dc.contributor.advisor | Şahin Tekinalp, Ayşe Pelin | |
dc.contributor.author | Yalçın Beldan, Nevin | |
dc.date.accessioned | 2017-05-15T11:17:09Z | |
dc.date.available | 2017-05-15T11:17:09Z | |
dc.date.issued | 2017 | |
dc.date.submitted | 2017-04-11 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/3391 | |
dc.description.abstract | The first field of work of curators who are one of the importantf actors of contemporary art was
museums and libraries. Nowadays curators are the people who organise exhibitions. The increase in
the number of international –scale exhibitions in the world has caused an increase of curators in the
recent years.
The social, political and cultural structure brought by globalization and ostmodernism have also
manifested themselves in the field of art. With these changes curating became a dynamic process. In
this process, the emergence of new artistic approaches, new conceps of display, the increase in
criticism of art institutions and unsteady relationship between curators and artists have influenced the
shaping of curatorial practices.When we look at the history of art, it can be said that curators took an
active role in this process starting from Salon exhibitions to the biennials. However in this wideranging
process, curatorial approaches have changed. And especiallywith the emrgence of independed
curators, these curatorial approaches have played an active role in every step from concept of
exhibition to the selection af artists. The curator, who first appeared in contemporary Turkish art at the
beginning of 90s, began to play a more active role with the biennalization process. International
İstanbul Biennial with its local and international curators has started a new perspective in Turkish art.In
this process curating has been intensively discussed both as a profession and as a curator-artist
relationship. In Turkey, especially in the 90s three names professionally curated: Beral Madra, vasıf
Kortun, Ali Akay. With the increase of the exhibitions in which the conceptual Works took place within
the years of 2000s, new names emerged and the number of curatorial practices increased both in
nasational and international exhibitions. | tr_TR |
dc.description.tableofcontents | ĠÇĠNDEKĠLER
KABUL VE ONAY……………………………………………………………. i
BĠLDĠRĠM…………………………………………………………………….... ii
YAYIMLAMA VE FĠKRĠ MÜLKĠYET HAKLARI BEYANI……………………… iii
ETĠK BEYAN……………………………………………………..………..……….. iv
ÖZET…………………………………………………………………………. v
ABSTRACT…………………………………………………………………. vi
ĠÇĠNDEKĠLER…………………………………………………………… …. vii
KISALTMALAR DĠZĠNĠ …………………………………………………... xiv
GÖRSELLER DĠZĠNĠ …………………………………………………….. xv
GĠRĠġ ……………………………………………………………..…………. 1
1.BÖLÜM: KÜRATÖRLÜĞÜN TARĠHĠ ……………………………..… 9
1.1. KAVRAM OLARAK KÜRATÖR VE ETĠMOLOJĠK AÇILIMI 9
1.2. MEDĠCĠ KOLEKSĠYONERLĠĞĠ VE VASARĠ SERGĠLERĠ …. 13
1.3. SALON SERGĠLERĠ VE SERGĠLEME ANLAYIġI ………… 14
