dc.contributor.advisor | Dirik, Ramazan Kadir | |
dc.contributor.author | Aydın, Murat Görkem | |
dc.date.accessioned | 2020-09-17T10:47:13Z | |
dc.date.issued | 2020 | |
dc.date.submitted | 2020-08-25 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/22776 | |
dc.description | TPAO | tr_TR |
dc.description.abstract | The Hazro High in the Southeastern Anatolia is located in an area where the Arabian Plate
and the Anatolian Plate are interlocked, and a NW-SE trending asymmetrical anticline
with a reverse fault in the south. The other significant highs in the Southeastern Anatolia,
which are the Mardin and Siirt highs have controlled the sedimentary succession of the
entire region from Paleozoic to Cretaceous. In addition, there should be either a long nonsedimentation
time or erosion due to relative rift-related-rise occurring during the opening
of the southern branch of the Neotethys Ocean during the Triassic period. While the
Lower Triassic age Uludere Formation, belonging to the Çığlı Group, overlain the Tanin
Group, which is the Permian age deposits in Southeastern Anatolia, is observed in the
wells and the surface, there is no Middle or Late Triassic deposits observed. In order to better understand the tectonic evolution of the Hazro High, besides the field
observations, 10 wells drilled for hydrocarbon exploration have been evaluated for the
stratigraphy of the High and possible faults. In addition, nine seismic lines that are
approximately perpendicular to the ascent axis are interpreted. The oldest unit observed
in the wells is the Middle-Upper Ordovician age Bedinan Formation, and the sands in it
also a reservoir rock in the region. The Lower Silurian-Lower Devonian aged Dadaş
Formation is the oldest unit that outcrops on the High and is of the source rock character.
The Lower Devonian Hazro Formation is also a reservoir rock, overlies the Dadaş
Formation. The units of the Permian age Tanin Group overlies the Hazro Formation. The
Lower Triassic Uludere Formation of the Çığlı Group overlies the Tanin Group. While
the Jurassic units are not observed on the High, the Lower Santonian-Lower Campanian
aged Mardin Group overlies the Uludere Formation. The Derdere Formation, one of the
most important reservoir rocks in the Southeastern Anatolia region, belongs to the Mardin
Group. The Upper Campanian aged Sayındere Formation overlies the Mardin Group. The
Sayındere Formation is composed of clayey limestone rocks and it is a cap rock for the
Mardin Group. The Upper Campanian- Middle Maastrichtian aged Kastel Formation
overlies the Sayındere Formation on the High. The Paleocene aged Antak Formation
overlies The Sayındere Formation, Kastel Formation or Mardin Group in different parts
of the High. While the Eocene-Oligocene Hoya Formation belonging to Midyat Group
overlies the Antak Formation, Lower Miocene aged Fırat Formation covers Antak
Formation. The Middle- Upper Miocene aged Şelmo Formation overlies the The Fırat
Formation.
Although the limestones of the Midyat Group and the Fırat Formation have been
substantially protected the High against erosion, due to the erosion of these limestones
near the Hazro District the Dadaş Formation is exposed. The reverse fault juxtaposes the
Dadaş Formation and the Uludere Formation, the Mardin Group at the core of the High
is Cretaceous age, and it has been reactivated in the Tertiary tectonics. The Hazro Reverse
Fault juxtaposes the Midyat Group and the Fırat Formation with the Şelmo Formation in
the south of the High is Tertiary age and goes down to Paleozoic units according to
seismic interpretation.
While the Antak Formation overlain the Karadut Complex, the Kastel and the Sayındere
formations in the northern limb of the High, it is directly overlain the Mardin Group in
the southern limb due to the erosion of the Kastel and the Sayındere formations. The horizontal movements in the Lower Maastrichtian affected the High, however unlike the
south; it gained its current direction, which is NW-SE by rotating in the SW-NE Upper
Cretaceous movement where there is more severe folding and exposing. The movement
that led to this rotation appeared before the Mardin Group and a NW-SE trending high
was repeated in the Upper Cretaceous. The direction of the Hazro Reverse Fault is parallel
to the Bozova and the Mardin Highs, the other current highs in the region. However, the
Triassic sequence, which is seen thicker in both the west and the east of the Hazro High,
the fact that it was thinned in the Hazro High, indicates that an older high existed before
the Mardin Group. | tr_TR |
dc.language.iso | tur | tr_TR |
dc.publisher | Fen Bilimleri Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/restrictedAccess | tr_TR |
dc.subject | Güneydoğu Anadolu | tr_TR |
dc.subject | Hazro Yükselimi | tr_TR |
dc.subject | Tektonik | tr_TR |
dc.subject | Sismik | tr_TR |
dc.subject.lcsh | Jeoloji | tr_TR |
dc.title | Hazro Yükselimi’nin (Kuzeydoğu Diyarbakır,
Güneydoğu Anadolu) Tektonik Evriminin
Sismik Veriler, Kuyu Logları ve Arazi
Gözlemleri İle İncelenmesi | tr_TR |
dc.title.alternative | Investıgatıon Of Tectonıc Evolutıon Of The
Hazro Hıgh (Northeast Dıyarbakır,
Southeastern Anatolıa) Wıth Seısmıc Data,
Well Logs, And Fıeld Data | tr_en |
dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | Arap Plakası ile Anadolu Plakası’nın birbirine kenetlendiği bir alanda yer alan
Güneydoğu Anadolu’da boy gösteren Hazro Yükselimi, kuzeybatı-güneydoğu uzanan,
güneyi ters faylı, asimetrik bir antiklinal yapıya sahiptir. Güneydoğu Anadolu’da yer alan
diğer önemli yükselimler olan Mardin ve Siirt yükselimleri PaleozoYik’ten Kretase’ye
kadar tüm bölgenin çökel istifini kontrol etmiştir. Ayrıca, Triyas zamanında Neotetis
Okyanusu’nun güney kolunun açılması sırasında gerçekleşen riftleşmeye bağlı göreceli
bir yükselme ile Permiyen ve Kretase arasında ya büyük bir çökelmezlik ya da yükselme
ile aşınma olmalıdır. Güneydoğu Permiyen çökelleri olan Tanin Grubu sonrasında sadece
Çığlı Grubu’na ait Erken Triyas yaşlı Uludere Formasyonu kuyularda ve yüzeyde
gözlenirken, Orta ve Geç Triyas yaşlı hiçbir birim bulunmamaktadır.
