dc.contributor.advisor | Erdal, Yılmaz Selim | |
dc.contributor.author | Delibaş, Demet | |
dc.date.accessioned | 2017-06-05T06:19:46Z | |
dc.date.available | 2017-06-05T06:19:46Z | |
dc.date.issued | 2016 | |
dc.date.submitted | 2016-06-10 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/3445 | |
dc.description.abstract | Bones have the capacity of flexibility to change their morphology in order to
compensate the physical pressure. Muscle mass increases as a result of compelling
repetitive movements which are frequently done in daily life. Increased muscle mass
need to attach the bones more tightly. As a result, bones show remodeling on the muscle
attachment surfaces. The degree of physical pressure and locomotion models can be
determined to reconstruct the daily life of ancient human populations by analyzing the
changings on the muscle and ligament attachments.
The aim of this study is to investigate the lifestyle of sedentary hunter gatherers
by analyzing the physical pressure and locomotion models in their daily life. Within the
scope of this study, some of the skeletons unearthed from Körtik Tepe archaeological
excavations were analyzed. Körtik Tepe located in the province of Diyarbakır; Bismil is
dated to Pre-Pottery Neolithic A. Early settling at Körtik Tepe was started at Younger
Dryas Pollen Period. The material of this study consists of 178 adult individuals.
While there are 84 males and 85 females, the sex of 9 individuals is
undetermined. Among the individuals with determined age, 63 individuals are young
adults, 55 are mid-adults and 17 are old adults. However, the ages of 43 adult
individuals cannot be estimated.
2 ligaments and 40 muscle attachment areas belonging to upper and lower
extremities were analyzed. Generally, the developmental degrees of these muscle and
ligament attachment areas are slight. Costaclavicular ligament, conoid ligament,
deltoideus, pectoralis major on upper arm; and brachialis, brachioradialis and extensor
carpi radialis longus, pronator quadratus and supinator on forearm are developed more
than the other attachment areas on upper extremity. The development of these muscle
and ligament attachments indicates compelling shoulder movements and fine hand
movements.
As for the lower extremity, the attachments of gluteus maximus, vastus
intermedius, vastus medialis, gastrocnemius and soleus are developed more than thevii
others. The development of these attachments on the lower limb points to the activities
such as walking, short distance running and climbing.
On comparing the muscle attachment areas of both sexes, it can be stated that
there is no division of labor. However, muscle and ligament attachments related to
shoulder movements are developed more in males, which shows that compelling
shoulder movements were mostly done by male individuals.
Age groups were also compared in order to determine the age factor in muscle
attachment areas. It is observed that the developmental degree of muscle attachment
areas increases significantly with age. Nevertheless, some young individuals have also
marked muscle and ligament attachments.
Consequently, it is observed that Körtik Tepe people did not expose to intense
physical pressure in their daily life. Considering the muscle attachment areas, it can be
said that hunting activities were carried out by the weapons thrown with one hand. As
the archaeological data suggests mortars and pestles were used for food preparation. In
addition, skeletal data is in accordance with the archaeological findings for the a | tr_TR |
dc.language.iso | tur | tr_TR |
dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
dc.subject | Körtik Tepe | tr_TR |
dc.subject | Kas ve Ligament Tutunma Bölgeleri | tr_TR |
dc.subject | Entheseal Changes | tr_TR |
dc.subject | Musculoskeletal Stress Markers | |
dc.title | Körtik Tepe İnsanlarında Gündelik Yaşam: İskelet Kas Tutunma Bölgelerinin Analizleriyle Hareket Biçiminin Belirlenmesi | tr_TR |
dc.type | info:eu-repo/semantics/masterThesis | tr_TR |
dc.callno | 2016/3025 | |
dc.description.ozet | Kemikler dışarıdan gelen fiziksel baskıyı, belli sınırlar içerisine karşılayabilecek
şekilde yapılarını değiştirme esnekliğine sahiptir. Yapılan hareketin fazla tekrarlanması
ve günlük hayatta zorlayıcı hareketlerin sık yapılması sonucunda hareketi sağlayan
kasın kütlesi artar. Artan kütle sonucunda, kas kemiğe daha sıkı tutunma ihtiyacı duyar.