1.4. MÜZECĠLĠK BAĞLAMINDA ĠLK KÜRATÖRYAL
YAKLAġIMLAR……………………………………………………... 16
1.5. MODERN SERGĠ ANLAYIġI VE KÜRATÖRÜN DĠYALEKTĠK
VARLIĞI........................................................................................ 19
1.5.1. Bienal Öncesi Sergiler ve Sergileme Biçimi ........... 19
viii
1.5.2. Küresel Sanat Etkinlikleri: Tarih Sahnesinde Bienal.. 21
1.5.3. Salon Sergilerinden Kopuş ve Alternatif Arayışlar ... 28
1.6. MÜZECĠLĠKTE YENĠ YAKLAġIMLAR VE MÜZE- KÜRATÖR
ĠLĠġKĠSĠNDE FARKLI YAPILANMALAR…………………. 32
1.7. 1960’LI YILLARDAN GÜNÜMÜZE KÜRATÖRÜN TARĠHSEL
DÖNÜġÜMÜ................................................................... 35
1.7.1. 60’lardan Önce Küratöryal Pratiklerde Önde Gelen
İsimler……………………………………………………. 35
1. 7. 1. 1. 1960’lı Yıllar: Yeni Bir Paradigmanın
Başlangıcı………………………………………………… 37
1.7.1.2. Bağımsız Küratörün İlk Adımları ………………. 39
1.7.1.3. Diğer Küratöryal Yaklaşımlar………………….. 42
1. 7. 2. Küratöryal Girişimlerde 1970’li Yıllar………….. 46
1. 7. 3. Küratöryal Pratikler Açısından 1980’li Yıllara Bakış 48
1. 7. 4. 1990’lı Yıllarda Küratöryal Pratikler ………….… 50
1. 7. 5. 2000’li Yıllar: Bilgi Çağında Küratör ……..…….. 52
2. BÖLÜM: KÜRATÖRÜN MORFOLOJĠSĠ ………………………….. 57
2. 1. KÜRATÖRÜN EDĠMĠNE ETKEN FAKTÖRLER ………… 57
2.2. KURUMSAL KÜRATÖRÜN YAPILANMASI VE
BAĞIMSIZ KÜRATÖRLÜK YAKLAġIMLARI ……………... .. 61
2. 2. 1. Kurumsal Küratörler ……………………………. 61
2. 2. 2. Bağımsız Küratörler …………………………... 62
ix
2. 3. ÇAĞDAġ KÜRATÖRÜN ROLÜ VE ÖNEMĠ …………. 66
2.4. SERGĠ YAPIMCIĞINDA KÜRATÖR-SANATÇI
ĠġBĠRLĠĞĠ VE KÜRATÖRLÜK YAPAN SANATÇILAR…….. 70
2.5. KÜRATÖRÜN ENTELLEKTÜEL ALTYAPISI VE
KÜRATÖRYAL EĞĠTĠM PROGRAMLARI ………………..... 78
2.6. KÜRATÖRÜN AKADEMĠK ORTAMA VE YAYIN
DÜNYASINA KATKISI ……………………………………….. 80
3. BÖLÜM: TÜRKĠYE’DE KÜRATÖRYAL PRATĠKLERE ETKĠ EDEN
OLGULAR……………………………………………………………..… 82
3. 1. KÜRESELLEġME SÜRECĠNDE
TÜRKĠYE’NĠN GÖRÜNÜMÜ…………………………………. 82
3. 1. 1. 1980’li Yıllarda Türkiye ……………………….. 85
3. 1. 2. 1990’lı Yıllarda Türkiye’de Siyasal, Kültürel ve
Toplumsal Paradigmalar ………………….………….. 86
3. 1. 3. Çağdaş Sanat Pratiklerini Etkileyen
Faktörler …………………….………………………....… 88
3. 1. 4. Sanat- Yaşam İlişkisinde Gelişen
Parametreler ……………………………………………. 89
3. 2. 1980’LERDEN GÜNÜMÜZE TÜRKĠYE’DE ÇAĞDAġ
SANAT ORTAMI…………………………………………. 90
3.2.1. 1980’lerden Günümüze Türkiye’de Galericilik
Yaklaşımları ve Müzeler …………………………. 98
4. BÖLÜM: ÇAĞDAġ TÜRK SANATINDA KÜRATÖRLÜK OLGUSU VE
KÜRATÖRE BAKIġ ………………………………………………… 100
x
4.1. ÇAĞDAġ TÜRK SANATINDA KÜRATÖR VE KÜRATÖRLÜK ÜZERĠNE
GELĠġEN TARTIġMALAR ………….………….…. 100
4.1.1. Küratörün Türkiye’deki Konumu ve
Yapılanma Aşaması………………………………..…… 100
4.1.2. Çağdaş Türk Sanat Ortamında Küratörlük Olgusunun
İrdelenmesi……………………………………………… 104
4.1.3. 19. Yüzyıl Osmanlı Temsillerinde Sergi
Komiserliği …………………………………….……….. 105
4.1.4. Türkiye’de Bienalleşme Süreci ve Küratörlük Olgusunun
Yerleşmesi …………………………………………………. 112
