYNAKÇA
Kitaplar-Makaleler
Akbal Süalp, Z. T. (2010). Geniş Zamanlı Tarihin Şiiri. A. Doğan Topçu (Haz.). Derviş
Zaim Sineması: Toplumsalın Eleştirisinden Geleneğin Estetiğine Yolculuk (s. 10-25). Ankara: De ki.
Akbulut, H. (2005). Nuri Bilge Ceylan Sinemasını Okumak, Anlatı, Zaman, Mekân.
İstanbul: Bağlam.
Aksoy, Ü. (2011). Kemalizmin Yedeğinde Politika yapmak: Fillere ve Çimenlere Dair.
Andrew, J. D. (2010). Büyük Sinema Kuramları (Z. Atam, Çev.). İstanbul: Doruk.
Armes, R. (2011). Sinema ve Gerçeklik: Tarihsel Bir İnceleme (Z. Ö. Barkot, Çev.).
İstanbul: Doruk.
Arınç, C. (2011). Derviş Zaim’in Film Coğrafyası: Gölgeler ve Suretler’de Kıbrıs
Haritası. A. Pay (Haz.). Yönetmen Sineması: Derviş Zaim (s. 75-88). İstanbul: Küre.
Baker, U. (2011). Beyin Ekran. İstanbul: Birikim.
Bergson, H. (1998). Metafiziğe Giriş (B. Karacasu, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat.
Bergson, H. (1997). Zaman ve Özgür İstenç (A. Tümertekin, Çev.). Cogito, (11), 7-16.
Civan, C. (2011). Tabutta Rövaşata: Vicdanı Yaralamak. A. Pay (Haz.). Yönetmen
Sineması: Derviş Zaim (s. 9-22). İstanbul: Küre.
Çatalbaş, E. (2010). Nokta: Geleneksel Estetiğin Yaratıcı Yeniden Üretilmesi. A. Doğan
Topçu (Haz.). Derviş Zaim Sineması: Toplumsalın Eleştirisinden Geleneğin Estetiğine Yolculuk (s. 218-220). Ankara: De ki.
Deleuze, G. (1997). Cinema 2: The Time-Image (5. bs.). (H. Tomlinson ve R. Galeta, Çev.). Minneapolis: University of Minnesota Press.
Deleuze, G. (2003). İki Konferans: Yaratma Eylemi Nedir? (U. Baker, Çev.). İstanbul: Norgunk.
Deleuze, G. (2014). Sinema 1: Hareket-İmge (B. Yalım, E. Nahum ve E. Koyuncu, Çev.). İstanbul: Norgunk.
Doğan Topçu, A. (2010). Derviş Zaim Sineması: Toplumsalın Eleştirisinden Geleneğin Estetiğine Yolculuk . Ankara: De Ki.
Doğan Topçu, A. (2010). Minyatür Aynasından Sinemaya Yansıyanlar: Cenneti
Beklerken’de Anlatı ve Anlam. A. Doğan Topçu (Haz.). Derviş Zaim Sineması: Toplumsalın Eleştirisinden Geleneğin Estetiğine Yolculuk (s. 167-188). Ankara: De ki.
Elsaesser, T. ve Hagener, M. (2014). Film Kuramı: Duyular Yoluyla Bir Giriş (B. Yıldırım ve B. Soner, Çev.). Ankara: Dipnot.
Er, F. (2011). Dünyalar Arasında: Cenneti Beklerken ve Nokta. A. Pay (Haz.).
Yönetmen Sineması: Derviş Zaim (s. 57-74). İstanbul: Küre.
Tonbaz Güler, Y. ve Tezcan, G. (2013). Derviş Zaim: “Modernizm Herkesi Birbirine
Benzetmeye Çalışıyor. Film Arası, (32), 29-35.
İpek, Ö. (2017). Gilles Deleuze Felsefesinde Düşüncenin İmge Hali. Erciyes İletişim
Dergisi Akademia (ISSN:1308-3198), 5(1), (282-294).
Kırel, S. (2010). Derviş Zaim’ler: Senaryo Yazarı Derviş Zaim ve Yönetmen Derviş
Zaim. A. Doğan Topçu (Haz.). Derviş Zaim Sineması: Toplumsalın Eleştirisinden Geleneğin Estetiğine Yolculuk (s. 94-133). Ankara: De ki.
Özçınar Eşli, M. (2012). Türk Sinemasının Felsefi Arka Planı: Sinemayı Felsefeyle
Düşünmek. İstanbul: Doruk.
