Show simple item record

dc.contributor.advisorSofuoğlu, Adnan
dc.contributor.authorEraslan, Zeki
dc.date.accessioned2018-07-19T07:47:37Z
dc.date.available2018-07-19T07:47:37Z
dc.date.issued2018
dc.date.submitted2018-06-12
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11655/4692
dc.description.abstractThe change and transformation experienced in the Ottoman State and society in the 19th century took place not arithmetically but geometrically,contrary to previous centuries. Industrialization and technology have also imposed changes on the state and society. During the Tanzimat period can be said that the starting point of the legal and constitutional reforms in Turkey. In the legal structure, the reception from the Westerner is inspired started at this period. As the legislative acts became more intense, the first steps of the process leading to the constitutional state started to be taken from one side and the transition from the other side to the type of legal and rational authority which is similar to Weberian model the bureaucracy technical expert device. But the simultaneous execution of reforms in a cosmopolitan empire spread over a vast geographical area could only be possible with a competent bureaucracy and a strong economy. It is hard to say that both of these were at a sufficient level in the 19th century Ottoman Empire. As part of the change and transformationof the central organization of Ottoman modernization, it is clear that the Council of State, was created on 1 April 1868 in particular, for the purpose a competent bureaucracy.The duties, powers and responsibilities given to the Council State itself can be basically addressed under three headings: preparation of the law (design), administrative supervision and judicial authorities. For the present day, perhaps the most controversial authority of the Council of State, is related to the legislative process and the judicial field. The Council of State, which is obviously not a legislative body, was also not established as a separate judicial body. However, there were significant judicial powers given to this institution both in the establishment law and in its regulation. Likewise, Council of State had played a very active role in the legislative process.tr_TR
dc.description.tableofcontentsOSMANLI BÜROKRASİSİNDE MODERNLEŞME ÇABALARI A. Bürokrasi Kavramı .................................................................. ............ ....... 6 B. Yönetimde Reform Gereksinimi: Bürokratik Yenileşmenin Zihni Temelleri ve Tanzimat Bürokrasisi ................................................................................. . ............. 9 C. Merkeziyetçi Yönetim Anlayışı Oluşturma ve Modernleşme Çaba larının Birer Unsuru Olarak Merkez ve Taşra Meclisler i ................................................... .. ...... ... . . . 20 1 . Merkez Teşkilatındaki Meclisler ...................................................... .. ... ... ..... 24 x 1 .1. Meclis - i Has ( Meclis - i Vükelâ) ................................................ ... ... .. ...... . 25 1 . 2 . Meclis - i Vâlâ - yı Ahkâm - ı Adliye ................................................ ... ... .. ...... 27 1 .3 . Meclis - i Âlî - i Tanzimat ............................................................ .. ... .. .... . .. 31 1 .4 . Meclis - i Âlî - i Umûmî .................................................................. ....... .. 32 1 .5 . Diğer Meclisler ........................................................................... ... ... 33 2. Taşra Meclisleri: Muhassıllıklar ve Eyalet Meclisleri .............................. .. ... .. ...... 34 D. Sivil Bürokrasi ve Yükselişi ............................................................ ..... ...... ... 37 İKİNCİ BÖLÜM ŞÛRÂ - YI DEVLET A. Şûr â Kavramı ........................................................................................... 43 B. Şûrâ - yı Devleti Hazırlayan Durum ve Şartlar ................................................... 45 1. İç E tkenler: Yeni Osmanlılar .................................................................. .. ... 46 2. Taşra İdaresinde Yapılan Düzenlemelerin Şûrâ - yı Devlete Etkisi ............................. 51 2.1. Vilâyet Nizâmnâmesi (1864) .................................................................. 52 3. Dış Etkenler: Diplomatik Telkin ve Baskılar ..................................................... 58 3.1. Conseil d’Etat .................................................................................... 61 C. Kuruluşu ................................................................................................. 67 D. Hukuki Dayanaklar: Kurucu Belgeler ............................................................ 70 1. İrâde - i Seniyye (11 Zilka de 1284/5 Mart 1868) ................................................... 71 2. Takrîr - i Âlî (5 Zilhicce 1284/29 Mart 1868) ...................................................... 75 3. İrâde - i Seniyye (8 Zilhicce 1284/1 Nisan 1868) ................................................... 