dc.contributor.advisor | Çavuşoğlu, Hicran | |
dc.contributor.author | Sezer, Tufan Aslı | |
dc.date.accessioned | 2020-01-06T06:44:12Z | |
dc.date.issued | 2019 | |
dc.date.submitted | 2019-12-16 | |
dc.identifier.citation | Sezer, T.A. Kronik Börek Yetmezliğine Sahip Ergen ve Ebeveynleri İçin Geliştirilen Özyönetim Programının Ergenlerin Sağlığına Etkisi. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Ensititüsü,Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Doktora Tezi, Ankara, 2020. | tr_TR |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/21589 | |
dc.description.abstract | The aim of this study was to investigate the effects of chronic kidney disease on adolescents between aged 12-21 years and evaluating the effect of self-management program developed based on The Individual and Family Self Management on adolescent self-management knowledge and behavior, quality of life, self-efficacy, social support, depression, anxiety and clinical parameters randomized controlled trial. The study was conducted between December 2018 and May 2019 in two hospitals in Ankara. The study was completed with 20 experiments and 20 control patients. The data included in the study were Demographic and Clinical Information Form Based on The Individual and Family Self Management”, “Self Management Evaluation Form for Chronic Kidney Disease”, “Self-Efficacy Scale for Children”,“Quality of Life Scale for Adolescent Form”, “Multidimensional Perceived Social Support Scale”, “Beck Depression Scale”, “Beck Anxiety Scale” and clinical parameters were collected from patient files. The training program prepared for chronic kidney disease was administered in three sessions as group training when the patients came to the outpatient clinic for control. Adolescents and parents in the experimental group were taken to separate sessions and educated. In the period following the end of the training program, home visits were made to the patients for 3 months in total, 6 times in 2 weeks and followed up. During the home visits, the patients were asked follow-up questions consisting of ten structured questions. Self-management knowledge and behavior of the adolescents in the experimental group after self-management training showed a significant change compared to the pre-test (p<0,05), only a significant decrease in the BUN level (pretest:41,87±17,85; posttest:35,23±16,86) was found in the clinical parameters (p<0,05) and quality of life scores (pretest:67,25±20,51;posttest:73,60±16,99) increased significantly (p<0,05). However, although there was an increase in self-efficacy (pretest:61,80±12,34; posttest:66,35±9,90) and perceived social support scores of the adolescents (pretest: 65,75±16,02;posttest:67,45±10,36) in the experimental group after training, it was not statistically significant. Among the psychosocial variables, there was a significant decrease in anxiety level (pretest: 14,60±10,94; posttest:7,05±6,52) , whereas a decrease in depression level (pretest: 11,55±8,16;posttest:8,15±6,47) was not statistically significant. As a result, self-management education program given to adolescents showed significant changes in quality of life and anxiety levels of adolescents although self-efficacy, perceived social support and depression levels were not significant. At the same time, self-management behaviors changed positively in cognitive and psychosocial domains. It is recommended that self-management training programs be implemented by nurses in clinics as an effective method for improving the health status of adolescents with chronic kidney disease. | tr_TR |
dc.language.iso | tur | tr_TR |
dc.publisher | Sağlık Bilimleri Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
dc.subject | kronik böbrek yetmezliği | tr_TR |
