| dc.contributor.advisor | Çakın, İrfan | |
| dc.contributor.author | Tekin, Engin Cihad | |
| dc.date.accessioned | 2017-06-05T11:04:33Z | |
| dc.date.available | 2017-06-05T11:04:33Z | |
| dc.date.issued | 2017 | |
| dc.date.submitted | 2017-05-11 | |
| dc.identifier.citation | Tekin, E.C. (2017) . Avrupalı Seyyahların Bakış Açısından Osmanlı’da Kitap ve Kütüphane Kültürü (1453-1699), Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara. | tr_TR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/3452 | |
| dc.description.abstract | Besides the use of Ottoman sources, the use of Western sources is also an important issue in Ottoman book and library culture researches. Especially in the period of 1453-1699, there are very few studies that utilize Western sources on Ottoman book and library culture. For this reason, Ottoman book and library culture researches related to this period are lacking.
Primary sources have major importance in historical researches. One of the most important of primary Western sources on Ottoman history is travelogues. Because travelogues provide information and findings based on observations in relation to period of concern.
Although travelogues are used as sources in many studies in the Ottoman history area, their use in Ottoman book and library culture is inadequate. In our study aiming at the inadequacy of this issue, it was determined that 122 Western travelers had observations about the subjects around the Ottoman book and library culture, and that they reflect these observations in writing to their travelogues or works.
The subjects most interested and observed by these travelers are related to printing, book trade, spoken and written language. Apart from this, travelers have made many observations about copying books, physical characteristics of books, main purposes of books, respect for the book as a physical objects, book reading places and libraries.
As a result of our research, the problem of the inadequate sources of the period of concern, and the inadequacy of the Western sources have been resolved appropriate to the aim of the study and the observations have been passed and evaluated, using all the physically accessible works of the travelers. | tr_TR |
| dc.description.tableofcontents | İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR vi
ÖZET vii
ABSTRACT ix
İÇİNDEKİLER x
TABLOLAR xiv
ŞEKİLLER xv
1. BÖLÜM: GİRİŞ 1
1.1. KONUNUN ÖNEMİ 1
1.2. ARAŞTIRMANIN AMACI 4
1.3. ARAŞTIRMANIN KAPSAMI 5
1.4. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ 8
1.5. ARAŞTIRMANIN DÜZENİ 18
1.6. ARAŞTIRMANIN TEMEL KAYNAKLARI 20
2. BÖLÜM: SEYYAHLAR VE BATI’DAN DOĞU’YA KİTAP KÜLTÜRÜ 27
2.1. OSMANLILAR VE BATILI SEYYAHLAR 27
2.2. KİTAP KÜLTÜRÜ VE SEYYAHLAR 28
2.3. SEYYAHLARIN ESERLERİNİN ORTAK ÖZELLİKLERİ 35
2.3.1. Tarih Metinleri 35
2.3.2. Dil Konulu Yazılar: Sözlükler ve Gramerler 35
2.3.3. Seyahatname Metinleri 36
2.3.4. Mektuplar 37
2.3.5. Bilim Metinleri 38
2.3.6. Diplomatik Metinler 38
2.4. BATI’DAN DOĞU’YA KİTAP KÜLTÜRÜ 39
2.4.1. Rönesans ve Kitap Kültürü 39
2.4.2. Basımcılık Etkisi: Elyazması Kültüründen Basılı Kültüre Geçiş 42
2.4.3. Rönesans’ta Batı ve Doğu Arasında Kitap Kültürü 47
2.5. İSTANBUL’UN FETHİ VE KİTAPLARIN DURUMU 55
2.6.FATİH SULTAN MEHMET VE KİTAP KÜLTÜRÜ 60
3. BÖLÜM: KİTAP: ÜRETİMİ VE DÜZENLENMESİ 69
3.1. SEYYAHLARIN GENEL GÖRÜŞLERİ 69
3.2. KİTABIN ÇOĞALTILMASI 71
3.2.1. Kitap Kopyalama 71
3.2.1.1. Geçim Kaynağı Olarak Kitap Kopyalama 73
3.2.1.2. Yabancıların Kitap Kopyalama Faaliyeti 76
3.2.2. Basımcılık 76
3.2.2.1. Basımcılığa Yönelik Tepkiler: Yasaklama 76
3.2.2.2.Yabancı Basımcılar 79
3.2.2.3.Avrupa’da Basılan Arap Harfli Kitapların Durumu 80
3.2.3. Azınlıkların Basımcılık Faaliyetleri 83
3.2.3.1. Rum Basımcılığı 83
3.2.3.2. Ermeni Basımcılığı 88
3.2.3.3.Yahudi Basımcılığı 88
3.3.KİTAPLARIN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ 89
3.3.1. Kâğıt ve Mürekkep 89
3.3.2. Kâğıda Fiziksel Bir Nesne Olarak Gösterilen Saygı 92
3.3.3. Kur’an’a Fiziksel Bir İmge Olarak Gösterilen Saygı 95
3.3.4. Cilt Kullanımı 97
