Show simple item record

dc.contributor.advisorÇobanoğlu, Özkul
dc.contributor.authorBalcı, Fatih
dc.date.accessioned2018-10-02T07:54:04Z
dc.date.available2018-10-02T07:54:04Z
dc.date.issued2018
dc.date.submitted2018-06-11
dc.identifier.citationBalcı, F. (2018). Türk Kültür Tarihinde Sığır. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.tr_TR
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11655/5086
dc.description.abstractThe nations cultures across the world have their own unique traditions, symbol, ritual and practices. In other words, each of the culture can be said to occur as a result of diffferent types of culture. In this context, doctoral dissertation, the cattle handles mythological, historical, geographical, socio-economic and cultural perspective by considering the text and context of folklore-based theories are explored with the data. In general, cattle state and people, in particular, economic and social life has been identified. The cattle’s benefits of Turkish culture basics, value the contribution to the formation, move of to the future and its place in the future are incompatible with the idea of moving, “folklore and made in various inferences.’’ In the introduction part of this thesis from the point of meaning and folklore, the cattle or oxen’s, definition and history, and its place in the literature evaluated. The situation in the work of folklore described in Turkey. In the second part of the thesis feeding cattle or ox, care, castration issues such as for off the field contrasted with information obtained. The third section is examined in the context of the Turkish cultural ecology folk narratives. The aforementioned three parts compared and similarities or differences revealed. The cattle or ox’s arrival adventure to Anatolia from Turkestan geography, the changing living conditions and the positions depending on the technology, the importance of nature and the human environment has been revealing the signification.tr_TR
dc.description.tableofcontentsKABUL VE ONAY i BİLDİRİM ii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iii ETİK BEYAN iv TEŞEKKÜR vi ÖZET vii ABSTRACT viii İÇİNDEKİLER ix KISALTMALAR xii ŞEKİLLER TABLOSU xiii FOTOĞRAF DİZİNİ xiv GİRİŞ 1 1. ARAŞTIRMANIN KONUSU, KAPSAMI, AMAÇLARI VE YÖNTEMLERİ 1 2. KONU İLE İLGİLİ ÖNEMLİ ARAŞTIRMALAR 5 BİRİNCİ BÖLÜM: 12 KAVRAMSAL VE YÖNTEMSEL ÇÖZÜMLEME: 12 1.1. SIĞIR/ÖKÜZ KELİMELERİNİN ANLAM VE ETİMOLOJİLERİ 12 1.2. MİTOLOJİK OLARAK SIĞIR/ÖKÜZ 20 1.2.1. Türk Zaman Algısında Sığır/Öküz (On İki Hayvanlı Türk Takvimi) 39 1.3. EFSANELERDE SIĞIR/ÖKÜZ 43 1.4. MASALLARDA SIĞIR/ÖKÜZ 45 1.5. DESTANLARDA SIĞIR/ÖKÜZ 49 1.5.1.Oğuz Kağan Destanı’nda Sığır/Öküz: 50 1.5.2. Dede Korkut Boylarında Sığır/Öküz: 56 1.5.3. Manas, Er Töştük ve Maaday Kara Destanı’nda Sığır/Öküz: 60 1.6. ATASÖZÜ VE DEYİMLERDE SIĞIR/ÖKÜZ 60 1.7. BİLMECELERDE SIĞIR/ÖKÜZ 63 1.8. FIKRALARDA SIĞIR/ÖKÜZ 65 1.9. HALK TİYATROSU ve HALK HİKÂYELERİNDE SIĞIR/ÖKÜZ 67 1.10 ANONİM TÜRLERDE (TÜRKÜ, ÂŞIK DESTANLARI) SIĞIR/ÖKÜZ 69 İKİNCİ BÖLÜM 78 2.1. SIĞIRIN/ÖKÜZÜN TOPLUMSAL, KÜLTÜREL VE EKONOMİK HAYATTAKİ YERİ VE ÖNEMİ 78 2.1.1. Sığır Türleri ve Öküzün Bir Yılı 78 2.1.2. Öküzün Beslenmesi ve Bakımı 80 2.1.3. Sığırtmaçlık (Öküz Çobanlığı) 82 2.1.4. Öküzleştirme veya İğdiş Etme (Kısırlaştırma, Burkulma) 85 