Basit öğe kaydını göster

dc.contributor.advisorKarasoy, Duru
dc.contributor.authorYıldırım, Elif
dc.date.accessioned2025-03-03T10:52:31Z
dc.date.issued2024
dc.date.submitted2024-12-05
dc.identifier.citationYıldırım, E. Boylamsal ve Yaşam Verilerinin Parametrik Bileşik Modellemesinde Parametre Tahmin Yöntemleri, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2024.tr_TR
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11655/36613
dc.description.abstractEspecially in biomedical and clinical research, longitudinal and survival data are often obtained together. Generally, when these two data are analyzed separately, while Cox regression model and parametric regression models are used for survival data, linear mixed effect model and generalized estimating equations are used for longitudinal data. However, in cases where longitudinal and survival data are related, non-random missing data occurs due to the inability to follow up the same unit during survival in longitudinal measurements obtained from units at different time points. For this reason, some researchers have suggested joint modeling that includes non - random missing data as an alternative to separate analysis of these two data. The main purpose of joint modelling is to estimate the relationship between longitudinal and survival data and to investigate the effect of independent variables on these two data. The joint model basically consists of a longitudinal sub-model and a survival sub-model. In the literature, many models have been developed for joint modelling of longitudinal and survival data with different structures. In addition to different model structures, different methods such as two - stage approach, likelihood approach and Bayesian approaches have been developed to obtain parameter estimates of the joint model. In the likelihood approach, since the integrals in the joint model likelihood function do not have a closed-form solution, different numerical approaches such as Laplace, Gauss Hermite and adapted Gauss Hermite have been proposed. In most of the studies on joint modeling and parameter estimation approaches, the joint model structure obtained by combining the linear mixed - effect model for longitudinal data and the Cox regression model for survival data with shared random effects is used. However, in cases where survival data does not satisfy the proportional hazards assumption and are suitable for a certain distribution, parametric joint models should be used to obtain more unbiased and reliable estimates. In this context, in this thesis, a Bayesian two - stage approach is proposed to calculate the parameter estimates of the parametric joint model used in cases where the survival data does not satisfy the proportional hazards assumption and is suitable for a certain distribution. The proposed approach was compared with the Gauss Hermite and adaptive Gauss Hermite approaches, which are frequently used in literature. Simulation scenarios were performed with different sample sizes, censoring rates and parameter values to examine the performance of the methods. According to the simulation results, it was seen that the proposed Bayesian two - stage approach gave better results compared to the Gauss Hermite and adapted Gauss Hermite approaches in all scenarios. In cases where the risk is high, it was determined that all methods gave more biased estimates compared to cases where the risk is low and medium. It was also observed that all methods gave less biased estimates as the sample size increased and the censoring rate decreased and estimated the group variable less biased compared to the association parameter. To demonstrate the applicability of the proposed approach, a random sample was selected from the aortic valve replacement surgery dataset and the AIDS dataset in the R program in accordance with the parametric joint model structure considered in the simulation study and the performances of the methods were compared. As a result of both applications, the best model estimations was obtained from the Bayesian two-stage approach, similar to the simulation results.tr_TR
dc.language.isoturtr_TR
dc.publisherFen Bilimleri Enstitüsütr_TR
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/embargoedAccesstr_TR
dc.subjectParametrik Bileşik Modeltr_TR