4.1.4.1. Uluslararası İstanbul Bienali ve Küratörleri …... 113
4.1.4.2. Türkiye’de Yapılan Anadolu Bienalleri ..………. 125
4.1.4.3. Türkiye’nin Uluslararası Bienallere Katılımı ve
Venedik Bienali Üzerinden Bir Açılım ………………… 128
4.1.5. Çağdaş Türk Sanatında Küratörlük Olgusu Üzerine
Gelişen Tartışmalar………………………….…………..… 134
4.1.5.1. Sanatçı-Küratör İlişkisi Açısından Gelişen
Tartışmalar ………………………………………..… 135
4.1.5.2. Küratörlük Olgusu ve Küratör Kimliği Üzerine
Yapılan Tartışmalar ……………………………….......... 138
5. BÖLÜM : ÇAĞDAġ TÜRK SANATINDA ÖNE ÇIKAN
KÜRATÖRLER …………………………………………….………….. 140
5. 1. BERAL MADRA VE KÜRATÖRYAL
ETKĠNLĠKLERĠ……………………….…………………………. 153
xi
5. 1.1. Beral Madra’nın Kimliği ve Çalışmaları Üzerine
Notlar ………………………………………………..…… 153
5.1.2. Beral Madra’nın Galericilik Anlayışı ve Arşiv
Geliştirme Fikri………………………………………..…. 154
5.1.3. Sanat Eleştirmeni ve Yazarı Olarak
Beral Madra……………………………..……………….. 156
5.1.4. Bir Küratör Olarak Beral Madra’nın Çağdaş Türk
Sanat Ortamındaki Varlığı ……………………………… 158
5.1.4.1. Beral Madra’nın Küratöryal
Söylemi……………………………………………………. 159
5.1.4.2. Beral Madra’nın Kavrama Bakışı ve Sergilerin
Kavramla Buluşması……………………………………… 159
5.1.4.3. Beral Madra’nın Küratörlüğünü Yaptığı Sergiler
Üzerinden Genel Bir Değerlendirme …………………… 160
5. 1. 4. 4. Beral Madra’nın Uluslararası Bienal Etkinliklerinde Üstlendiği
Küratörlükleri………………………………………………. 160
5.1.4.5. Beral Madra’nın Küratörlüğünü Yaptığı
Diğer Sergiler…………………………………….… ……… 171
5.2. BĠR KÜRATÖRÜN PERSPEKTĠFĠ: VASIF KORTUN ..… 177
5.2.1. Küratör’ün Misyonu Üzerine Görüşleri ve
Küratöryal Çalışmaları ……………………………………... 177
5.2.2. Yayınlar ve Editöryal Çalışmalar ………………….. 179
5.2.3. Kurumlarla İlişkisi, Yönetsel Yaklaşımı ve Arşiv
Oluşturma Süreci ……………………………………..… 181
5.2.3.1. İstanbul Güncel Sanat Projesi ………………… 182
xii
5.2.3.2. Proje 4L Güncel Sanat Müzesi ………………… 182
5.2.3.3. Platform Garanti Güncel Sanat Merkezi ….…… 183
5.2.3. 4 SALT……………………………………………...... 185
5.2.4. Vasıf Kortun’un Sanatçı Seçimi ve Kavrama Bakış.. 188
5.2.5. Küresel Küratöryal Söylem İçinde Vasıf Kortun’un
Yeri ………………………………………………………….. 190
5.2.6. Eleştirel Küratörlükten Pasif Küratörlüğe ……….… 191
5.2.7. Vasıf Kortun’un Yaptığı Sergiler Üzerinden
Bir Değerlendirme …………………………………………… 192
5. 3. BĠR KÜRATÖR: ALĠ AKAY ………………………………………… 208
5.3.1. Ali Akay’ın Çağdaş Türk Sanatının Gelişiminde
Oynadığı Rol ………………………………………………… 208
5.3.1.1. Yazar Olarak Ali Akay……………………………... 209
5.3.1.2. Ali Akay’ın Küratöryal Çalışmaları ve
Düzenlediği Sergiler…………………………………………. 209
5. 3. 1. 3. Bir ‘Yeni Medya Platformu”: Açıkekran …….… 209
5. 3. 1. 4. Ali Akay’ın Sergilerinde Kavram ………….…… 210
5. 3. 1. 5. Ali Akay’ın Küratörlüğünde Sergilere Genel
Bir Bakış ……………………………………………………… 210
SONUÇ VEDEĞERLENDĠRME…………………………………………. 214
KAYNAKÇA………………………………………………………………… 220
EK 1. Beral Madra’nın Küratörlüğünü Yaptığı Sergilerin Kronolojik
