Özet
Modern Uighur and Turkish possess some similar forms due to the fact that they both belong to Turkic languages. Meanwhile, they also have some different forms to indicate the past tense. Some of these forms consist of more than one morpheme or suffix to denote aspect or modality. In terms of inferring the TAM system, even a same marker can be able to indicate different functional features in these languages.
There are various inflectional markers in modern Uighur to indicate the past tense with different aspectual and modalitical meanings. In some forms of modern Uighur, a suffix has more than one function in the TAM system. This paper provides an analysis of simple TAM markers that we would come across in the past tense forms of modern Uighur and Turkish. Thus, give an account to their usage in two languages.
After a comparative analysis, the ultimate purpose of the study is to reveal the functional smilarities and distictions of all the markers which are involved in the past tense forms in mentioned languages.
The study consists of five chapters. Chapter one is an introductory chapter in which includes general informations about the study. In second chapter, we tried to analyze the past tense forms and related suffixes in modern Uighur. Third chapter is for Turkish. The results of second and third chapter are essential for further comparison of these two languages in next chapter (fourth chapter). The chapter five is a final chapter of the study.
Künye
Aksu-Koç, A. (2000). “Some aspects of the acquisition of evidentials in Turkish”,
Empirical Approaches to Language Typology, s.15-28.
Aksu-Koç, A. (2006). The Acquisition of Aspect and Modality: The case of past reference in Turkish, Cambridge University Press.
Altun, E. (2014). “An Important Problem in Teaching Turkish as a Second Language: -mXş Indirectivity Marker”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, s. 2790-2793.
Argunşah, M. (2013). Çağatay Türkçesi: Tarihi Türk Lehçeleri, İstanbul: Kesit Yayınları.
Aslan Demir, S. (2014). Görünüş Kategorisi Türkmence Örneği, Ankara: Grafiker Yayınları.
Aydemir, İ. A. (2010). Türkçede Zaman ve Görünüş Sistemi, Ankara: Grafiker Yayınları.
Bacanlı, E. (2006). “Türkçedeki Dolaylılık İşaretleyicilerinin Pragmatik Anlamları”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 3(1), s. 35-47.
Bacanlı, E. (2008). “Türkiye Türkçesindeki-miş Ekinin Dolaylılık ve Dolaylılık-Dışı Kullanımlarında Zamansal Atıf.”, Bilig/Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, (44), s.1-24.
Bach, E. (1986). “The algebra of events.”, Linguistics and philosophy, 9(1), s.5-16.
Banguoğlu, T. (2011). Türkçenin Grameri, Ankara: TDK
Benzer, A. (2012). Türkçede zaman, görünüş ve kiplik, İstanbuk: Kabalcı Yayınevi.
Bhatt, R., Pancheva, R. (2005). “The syntax and semantics of aspect.”, LSA Summer Institute handout, Cambridge, MA.
Biray, N., Ekrem, A., Ercilasun, G. K. (2015). Çağdaş Kazak Türkçesi, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
Bridges, M. (2008). “Auxiliary verbs in Uyghur”, Kansas Üniversitesi Doktora Tezi.
Bybee, J. L., Perkins, R. D., & Pagliuca, W. (1994). The evolution of grammar: Tense, aspect, and modality in the languages of the world (Vol. 196), Chicago: University of Chicago Press.
Comrie B.(1976). Aspect: An introduction to the study of verbal aspect and related problems[M], Cambridge University Press.
Crystal, D. (2011). Dictionary of Linguistics and Phonetics, Vol 30, John Wiley & Sons
Csáto, B. A. (2000). Turkish MIS-and IMls-items. Dimensions of a functional analysis Evidentials: Turkic, Iranian and neighbouring languages, 24-29.
Demir, A. S. (2014). Görünüş Kategorisi: Türkmence Örneği. Ankara: Grafiker Yayınları.
Demir, İ. (2015). “Türkiye Türkçesinde–dIydI ve–mIştI biçim birimleri üzerine.”, Türklük Bilimi Araştırmaları, (37), s. 97-119.
Demir, N. (2012). “Türkçede Evidensiyel.”, Bilig, 62, s. 97-118.
Demir, N., Yılmaz, E. (2014). Türk Dili El Kitabı, 7. baskı, Ankara: Grafiker Yayınları.
Ercilâsun, A. B. (Ed). (2012). Türk Lehçeleri Grameri. 2.baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
Ergin, M. (2004). Türk dil bilgisi, 4. baskı, İstanbul: Bayrak Basın Yayın.
Gencan, T. N. (1966). Dilbilgisi, Ankara: TDK.
Gulcali, Z. (2016). “Çağdaş Uygurcada ‘Hal zaman kategorisi’ ve Türkiye Türkçesiyle karşılaştırması”, Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, s.122-155.
Güntekin, R. N. (1970). Çalıkuşu, Istanbul: Inkilap ve Aka Kitabevleri Koll. Şti.
Güntekin, R. N. (2016). Çalıquşi, Çev: Tursunay Saqim, 2.baskı, Urumçi: Şinciang Halk Neşriyatı.
Hahn, Reinhard F. (1986). “Modern Uighur language research in China: four recent contributions examined.”, Central Asiatic Journal, , 30.1/2: s.35-54.
Hoshur, M. (1996). Qum Basqan Şeher, Urumçi: Şinciang Yaşlar-Ösmürler Neşriyatı.
Jendraschek, G. (2011). “A fresh look at the tense-aspect system of Turkish.”, Language Research, ,47, s. 245-270.
Johanson, L. (2000). “Turkic indirectives.”, Empirical Approaches to Language Typology, 61-88.
Johanson, L. (2003). “Evidentiality in Turkic.”, Typologıcal Studıes in Language, 54, s. 273-290.