dc.subject | ergen | tr_TR |
dc.subject | özyönetim | tr_TR |
dc.subject | özyeterlilik | tr_TR |
dc.subject | sosyal destek | tr_TR |
dc.subject | depresyon | tr_TR |
dc.subject | anksiyete | tr_TR |
dc.subject | pediatri hemşiresi | tr_TR |
dc.subject.lcsh | hemşirelik | tr_TR |
dc.title | Kronik Böbrek Yetmezliğine Sahip Ergen ve Ebeveynleri İçin Geliştirilen Özyönetim Programının Ergenlerin Sağlığına Etkisi | tr_TR |
dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | Bu araştırma Kronik Böbrek Yetmezliğine sahip 12-21 yaş ergenlerin hastalıklarını yönetebilme yeterliliklerine sahip olmalarını sağlamak amacıyla Bireysel ve Aile Öz yönetim Teorisi’ne (BAÖYT) dayalı geliştirilen öz yönetim programının, ergenin öz yönetim bilgi ve davranışları, yaşam kalitesi, öz yeterlilik, sosyal destek, depresyon, anksiyete ve klinik parametrelere (eGFR, Kreatinin, BUN, Albumin, Hemoglobin) etkisini değerlendirmek amacıyla randomize kontrollü araştırma türünde yapılmıştır. Araştırmanın uygulanması, Aralık 2018 - Mayıs 2019 tarihleri arasında Ankara’da bulunan iki hastanede yapılmıştır. Çalışma 20 deney, 20 kontrol hastası ile tamamlanmıştır. Araştırmada veriler, “Bireysel ve Aile Öz Yönetim Teorisi Temelli Hazırlanmış Demografik ve Klinik Bilgi Formu”, “Kronik Böbrek Hastalığına İlişkin Öz Yönetim Değerlendirme Formu”, “Çocuklar için Öz-yeterlik Ölçeği”, “Çocuklar için Yaşam Kalitesi Ölçeği- Ergen Formu”, “Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği”, “Beck Depresyon Ölçeği”, “Beck Anksiyete Ölçeği” ve hasta dosyalarından klinik parametrelerinin ölçümleri alınarak toplanmıştır. Kronik böbrek hastalığına özgü hazırlanmış eğitim programı hastaların polikliniğe kontrole geldikleri dönemde grup eğitimi şeklinde üç oturumda uygulanmıştır. Deney grubundaki ergenler ve ebeveynler ayrı ayrı oturumlara alınarak eğitim verilmiştir. Eğitim programı bitiminden sonraki dönemde 2 haftada bir toplamda 6 kez olmak üzere 3 ay hastalara ev ziyaretleri yapılarak izlemleri yapılmıştır. Ev ziyaretlerinde hastalara yapılandırılmış on sorudan oluşan izlem soruları yöneltilmiştir. Öz yönetim eğitimi sonrası deney grubundaki ergenlerin öz yönetim bilgi ve davranışları birçok alanda ön teste göre anlamlı değişim göstermiş (p<0,05), klinik parametrelerinde sadece BUN düzeyinde (ön test:41,87±17,85; son test: 35,23±16,86) anlamlı azalma saptanmış (p<0,05) ve yaşam kalitesi puanları (ön test: 67,25±20,51; son test: 73,60±16,99) anlamlı bir şekilde artmıştır (p<0,05). Ancak eğitim sonrası deney grubundaki ergenlerin özyeterlilik (ön test: 61,80±12,34; son test: 66,35±9,90) ve algılanan sosyal destek puanlarında (ön test: 65,75±16,02; son test: 67,45±10,36) artış olmasına karşın istatistiksel olarak anlamlı görülmemiştir (p>0,05). Psikososyal değişkenlerden anksiyete düzeyinde (ön test: 14,60±10,94; son test: 7,05±6,52) anlamlı azalma görülürken (p<0,05), depresyon düzeyindeki azalma (ön test: 11,55±8,16; son test: 8,15±6,47) istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (p>0,05). Sonuç olarak, ergenlere verilen öz yönetim eğitim programı, ergenlerin yaşam kalitesi ve anksiyete düzeylerinde anlamlı değişim göstermesine karşın öz yeterlik, algılanan sosyal destek ve depresyon düzeylerinde anlamlı değişim olmamıştır. Ayrıca öz yönetim davranışlarında bilişsel ve psikososyal alanlarda olumlu yönde değişim olmuştur. Öz yönetime ilişkin eğitim programlarının, kronik böbrek hastalığına sahip ergenlerin sağlık durumlarını iyileştirmek için kullanılabilecek etkili bir yöntem olarak kliniklerde hemşireler tarafından uygulanması önerilmektedir. | tr_TR |
dc.contributor.department | Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği | tr_TR |
dc.embargo.terms | 6 ay | tr_TR |
dc.embargo.lift | 2020-07-10T06:44:12Z | |
dc.funding | Yok | tr_TR |