2.1.5. Öküzün Süslenmesi ve Muskalanması İle İlgili Çeşitli İnanışlar 85 2.1.6. Genç Öküzün İşe Alıştırılması 86 2.1.7. Kara Saban ile Tarla Sürme 87 2.1.8. Kağnının Parçaları ve Kullanılması 89 2.1.9. Camız (Manda) ve Camız Kağnısı 98 2.1.10. Harman, Düven ve Parçaları 101 2.1.11. Vergiler 104 2.1.12. İmece Kültüründe Öküz 106 2.1.13. Öküzün Diğer Kullanım Yerleri ve Amaçları 107 2.1.14. Atasözü ve Deyimlerde Kullanılan Öküz 108 2.1.15. Öküzün Son Yılları, Bitmesi ve Kültür Değişmeleri 109 2.2. TÜİK VERİLERİNE GÖRE 1923-2017 ARASINDA SIĞIR/ÖKÜZ 113 2.3. KURTULUŞ SAVAŞINDA SIĞIR/ÖKÜZ 116 2.4. SANAYİ VE TEKNOLOJİK GELİŞMELER SONUCUNDA SIĞIR/ÖKÜZÜN GÜNLÜK YAŞAMDAKİ DURUMU 120 2.4.1. Eğlence ve Spor Kültüründe Sığır/Öküz 120 2.4.2.Mutfak Kültüründe Sığır/Öküz 125 2.4.3. Medya Kültüründe Sığır/Öküz 128 2.4.4. Marka ve Sembollerde Sığır/Öküz 142 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 150 3.1. TÜRK DÜNYASINDA SIĞIR/ÖKÜZ 150 3.1.1. Balkanlar ve Diğer Komşu Alanlar 150 3.1.2. Azerbaycan, Karadeniz ve Kuzey Kafkasya Alanı 154 3.1.3. Türkistan Alanı 158 3.1.4. İdil-Ural Alanı 173 3.1.5. Güney ve Kuzey-Doğu Sibirya Alanı 178 TARTIŞMA VE DEĞERLENDİRME 185 SONUÇ VE ÖNERİLER 196 KAYNAKLAR 201 EKLER 232 EK 1: Çeşitli Fotoğraflar 232 EK 2: Orjinallik Raporu 241 EK 3: Originalty Report 242 EK 4: Etik Kurul İzni 243tr_TR
dc.language.isoturtr_TR
dc.publisherSosyal Bilimler Enstitüsütr_TR
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccesstr_TR
dc.subjectsığır
dc.subjectkültür
dc.subjecthalkbilimi
dc.subjectanlatım türleri
dc.subjectekonomi
dc.subjectziraat
dc.titleTürk Kültür Tarihinde Sığırtr_TR
dc.typeinfo:eu-repo/semantics/doctoralThesistr_TR
dc.description.ozetDünya üzerinde var olan ulusların kültürleri kendilerine özgün gelenek, sembol, ritüel ve uygulamaları içermektedir. Bir diğer deyişle her kültürün farklı türden geleneklerin bileşkesi sonucunda ortaya çıktığı söylenebilir. Bu bağlamda doktora tezinde, sığır mitolojik, tarihi, coğrafi, toplumsal-ekonomik ve kültürel açıdan ele alınarak halkbiliminin metin ve bağlam merkezli kuramları verileriyle incelenmiştir. Genelde sığırın devlet ve millet, özelde ekonomik sosyal hayattaki yeri tespit edilmiştir. Sığırın Türk kültürüne faydalarının temelleri, değer oluşumuna katkısı, geleceğe taşınması, gelecekte nerede olacağı halkbilimi düşüncesi ile bağdaştırılmaya çalışılmış ve çeşitli çıkarsamalarda bulunulmuştur. Bu tezin giriş bölümünde sığır veya öküz kelimesinin anlam ve etimolojisi noktasından hareketle sığır veya öküzün tanım ve tarihçesi, edebiyattaki yeri değerlendirilmiştir. Türkiye’de halkbilimi çalışmalarındaki durumu açıklanmıştır. Tezin ikinci bölümünde sığır veya öküzün beslenmesi, bakımı, iğdiş edilmesi gibi konular sahadan elde edilen bilgilerle yorumlanmıştır. Üçüncü bölümde ise Türk kültür ekolojisi bağlamında halk anlatıları incelenmiştir. Söz konusu üç bölüm karşılaştırılmış, benzerlikler veya farklılıklar ortaya konulmuştur. Sığır veya öküzün Türkistan coğrafyasından Anadolu’ya geliş serüveni, değişen yaşam koşulları ve teknolojiye bağlı olarak konumları, insanın doğayı ve çevreyi anlamlandırmadaki önemi açığa kavuşturulmuştur.tr_TR
dc.contributor.departmentTürk Halkbilimitr_TR


Files in this item

This item appears in the following Collection(s)

Show simple item record