Dizini …………………………………………………………………..… 277
xiii
EK 2. Vasıf Kortun’un Küratörlüğünü Yaptığı Sergilerin Kronolojik
Dizini ……………………………………………………………………… 302
EK 3. Ali Akay’ın Küratörlüğünü Yaptığı Sergilerin Kronolojik
Dizini………………………………………………………………………. 305
Ek 4. Katalog: 1900-2015 Yılları arasında Türk Küratörlerin
Organize Ettikleri Sergilerin Kronolojik Dizini ……………………… 317
Ek 5. Doktora Tez ÇalıĢması Orjinallik Raporu ……………………. 409
Ek 6. Tez ÇalıĢması Etik Kurul Ġzin Muafiyeti Formu …………………. 410 | tr_TR |
dc.language.iso | tur | tr_TR |
dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
dc.subject | küratör | tr_TR |
dc.subject | küratöryal pratikler | tr_TR |
dc.subject | müze | tr_TR |
dc.subject | küreselleşme | tr_TR |
dc.subject | bienal | tr_TR |
dc.subject | sergi | tr_TR |
dc.subject | sergileme anlayışı | tr_TR |
dc.subject | sanatçı | tr_TR |
dc.title | Çağdaş Türk Sanatında Küratörlük Olgusu ve Öne Çıkan Küratörler | tr_TR |
dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | Çağdaş sanatın önemli aktörlerinden biri olan küratörün ilk çalışma alanı i müze ve kütüphanelerdir.
Günümüzde ise küratörler sergi düzenleyen kişiler olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle son yıllarda
dünyada uluslararası ölçekli sergilerin sayısındaki artış küratörlüğün yaygınlaşmasına neden olmuştur.
Küreselleşme ve postmodernizmin getirdiği toplumsal, siyasal ve kültürel yapılanmalar, sanat alanında
da kendini göstermiştir. Bu yapılanmaların ardından küratörlük daha görünen bir meslek haline
gelmiştir. Bu süreçte, yeni sanatsal yaklaşımların ortaya çıkması, yeni sergileme anlayışları, sanat
kurumları eleştirilerindeki artış, sanatçı ve küratör arasındaki inişli çıkışlı ilişkiler küratöryal pratiklerin
biçimlenmesinde etkili olmuştur. Sanat tarihine baktığımızda, Salon Sergileri’nden bienallere kadar
gelişen süreçte küratör etkin bir rol almıştır. Ancak, bu geniş soluklu süreçte, küratörlük yaklaşımları
değişiklik göstermiş ve özellikle bağımsız küratörün ortaya çıkmasıyla bu küratöryal yaklaşımlar,
sergileme anlayışından, sanatçı seçimine kadar her adımda etkin bir rol oynamıştır. Çağdaş Türk
sanatında ilk kez 90’lı yılların başında ortaya çıkan küratör, bienalleşme süreci ile daha etkin bir rol
oynamaya başlamıştır. Özellikle İstanbul Bienali, yerli ve yabancı küratörleri Türk sanatında yeni bir
süreç başlamıştır. Bu süreçte, küratörlük, hem bir meslek olarak hem de küratör-sanatçı ilişkileri
açısından yoğun olarak tartışılmıştır. Türkiye’de özellikle 90’lı yıllarda profesyonel anlamda küratörlük
yapan üç isim öne çıkarılmıştır: Beral Madra, Vasıf Kortun ve Ali Akay. 2000’li yıllarla birlikte
kavramsal yapıtların yer aldığı sergilerin artışıyla, yeni isimler ortaya çıkmış ve ulusal ve uluslararası
sergilerde küratöryal pratiklerin sayısı artmıştır. | tr_TR |
dc.contributor.department | Sanat Tarihi | tr_TR |
dc.contributor.authorID | 10146911 | tr_TR |