Hazro Yükselimi’nin tektonik evriminin daha iyi anlaşılabilmesi için, arazi gözlemlerinin
yanı sıra, hidrokarbon aramacılığı amacıyla açılmış 10 adet kuyu ile yükselimin stratigrafisi ve muhtemel faylar değerlendirilmiştir. Ayrıca, yükselim eksenine yaklaşık
dik olarak geçen 9 tane sismik hat yorumlanmıştır. Kuyularda gözlenen en yaşlı birim
Orta-Üst Ordovisiyen yaşlı Bedinan Formasyonu olup, içerisindeki kumlar, bölgede
rezervuar kaya olma niteliği de taşımaktadır. Alt Silüriyen- Alt Devoniyen yaşlı Dadaş
Formasyonu yükselimde yüzlek veren en yaşlı birimdir ve kaynak kaya özelliğindedir.
Dadaş Formasyonu üzerine Alt Devoniyen yaşlı ve rezervuar kaya özellikli Hazro
Formasyonu gelmektedir. Bu formasyonu Permiyen yaşlı Tanin Grubu kayaçları üzerler.
Tanin Grubu üzerine Çığlı Grubu’na ait Alt Triyas yaşlı Uludere Formasyonu gelir.
Yükselimde Jura yaşlı birimler gözlenmezken Uludere Formasyonu’nun üzerine Alt
Santoniyen- Alt Kampaniyen yaşlı Mardin Grubu gelmektedir. Güneydoğu Anadolu
Bölgesi’nde bulunan en önemli rezervuar kayalardan birisi olan Derdere Formasyonu
Mardin Grubu’na aittir. Mardin Grubu üzerine Üst Kampaniyen yaşlı Sayındere
Formasyonu gelmektedir. Sayındere Formasyonu killi kireçtaşı kayaçlarından oluşmakta
olup örtü kaya özelliğindedir. Üst Kampaniyen- Orta Maastrihtiyen yaşlı Kastel
Formasyonu yükselimde Sayındere Formasyonu’nu üzerine gelmektedir. Paleosen yaşlı
Antak Formasyonu yükselimin farklı yerlerinde Sayındere Formasyonu, Kastel
Formasyonu veya Mardin Grubu üzerine gelir. Midyat Grubuna ait Eosen-Oligosen yaşlı
Hoya Formasyonu Antak Formayonu’nu üzerlerken, Alt Miyosen yaşlı Fırat
Formasyonu, Antak Formasyonu’nu örter. Orta-Üst Miyosen Şelmo Formasyonu da Fırat
Formasyonu’nun üzerine gelmektedir.
Midyat Grubu ve Fırat Formasyonu kireçtaşları ile yükselim büyük ölçüde aşınmaya karşı
korunmuş olsa da, Hazro İlçesi civarında bu kireçtaşlarının aşınması ile istif Dadaş
Formasyonu’na kadar yüzlek vermiştir. Yükselimin çekirdeğinde Dadaş Formasyonu ile
Uludere Formasyonu ve Mardin Grubu’nu karşı karşıya getiren ters fay Kretase yaşlıdır
ve Senozoyik zamanı hareketleri ile tekrar canlanmıştır. Yükselimin güneyinde Midyat
Grubu ve Fırat Formasyonu ile Şelmo Formasyonu’nu karşı karşıya getiren Hazro Ters
Fayı Senozoyik yaşlı olup, yapılan sismik yorumlara göre Paleozoyik birimleri
etkilemektedir.
Yükselimin kuzey kanadında Antak Formasyonu Karadut Karmaşığı ile Kastel ve
Sayındere formasyonlarını örterken, güney kanadında, Sayındere ve Kastel
formasyonlarının aşınmış olmasından dolayı doğrudan Mardin Grubu üzerine
gelmektedir. Yükselim Geç Maastrihtiyen’de yatay hareketlerden etkilenmiş, fakat güneyden farklı olarak, daha şiddetli kıvrımlanma ve yüzeylenme ile birlikte GB-KD
yönlü Geç Kretase hareketlerinde dönerek KB-GD olan bugünkü yönünü kazanmıştır. Bu
dönüşe sebep olan hareket Mardin Grubu öncesi belirmiş, kuzeybatı-güneydoğu yönlü bir
yükselimin Üst Kretase’de tekrarlanmış olmasıdır. Hazro Ters Fayı’nın yönü bölgedeki
diğer yükselimler olan Bozova ve Mardin yükselimlerine paraleldir. Ancak Hazro
Yükselimi’nin hem batısında hem de doğusunda daha kalın görülen Triyas istifinin,
Hazro Yükselimi’nde incelmiş olması, eski bir yükselimin Mardin Grubu öncesi var
olduğuna işaret etmektedir. | tr_TR |
dc.contributor.department | Jeoloji Mühendisliği | tr_TR |
dc.embargo.terms | 2 yil | tr_TR |
dc.embargo.lift | 2022-09-19T10:47:13Z | |
dc.funding | Diğer | tr_TR |