dc.contributor.advisor | İşıklı, Sedat | |
dc.contributor.author | Şahinöz Doğan, Şebnem | |
dc.date.accessioned | 2025-02-18T07:27:24Z | |
dc.date.issued | 2025-02-13 | |
dc.date.submitted | 2025-01-14 | |
dc.identifier.citation | ŞAHİNÖZ DOĞAN, Şebnem. Çocukluk Çağı Travmaları ile Uyumsuz Ayırıcı Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkide Kişilik İşlevselliği Düzeyinin Aracı Rolünün İncelenmesi, Doktora Tezi, Ankara, 2025. | tr_TR |
dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11655/36503 | |
dc.description.abstract | With the introduction of the Alternative Model for Personality Disorders (AMPD) in DSM-5, studies on
personality functioning and maladaptive personality traits have gained momentum. There are four components
in personality functioning: identity and self-direction under the self component; empathy and intimacy under
the interpersonal component of personality functioning. Maladaptive personality traits are the domains of
negative affect, detachment, antagonism, disinhibition and psychoticism. On the other hand, it is known that
childhood traumas are closely related to personality.
Based on these concepts, the main purpose of the present thesis study is to examine the mediating role of
personality functioning in the relationship between childhood traumas and each maladaptive personality traits
domain. For this purpose, firstly, the Level of Personality Functioning Scale – Self-Report (LPFS-SR), which
did not have a Turkish form before, was translated into Turkish and the psychometric properties of the scale
were examined using Turkish versions of ‘Personality Belief Scale – Short Form’, ‘Interpersonal Problems
Inventory – Circumplex Scale’ and ‘Brief Symptom Inventory’ measurements in a sample of 401 volunteers. It
was found that the Turkish form of LPFS-SR had sufficient psychometric properties to be used in research.
For the main study, ‘Childhood Trauma Questionnaire’, ‘Personality Functioning Level – Self-Report Scale’
and ‘Personality Inventory for DSM-5’ were used to test the hypotheses in a sample 493 volunteers.
The relationships between the variables of the main study were examined with correlation analysis.
Accordingly, statistically significant and positive correlations were found between childhood traumas, total
level of impairments in personality functioning and each maladaptive personality trait domain. Afterwards,
mediation analysis was applied to examine whether there is a potential mediating role of personality functioning
in the relationships between childhood traumas and each maladaptive personality trait domain. Namely, full
mediating roles were found in the paths from childhood traumas to negative affectivity and detachment; and
partial mediating roles were found in the paths to antagonism, disinhibition and psychoticism. Despite the cross
sectional design of the current study and the theoretical possibilities for the presence of other potential mediating
variables, these findings may imply that personality functioning impairment may be an important mechanism
in the formation of maladaptive personality traits following childhood traumas. | tr_TR |
dc.language.iso | tur | tr_TR |
dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
dc.subject | Çocukluk çağı travmaları | tr_TR |
dc.subject | Kişilik işlevselliği | tr_TR |
dc.subject | Uyumsuz ayırıcı kişilik özellikleri | tr_TR |
dc.subject | Kişilik bozuklukları | tr_TR |
dc.subject | Tanılama ve sınıflama | tr_TR |
dc.subject.lcsh | Psikoloji | tr_TR |
dc.title | Çocukluk Çağı Travmaları ile Uyumsuz Ayırıcı Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkide Kişilik İşlevselliği Düzeyinin Aracı Rolünün İncelenmesi | tr_TR |
dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | DSM-5’te Kişilik Bozuklukları için Alternatif Modelin (KBAM) alanyazına tanıtılmasıyla beraber kişilik işlevsellik düzeyi ve uyumsuz ayırıcı kişilik özellikleri konularındaki çalışmalar hız kazanmıştır. KBAM’a göre kişilik işlevselliğinde kendilik başlığı altında kimlik ve kendini yönlendirme; kişiler arası başlığı altında empati ve içtenlik olmak üzere dört bileşen vardır. Uyumsuz ayırıcı kişilik özellikleri alanları ise olumsuz duygulanım, kopma, karşıtlık, bastırmama ve psikotikliktir. Öte yandan, çocukluk çağ travmalarının kişilik ile yakından ilişkili olduğu bilinmektedir.
Bu kavramlara dayanan mevcut tez çalışmasının ana amacı; çocukluk çağı travmaları ile her bir uyumsuz ayırıcı kişilik özellikleri alanı arasındaki ilişkide, kişilik işlevselliği düzeyinin aracılık rolünü incelemektir. Bu amaçla öncelikle Türkçe formu bulunmayan Kişilik İşlevsellik Düzeyi – Öz Bildirim Ölçeği’nin (KİD-ÖBÖ) Türkçe çevirisi yapılmış ve 401 katılımcıdan oluşan örneklemde ‘Kişilik İnanç Ölçeği – Kısa Formu’, ‘Kişilerarası Problemler Envanteri – Döngüsel Ölçek’ ve ‘Kısa Semptom Envanteri’ ölçümlerini kullanarak ölçeğin psikometrik özellikleri incelenmiştir. KİD-ÖBÖ’nün araştırmalarda kullanılmak üzere yeterli psikometrik özellikleri olduğu görülmüştür.
Ana çalışma için ise 493 katılımcının yer aldığı örneklemde, çocukluk çağı travmalarını ölçmek amacıyla ‘Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği’, kişilik işlevselliğinde bozulma düzeyini ölçmek amacıyla ‘Kişilik İşlevsellik Düzeyi – Öz Bildirim Ölçeği’ ve uyumsuz ayırıcı kişilik özelliklerini ölçmek amacıyla ‘DSM-5 için Kişilik Envanteri’ kullanılmıştır.
Bulgulara göre çocukluk çağı travmaları, kişilik işlevselliğinde toplam bozulma düzeyi ve her bir uyumsuz ayırıcı kişilik özellik alanı arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönde korelasyonlar tespit edilmiştir. Ardından, aracılık analiziyle çocukluk çağı travmaları ile uyumsuz ayırıcı kişilik özellik alanlarından her biri arasındaki ilişkilerde, kişilik işlevselliğinin potansiyel aracılık rolüne dair bulgulara ulaşılmıştır. Şöyle ki, çocukluk çağı travmalarından olumsuz duygulanıma ve kopmaya giden yollarda tam aracılık rolleri; karşıtlık, bastırmama ve psikotikliğe giden yollarda kısmi aracılık rolleri bulunmuştur. Mevcut çalışmanın kesitsel desenine ve diğer potansiyel aracı değişkenlerin varlığına dair teorik olasılıklara rağmen bu bulgular, çocukluk çağı travmalarının ardından uyumsuz ayırıcı kişilik özelliklerinin oluşmasında kişilik işlevselliğinde bozulmanın önemli bir mekanizma olabileceğini düşündürmektedir. | tr_TR |
dc.contributor.department | Psikoloji | tr_TR |
dc.embargo.terms | Acik erisim | tr_TR |
dc.embargo.lift | 2025-02-18T07:27:24Z | |
dc.funding | Yok | tr_TR |