Johanson, L. (2016). Türkçede Görünüş, Çev: Nurettin Demir, Ankara: Grafiker Yayınları.
Johanson, L., Johanson, É. Á. C. (1998). The Turkic Languages, UK: Routledge.
Johanson, L., Utas, B. (ed.) (2000). Evidentials: Turkic, Iranian and neighbouring languages. Berlin: Walter de Gruyter.
Karaağaç, G. (2016). Türkçenin Dil Bilgisi. 3.baskı. Ankara: Akçağ Yayınları.
Kateryna, İ. (2016). “Türkçe ile İngilizce Zaman – Görünüş Sistemlerinin Karşılaştirılması”, hangi okuldaki? Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi. Ankara
Korkmaz Z. (2009). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), 3. baskı, Ankara: TDK.
Korkmaz, Z. (2014). Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi, Ankara: TDK.
Kuhn, S.T., Portner, P. (2002), “Tense and time.”, Handbook of philosophical logic, Springer Netherlands, s.277-346.
Lewis, G. L. (1970). Turkish grammar, New York: Oxford University Press,.
Lyons, J. (1977). Semantics (vol. i & ii), UK: Cambridge Press.
Matthews, P. H. (2007). The concise Oxford dictionary of linguistics, New York: Oxford University Press.
Menges, K. H. (1994). The Turkic Languages and Peoples: An Introduction to Turkic Studies (Vol. 42). Otto Harrassowitz Verlag.
Nadzhip, Ė. N. (1971). Modern Uigur, Nauka Publishing House, Central Department of Oriental Literature.
Öztürk, R. (1997). Uygur ve Özbek Türkçelerinde Fiil, Ankara: TDK.
Öztürk, R. (2010). Yeni Uygur Türkçesi Grameri, 2. baskı, Ankara: TDK.
Palmer, F. R. (2001). Mood and modality[M]. UK: Cambridge University Press,.
Rajimwale, S. (2006). Handbook of linguistic terms. New Delhi: Sarup & Sons.
Reichenbach, H. (1947). “The tenses of verbs. Time: From Concept to Narrative Construct: a Reader”, In Elements of Symbolic Logic, s.287-298.
Rentzsch, J. (2005). Aspekt im Neuuigurischen (Vol. 65), Wiesbaden: Otto Harrassowitz Verlag.
Rothstein, S. (2008). “Verb classes and aspectual classification.”, Structuring Events: A Study in the Semantics of Lexical Aspect, s.1-35.
Ruhi, Ş. & Zeyrek, D. (1997). “Türkçede Kiplik Belirteçleri ve Çekim Ekleri İlişkisi Üzerine Bazı Gözlemler.”, Dilbilim Araştırmaları Dergisi, s.105-111.
Sabir, Z. (2006). Ana Yurt. 6.baskı, Urumçi: Şinciang Yaşlar-Ösmürler Neşriyatı.
Shi, Naian. & Lo, Guenzhong. (2012). Su Boyida. Çev: Su boyida çeviri heyeti, Urumçi: Şinciang Halk Neşriyati.
Slobin, D. I., & Aksu, A. A. (1982). “Tense, aspect and modality in the use of the Turkish evidential.”, Tense-aspect: Between semantics and pragmatics, s.185-200.
Smith, C. (1997). The parameter of aspect, 2. baskı, Netherlands: Kluwer Academic Publishers.
Şadiye. İ. & 沈淑花 (2014). 维吾尔语持续体及其突显性特征. 民族语文, (002), s. 67-70.
Tehur, A. A., Arahman,A., Ebeydulla,Y. (2010). Hazirķi Zaman Uyġur Tili 1, 2, 3, Urumçi: Şinciang halk Neşriyati:.
Teklimakaniy, A. P. (2014). Çağatay Uyğur Tili Heqqide Méğizliq Bayan (On Chagatay Uygur Language), Kaşgar: Qeşqer Uyğur Neşriyatı.
Tohti, L. (2009). “现代维吾尔语体助动词的功能” , 民族语文（Minority Languages of China）, s. 57-64.
Tohti, L. (2009). “论维吾尔语体助动词的功能.”, 民族语文, (1), s.57-64.
Tohti, L. (2013). 现代维吾尔语的传据范畴 (Modern Uygurcada Evidensiyellik), 阿尔泰语系语言传据范畴研究, 中央民族大学出版社.
Tömür, H & 王根本. (1986). “关于维吾尔语语法研究中的一些问题.”, 语言与翻译, (1), s.14-43.
Tömür, H. (1986). “语言与翻译（Til ve Tecime）”, 论现代维吾尔语语法研究中的一些
问题、1.sayı, s. 14-24.
Tömür, H. (2003). Modern Uyghur Grammar: Morphology[M], İstanbul: Yıldız dil ve edebiyatı 3.
Tömür, H. (2011). Hazirķi Zaman Uyġur Tiliniń Grammatikisi, Pekin: Milletler Neşiriyati.
Trask, R. (1993). A Dictionary of Grammatical Terms in Linguistics, UK: Routledge.
Turgunbayev, C. (1999). “‘-a turur’ Şimdiki Zaman ve ‘-p turur’ Geçmiş Zaman Eklerinin Yapısı.”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 8(8). s.497-505.
Underhill, R. (1976). Turkish grammar (p. xviii474), Cambridge, MA: MIT Press.
Yakup, A., Zhang, D. J. (2013).阿尔泰语系语言情态系统的功能类型学研究分析对比
语料400句子, Pekin: China Minzu University Press.
Yaman, E. (2017). Türkiye Türkçesinde Zaman Kaymaları, 2. baskı, Ankara: TDK.