Bunun sonucunda kemik kasın tutunduğu alanda yüzeyi arttıracak şekilde yeniden
yapılanır. Kas ve ligament tutunma bölgelerinde meydana gelen değişimlerin
aşamalarının belirlenmesi yoluyla, eski insan toplumlarının günlük hayatlarında
dışarıdan gelen fiziksel baskının derecesinin ve hareket modellerinin tahmin edilmesi
biyolojik antropoloji çalışmalarında kullanılmaktadır.
Bu çalışmanın amacı, yerleşik hayata geçmiş avcı toplayıcı insanların günlük
hayatlarındaki fiziksel baskı ve hareket modelleri üzerinden yaşam biçimlerinin nasıl
olduğunu incelemektedir. Bu çalışmada, Körtik Tepe Höyüğü’nde yapılmakta olan
arkeolojik kazılarda açığa çıkarılmış iskeletlerin bir kısmı incelenmiştir. Diyarbakır’ın
Bismil ilçesi sınırlarında bulunan Körtik Tepe Höyüğü, Çanak - Çömleksiz Neolitik A
Dönemi’ne tarihlendirilmiştir. Höyükte erken yerleşim Younger Dryas Polen
Dönemi’nde başlamıştır. Çalışmanın örneklemi 178 erişkin bireyden oluşmaktadır.
Örneklem içerisinde 84 erkek, 85 kadın birey bulunurken, 9 bireyin cinsiyeti
belirlenememiştir. Ölüm yaşı belirlenebilen 63 birey genç erişkin iken, 55 birey orta
erişkin ve 17 birey ise yaşlı yaş grubu içerisinde yer almaktadır. 43 erişkin bireyin ise
yaş grubu belirlenememiştir.
Toplulukta incelenen üst ve alt üyelerde bulunan toplam 2 ligament ve 40 kas
tutunma bölgesi incelenmiştir. İncelenen kas ve ligament tutunma alanlarının gelişimi
genel olarak zayıftır. Üst kolda bulunan costaclavicular ligament, conoid ligament,
deltoideus, pectoralis major; ön kolda brachialis, brachioradialis ve extensor carpi
radialis longus, pronator quadratus ve supinator tutunma alanları üst üyelerdeki diğer
kas tutunma bölgelerine oranla daha fazla gelişmiştir. Bu kas ve ligament tutunmav
bölgelerinin gelişimi omzu zorlayıcı hareketlere ve ince el hareketlerine işaret
etmektedir.
Alt üyelerde ise gluteus maximus, vastus intermedius, vastus medialis,
gastrocnemius ve soleus kas tutunma bölgeleri diğer kas tutunma bölgelerine oranla
daha fazla gelişmiştir. Alt üyelerde gelişmiş kas tutunma yerleri yürüme, kısa mesafeli
koşma ve tırmanma gibi aktivitelerin dönem insanları tarafından yapıldığını
göstermektedir.
Kas tutunma bölgelerinin gelişiminin, kadın ve erkek bireylerde karşılaştırılması
sonucunda belirli bir iş bölümünün varlığına işaret eden bulguya rastlanmamıştır.
Sadece omuz ekleminin hareketini sağlayan kas ve ligament tutunma bölgelerinde
erkekler daha yüksek gelişim göstermişlerdir. Bu durum omzu zorlayıcı hareketlerin
daha çok erkekler tarafından üstlenildiğini göstermektedir.
Kas tutunma bölgelerinin gelişiminde yaşın etkisinin belirlemek amacıyla yaş
grupları da karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmanın sonucunda, gelişimin yaş ile birlikte
önemli oranda arttığı görülmüştür. Ancak topluluk genelinde, yüksek gelişim gösteren
kas ve ligament tutunma bölgelerinde, bazı bireyin genç yaşta da yüksek gelişim
gösterdiği görülmüştür.
Sonuç olarak, Körtik Tepe insanlarının günlük yaşamda yoğun fiziksel baskıya
maruz kalmadığı belirlenmiştir. Avcılık aktivitesinin tek elle silahın fırlatılması
modeline uygun olduğu kas tutunma izlerinin gelişiminden yola çıkarak belirlenmiştir.
Besin hazırlama işleminin arkeolojik verilerle uygun şekilde, mortar ve havaneli
kullanımını yansıttığı görülmüştür. Ayrıca ince el hareketlerini içeren ağ örme, dokuma
ve boncuk yapımı gibi aktiviteler için de, iskeletle | tr_TR |
dc.contributor.department | Antropoloji | tr_TR |