Özçınar, M. (2010). Nun Harfinin Peşinde Bir Usta, Özgün Sinema Estetiğinin Peşinde
Bir Yönetmen. A. Doğan Topçu (Haz.). Derviş Zaim Sineması: Toplumsalın Eleştirisinden Geleneğin Estetiğine Yolculuk (s. 195-217). Ankara: De ki.
Pay, A. (2011). Derviş Zaim Sinemasında Kurgu Oyunları: Çamur. A. Pay (Haz.).
Yönetmen Sineması: Derviş Zaim (s. 41-56). İstanbul: Küre.
Pay, A. (2011). Yönetmen Sineması: Derviş Zaim . İstanbul: Küre.
Rajchman, J. (2013). Deleuze Bağlantıları (B. Şannan, Çev.). İstanbul: Bağlam.
Ranciere, J. (2016). Sinematografik Masal (T. Ertuğrul, Çev.). İstanbul: Küre.
Rushton, R. (2012). Cinema After Deleuze. NY: Continuum International Publishing Group.
Sauvagnargues, A. (2010). Deleuze ve Sanat (N. Sarıca, Çev.). İstanbul: De Ki.
Suner, A. (2015). Hayalet Ev: Yeni Türk Sinemasında Aidiyet, Kimlik ve Bellek. İstanbul: Metis.
Sütçü, Ö. Y. (2015). Gilles Deleuze’de İmge Hareketi Olarak Sinemanın Felsefesi.
Bursa: Sentez.
Turan, H. (2015). Devirde Yine Gelenek Var. C. Civan ve A. H. Yüksel (Ed.).
Hayalperdesi Sinema Dergisi 2013 Yıllığı (s. 95-102). İstanbul: Küre.
Tüysüz, D. (2013). Derviş Zaim’in Yan anlamlarla Kurduğu Evren: Nokta. L. Kabadayı
(Ed.). Film Eleştirisi Kuramsal Çerçeve ve Sinemamızdan Örnek Çözümlemeler (s. 159-169). İstanbul: Ayrıntı.
Yavuz, H. (2010). Derviş Zaim Filmlerinde İslam Estetiğinin Yeniden İnşası. A. Doğan
Topçu (Haz.). Derviş Zaim Sineması: Toplumsalın Eleştirisinden Geleneğin Estetiğine Yolculuk (s. 190-194). Ankara: De ki.
Yetişkin, E. B. (2011). Sinematografik Düşünebilmek: Deleuze’ün Sinema Yaklaşımına
Giriş. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (40), 123-141.
Tezler
Akçora, E. (2015). Auteur Kuramı Perspektifinden Derviş Zaim Sineması. Yüksek
lisans tezi, Ordu Üniversitesi, Ordu.
Alkan H. (2007). Kent Ve Sinema İlişkisi Bağlamında 90 Sonrası Türk Sinemasında
İstanbul. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Atam, Z. (2010). “Yeni Sinemanın” Dört Kurucu Yönetmeni: Yeşim Ustaoğlu, Zeki
Demirkubuz, Derviş Zaim, Nuri Bilge Ceylan. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Ayvaz, İ. (2011). 1995 Sonrası Türk Sinemasında Kurgu, Üç Yönetmen: Zeki
Demirkubuz, Nuri Bilge Ceylan ve Derviş Zaim. Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi, Erciyes.
Çam, A. (2016). Derviş Zaim: Bir Mekân Sineması’na Doğru. Doktora tezi, Galatasaray
Üniversitesi, İstanbul.
Karabağ, Ç. (2005). 1990 Sonrasında Türk Sinemasında Sanat Filmleri. Yüksek lisans
tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Özçınar, M. (2010). Sinematografik Zaman ve Mekan’ın Oluşumunda Felsefi Arka
Plan. Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Özen, M. (2014). Derviş Zaim Sinemasında Öz-Biçim Bağlamında Dil ve Üslup
Arayışları. Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
Saygılı, Y. K. (2015). Derviş Zaim Sineması’nda Estetik Arayış. Yüksek lisans tezi,
Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Yurtçiçek, S. (2015). Derviş Zaim Sinemasında Minyatür Sanatının Kullanılması.
Yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, İstanbul.
Ülkü, B. (2010). Coming To Terms With The Past In Turkish Cinema After The 1990s.
Yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
Zıraman, Z. (2014). Yeni Kavramı Çerçevesinde 1990 Sonrası Türkiye Sinemasında
Yönetmen Üslupları. Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Elektronik Kaynaklar
Değirmen, F. (2016). Gilles Deleuze’ün Sinema Felsefesi: Hareket İmge ve Zaman
İmge. Erişim: 10 Ekim 2017, Cineritüel,
http://www.cinerituel.com/2016/02/gilles-deleuzeun-sinema-felsefesi-hareket-imge-ve-zaman-imge.html