78 4. Şûrâ - yı Devlet Nizâmnâme - i Esâsî si (8 Zilhicce 1284/1 Nisan 1868) ......................... 78 5. Nutk - ı Hümâyûn (17 Muharrem 1285/10 Mayıs 1868) .......................................... 81 6. Şûrâ - yı Devlet Nizâmnâme - i Dâ hilî si ( 23 Zilhicce 1285/6 Nisan 1869 ) ...................... 84 E. Teşkilat Yapısı .......................................................................................... 87 xi 1. Mülkiye ve Zabıta - Harbiye Dairesi .................................................................. 89 2. Mâliye ve Evkâ f Dairesi .............................................................................. 90 3. Adliye Dairesi .......................................................................................... 91 4. Nâ fi a ve Ticâret - Zirâ at Dairesi .................................................................... 91 5. Ma â rif Dairesi ......................................................................................... 92 6. Muhâkemâ t Dairesi .................................................................................... 92 7. Hey et - i Umûmiye .................................................................................... 96 F. B ürokratik Yapının Çalışma Usûl ve Esâ sları ................................................... 99 1. İşleyiş ................................................................................................... 99 1.1. Daireler ............................................................................................ 102 1.2. Hey et - i Umûmiye ............................................................................... 102 2 . Personel ve Atama .................................................................................. 104 2 .1. Üyeler ........................................................................................... 104 2 .2. Muâvinler ve Mülâzımlar ..................................................................... 109 2 .3. Diğer Personel ................................................................................. 109 2 .4. Atama ........................................................................................... 110 3 . Müzâkere ve Karar Usûlü .......................................................................... 111 3. 1. Muhâkemât Dairesi ............................................................................ 111 3. 2. Diğer Daireler .................................................................................. 112 3.3. Heyet - i Umûmiye .............................................................................. 113 3.4 . Karar Yeter Sayısı .............................................................................. 114 4 . Eşit Oy ve Eşit Yetki İlkesi ........................................................................ 114 5 . Oylama Şekli ......... ............................................................................... 115 6. İş Akış Süreçleri .................................................................................... 115 7 . Görevleri ............................................................................................. 118 8. Yetkileri .............................................................................................. 118 8.1. Yasama Sürecine Dair Yetkileri ............................................................. 121 xii 8.2. Yargısal Yetkisi ................................................................................ 128 8.3. Danışma ve Denetim Yetkisi ................................................................. 130 8.4. Yetki Sınırı ...................................................................................... 131 9. Sorumlu lu klar ı ....................................................................................... 132 G. Şûrâ - yı Devletin Geçirdiği Değişiklikler ......................................................... 133 1 . Parlak Dönem (1868 - 1872) ........................................................................ 133 2 . Tartışmaların Odağındaki Şûrâ - yı Devle t: Tılsımın Bozulması (1872 - 1880 ) ............... 138 2.1. Yeniden Yapılanma Çabaları ................................................................ 149 2.1.1 Şûrâ - yı Devlet Nizâmnâme - i Esâsîsi (1880) .......................................... 149 2.1.2. İdari Yargıda İhtisâ slaşma ya Doğru : 1897 Yılı Reformu ............................ 159 3 . II. Meşrutiyet Döneminde Şûrâ - yı Devlet ....................................................... 160 4 . Şûrâ - yı Devlet Başkan ları (Re’îs - i Evvel) ....................................................... 168 ÜÇÜN CÜ BÖLÜM ANAYASALAR VE ŞÛRÂ - YI DEVLET /DANIŞTAY A. Türk i ye’de Anayasal Hareketlerin Doğuşu .................. . ......... . ............... ......... 173 1. Sened - i İttifâ k (1808) ................................................... ........................... 174 1.1. Hukuki Niteliği ......... ........................................................................ 