dc.subjectHızlandırılmış Başarısızlık Süresi Modelleritr_TR
dc.subjectBayesci iki - aşamalı yaklaşımtr_TR
dc.subjectGauss Hermitetr_TR
dc.subjectUyarlanmış Gauss Hermitetr_TR
dc.subject.lcshİstatistiklertr_TR
dc.titleBoylamsal ve Yaşam Verilerinin Parametrik Bileşik Modellemesinde Parametre Tahmin Yöntemleritr_TR
dc.typeinfo:eu-repo/semantics/doctoralThesistr_TR
dc.description.ozetÖzellikle biyomedikal ve klinik araştırmalarda, boylamsal ve yaşam verileri sıklıkla birlikte elde edilmektedir. Genellikle bu iki veri ayrı analiz edildiğinde, yaşam verileri için Cox regresyon modeli ve parametrik regresyon modelleri kullanılırken, boylamsal veriler için doğrusal karma etkili model ve genelleştirilmiş tahmin denklemleri kullanılmaktadır. Ancak boylamsal ve yaşam verilerinin ilişkili olduğu durumlarda, birimlerden farklı zaman noktalarında elde edilen boylamsal ölçümlerde, aynı birimin yaşam süresi içerisinde takibi gerçekleştirilememesinden kaynaklı rastgele olmayan kayıp veri oluşmaktadır. Bu nedenle bazı araştırmacılar, bu iki verinin ayrı analizine alternatif olarak rastgele olmayan kayıp verileri de sürece dahil eden bileşik modellemeyi önermişlerdir. Bileşik modellemede temel amaç boylamsal ve yaşam verileri arasındaki ilişkiyi tahmin etmek ve bu iki veri üzerine bağımsız değişkenlerin etkisini araştırmaktır. Bileşik model temel olarak boylamsal alt model ve yaşam süresi alt modelinden oluşmaktadır. Literatürde, farklı yapılardaki boylamsal ve yaşam verilerinin birleşik modellemesi üzerine birçok model geliştirilmiştir. Ayrıca, farklı model yapılarının yanı sıra, bileşik model parametre tahminlerini elde etmek için iki - aşamalı yaklaşım, olabilirlik yaklaşımı ve Bayesci yaklaşımlar gibi farklı yöntemler geliştirilmiştir. Olabilirlik yaklaşımında, bileşik model olabilirlik fonksiyonunda yer alan integrallerin kapalı formda çözümü olmadığından Laplace, Gauss Hermite ve uyarlanmış Gauss Hermite gibi farklı sayısal yaklaşımlar önerilmiştir. Bileşik modelleme ve parametre tahmin yaklaşımları üzerine yapılan çalışmaların çoğunda boylamsal veriler için doğrusal karma etkili model ile yaşam verileri için Cox regresyon modelinin, paylaşılmış rastgele etkiler ile birleştirilmesinden elde edilen bileşik model yapısı kullanılmaktadır. Ancak, yaşam verilerinin orantılı tehlikeler varsayımını sağlamadığı ve belirli bir dağılıma uygun olduğu durumlarda, daha yansız ve güvenilir tahminler elde edebilmek için parametrik bileşik modellemeler kullanılmalıdır. Bu kapsamda bu tez çalışmasında, yaşam verilerinin orantılı tehlikeler varsayımını sağlamadığı ve belirli bir dağılama uygun olduğu durumlarda kullanılan parametrik bileşik model parametre tahminlerini hesaplamak için Bayesci iki - aşamalı yaklaşım önerilmiştir. Önerilen yaklaşım, literatürde sıklıkla kullanılan Gauss Hermite ve uyarlanmış Gauss Hermite yaklaşımları ile kıyaslanmıştır. Yöntemlerin performansını incelemek için farklı örneklem genişliklerinde, durdurma oranlarında ve parametre değerlerinde simülasyon senaryoları gerçekleştirilmiştir. Simülasyon sonuçlarına göre, önerilen Bayesci iki - aşamalı yaklaşımın tüm senaryolarda Gauss Hermite ve uyarlanmış Gauss Hermite yaklaşımlarına kıyasla daha iyi sonuçlar verdiği görülmüştür. Riskin yüksek olduğu durumlarda ise tüm yöntemlerin riskin düşük ve orta düzey olduğu durumlara kıyasla daha yanlı tahminler verdiği tespit edilmiştir. Aynı zamanda tüm yöntemlerin örneklem genişliği arttıkça ve durdurma oranı azaldıkça daha az yanlı tahminler verdiği ve grup değişkenini birleştirme parametresine kıyasla daha az yanlı tahmin ettiği görülmüştür. Önerilen yaklaşımın uygulanabilirliğini göstermek amacıyla R programında yer alan aort kapakçığı değiştirme ameliyatı veri seti ve AIDS veri setinden, simülasyon çalışmasında dikkate alınan parametrik bileşik model yapısına uygun olarak rastgele örneklem seçilmiş ve yöntemlerin performansları kıyaslanmıştır. Her iki uygulama sonucunda en iyi model tahminleri simülasyon sonuçlarına benzer şekilde Bayesci iki - aşamalı yaklaşımdan elde edilmiştir.tr_TR
dc.contributor.departmentİstatistiktr_TR
dc.embargo.terms6 aytr_TR
dc.embargo.lift2025-06-10T10:52:31Z
dc.fundingTÜBİTAKtr_TR
dc.subtypeAnnotationtr_TR


Bu öğenin dosyaları:

Bu öğe aşağıdaki koleksiyon(lar)da görünmektedir.

Basit öğe kaydını göster