3.4. KİTAPLARDA KULLANILAN DİL: YAZI VE KONUŞMA DİLLERİ 98
3.4.1. Osmanlı’da Kullanılan Dillerin Özellikleri 98
3.4.2. Teknik Dil Kullanımı 101
3.4.3. Edebi Dil Kullanımı 102
3.4.4. Yazı ve Yazı Sanatı 103
3.4.5. Yabancıların Türkçe Öğrenimi 104
3.4.6. Sözlükler- Gramerler ve Türkçe’nin Latin Harfleriyle Yazımı 105
3.4.7. Yabancı Dilde Kitaplar 108
3.4.8. Çeviri Faaliyetleri 111
3.4.8.1. Kitab-Mukaddes Çevirisi Projesi 111
3.4.8.2.Kur’an Çevirisi 113
3.4.8.3. Diğer Kitap Çevirileri 114
4. BÖLÜM: KİTAP: KULLANIM VE TİCARET 116
4.1.KİTAP TİCARETİ 116
4.1.1. İstanbul’un Fethi Öncesi ve Sonrasında Kitap Ticareti 116
4.1.2. Osmanlı Dünyasının Kitaplarına İlgi ve Ticareti 123
4.1.2.1.Kitap Aracıları 127
4.1.2.2. Kitap Satın Alma Yöntemleri 132
4.1.2.3. Kitap Satın Alımlarında Bir Örnek: Levinus Warner 138
4.1.2.4. Kitap Fiyatları 143
4.2. KİTAPLARIN KÖTÜYE KULLANIMI 145
4.3. ÖLÜM SONRASI KİTAPLARIN DURUMU 147
4.4.HEDİYE KİTAPLAR 149
4.5. FEN BİLİMLERİ ÇALIŞMALARINDA KİTAP KULLANIMI 151
5. BÖLÜM: OKUMA KÜLTÜRÜ VE KÜTÜPHANELER 155
5.1. OKUMA KÜLTÜRÜ 155
5.1.1. Okuma ve Ezberleme 155
5.1.2. Okuma Mekânları 156
5.1.2.1. Okuma Mekânı Olarak Kahvehaneler 157
5.1.2.2. Okuma Mekânı Olarak Okullar 159
5.2. KÜTÜPHANELER 164
5.2.1. Saray Kütüphaneleri 164
5.2.2. Manastır Kütüphaneleri 167
5.2.3. Özel Kütüphaneler 169
5.2.4. Camilerde Kitap ve Kütüphane 170
6. BÖLÜM: SONUÇ VE ÖNERİLER 172
6.1. SONUÇ 172
6.2. ÖNERİLER 186
KAYNAKÇA 188
ÇALIŞMADA KULLANILAN SEYAHATNAMELER KAYNAKÇASI 204
EKLER
Ek 1. Dönem Literatüründe Kullanılan ve Batılı Seyyahların Bakış Açısından Basımcılık ve Kitap ile İlgili Yabancı ve Türkçe Terimler 215
Ek 2. İncelemesi Yapılan Dönem Kaynak ve Seyahatnameler Listesi 223
Ek 3. İncelenen Relazioni’ler 234
Ek 4. Seyahatname İnceleme Şablonu 237 | tr_TR |
| dc.language.iso | tur | tr_TR |
| dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
| dc.subject | Osmanlı kitap kültürü | tr_TR |
| dc.subject | Osmanlı kütüphane kültürü | |
| dc.subject | Batılı seyyahlar | |
| dc.subject | Seyahatnameler | |
| dc.title | Avrupalı Seyyahların Bakış Açısından Osmanlı’da Kitap Ve Kütüphane Kültürü (1453-1699) | tr_TR |
| dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis | tr_TR |
| dc.description.ozet | Osmanlı kitap ve kütüphane kültürü araştırmalarında Osmanlı kaynaklarının kullanımı dışında Batı kaynaklarının da kullanımı önemli bir konudur. Özellikle 1453-1699 döneminde Osmanlı kitap ve kütüphane kültürü konusunda Batı kaynaklarından yararlanan çok az sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu sebeple ilgili dönem ile ilgili Osmanlı kitap ve kütüphane kültürü araştırmalarında eksiklik bulunmaktadır.
Tarihsel araştırmalarda birinci el kaynakların önemi büyüktür. Osmanlı tarihi üzerine birinci el Batı kaynaklarının en önemlilerinden biri seyahatnamelerdir. Çünkü seyahatnameler, bize konumuzla ilgili dönemde gözleme dayalı bilgi ve bulgular sağlamaktadırlar.
Seyahatnameler, Osmanlı tarihi alanında birçok çalışmada kaynak olarak kullanılsa da Osmanlı kitap ve kütüphane kültürü konusunda kullanımları yetersizdir. Bu konudaki oluşan yetersizliği gidermeyi amaçlayan çalışmamızda, 122 Batılı seyyahın Osmanlı kitap ve kütüphane kültürü etrafındaki konularla ilgili gözlemlerinin olduğu ve bu gözlemleri seyahatnamelerine veya eserlerine yazılı olarak aktardıkları tespit edilmiştir.
Bu seyyahların en çok ilgilendikleri ve gözlemledikleri konular, basımcılık, kitap ticareti ile konuşma ve yazım dili ile ilgilidir. Bunun dışında seyyahlar, kitap kopyalama, kitabı oluşturan fiziksel özellikler, kitabın kullanım amaçları, kitaba duyulan saygı, kitap okuma mekanları ve kütüphanelerle ilgili birçok gözlemde bulunmuşlardır.
Araştırmamız sonucunda erişilebilen kaynaklar çerçevesinde, dönem kaynaklarının konumuz ile ilgili yetersizliği ve Batı kaynaklarının yeterince kullanılmamış olması sorunu, çalışmanın amacına uygun bir şekilde çözümlenmiş ve seyyahların fiziksel olarak erişilebilen tüm eserlerinden yararlanılarak, gözlemleri aktarılmış ve değerlendirilmiştir. | tr_TR |
| dc.contributor.department | Bilgi ve Belge Yönetimi | tr_TR |