176 2. Devletin Hukukla Kavranmaya Başlaması: Gülhane Hatt - ı Hümâyûnu (1839) ........... 177 2.1. Hukuki Niteliği ......................................................... ........................ 178 2.2. Kanunlaştırma Hareketleri ............................................................ ........ 183 B. Şûrâ - yı Devletin/Danıştayın Anayasalardaki Düzenlenişi ............... ......... ............ 189 1. Kanûn - i Esâsî ve Şûrâ - yı Devlet ................................................... .......... ...... 189 2. 1921 Anayasası (Teşkîlât - ı Esâsiyye Kanûnu) ve Şûrâ - yı Devlet ..... ......................... 194 3. 1924 Anayasası (Teşkîlât - ı Esâsiyye Kanûnu) ve Şûrâ - yı Devlet ............................. 197 4. 1961 Anayasası ve Danıştay ...................................................... ... ... ...... .... 200 5. 1982 Anayasası ve Danıştay ................................................... ......... ... . ....... 203 xiii DÖRDÜNCÜ BÖLÜM TÜRKİYE’DE İDARİ YARGININ DOĞUŞU BAĞLAMINDA ŞÛRÂ - YI DEVLET A. Kavramsal Çerçeve .................................................................................. 207 1. İdari Denetim Kavramı ............................................................................. 207 2. Tefrîk - i Mesâlih /Vezâif İlkesi ..................................................................... 210 3 . Kuvvetler Ayrılığı İlkesi ........................................................................... 213 4 . İdari Yargı Kavramı ................................................................................ 214 B. İdare Hukukunun Doğuşu ve İdarenin Yargısal Denetimi/ Kazâ - î Murâ kabesi ......... 221 1. İdare Hukukunun Doğuşu ve Hukuk Devleti ................................................... 221 1.1. İdari Rejim ....................................................................................... 224 1.2 . İptal Davası ...................................................................................... 227 2. İ darenin Yargısal Denetimi/Kazâ - î Murâkabesi ................................................ 230 C. Şûrâ - yı Devlet Kararların ın Yargısal Yönden Değerlendirilmesi ........................ 238 1. Tutuk Adalet (Justice Retenue ) .................................................................. 241 2. Türkiye’de İdari Yargı Geleneğinin Oluşması ................................................. 243tr_TR
dc.language.isoturtr_TR
dc.publisherAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsütr_TR
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccesstr_TR
dc.subjectOsmanlı İmparatorluğutr_TR
dc.subjectOttoman Empiretr_TR
dc.subjectDeğişim ve Dönüşüm
dc.subjectBürokrasi
dc.subjectŞûrâ - yı Devlet
dc.subjectYasama Organı
dc.subjectYasal ve Anayasal Reformlar
dc.subjectHukuk Devleti
dc.subjectChange and Transformation
dc.subjectBureaucracy
dc.subjectCouncil of State
dc.subjectLegisl Ative Body/Legislature
dc.subjectLegal and Constitutional Reforms
dc.subjectConstitutional State
dc.titleŞûrâ-yı Devletten Danıştaya: Yapısal ve Fonksiyonel Dönüşümtr_TR
dc.typeinfo:eu-repo/semantics/doctoralThesistr_TR
dc.description.ozetOsmanlı Devlet ve toplum yapısında 19. yüzyılda yaşanan değişim ve dönüşüm önceki yüzyılların aksine aritmetik değil, geometrik artışla gerçekleşmiştir. Sanayileşme ve teknoloji devlet ve toplum hayatına da değişimi dayatmıştır. Tanzimat’ın Türkiye’deki yasal ve anayasal reformların başlangıç noktası olduğu söylenebilir. Hukuki yapıdaki Batı’dan mülhem resepsiyon süreci de bu dönemde başlamıştır. Kanunlaştırma hareketleri yoğunlaştıkça bir taraftan hukuk devletine giden sürecin ilk adımları atılmaya başlanmış diğer taraftan da devletin teknik uzmanlık aygıtı olan bürokraside Weberyen modelle benzeşen hukuki ve rasyonel otorite tipine geçiş söz konusu olmuştur.Ancak çok geniş sahaya yayılmış kozmopolit bir imparatorlukta reformların eş zamanlı yürütülmesi ancak yetkin bir bürokrasi ve güçlü bir ekonomi ile mümkün olabilirdi. Bu ikisinin de 19. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’nda yeterli düzeyde bulunduğunu söylemek güçtür. Osmanlı modernleşmesinin merkez teşkilatındaki değişim ve dönüşümünün bir parçası olarak özellikle yetkin bürokrasinin temini maksadıyla 1 Nisan 1868’de Şûrâ-yı Devletin ihdas edildiği açıktır. Şûrâ-yı Devletin kendisine verilen görev, yetki ve sorumluluklar temel olarak üç başlık altında ele alınabilir: Kanun lâyihası (tasarısı) hazırlama, idari denetim ve yargısal yetkilerdir. Şûrâ-yı Devletin bugün için belki üzerinde en çok tartışma konusu bulunan yetkileri yasama süreçlerindekiler ile yargısal alana ilişkindi. Yasama organı olmadığı açık olan Şûrâ-yı Devlet müstakil bir yargı organı olarak da kurulmamıştı. Ancak gerek kuruluş kanununda ve gerekse yönetmeliğinde bu kuruma verilen önemli yargısal yetkiler söz konusuydu. Aynı şekilde Şûrâ-yı Devlet, yasama süreçlerinde de oldukça önemli rol oynamıştı.tr_TR
dc.contributor.departmentAtatürk İlke ve İnkılapları Tarihitr_TR


Files in this item

This item appears in the following Collection(s)

Show simple item record