Basit öğe kaydını göster

dc.contributor.advisorCangöz, Banu
dc.contributor.authorPakyürek, Gün
dc.date.accessioned2018-01-18T08:48:33Z
dc.date.available2018-01-18T08:48:33Z
dc.date.issued2018-01-17
dc.date.submitted2017-12-19
dc.identifier.citationAPAtr_TR
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11655/4192
dc.description.abstractThe main purpose of this thesis is to examine how smoking and smoking cues affect performance on prospective memory (PM). Secondary aims are to examine the contribution of strategic monitoring, retrospective memory (RM), and working memory (WM) on PM task performance, to make an adaptation of Virtual Week (VW) (Rendell and Henry, 2009), which is considered as a PM task, to our country’s culture, and to test its functioning on young sample. For this purpose, VW was applied to a total of 120 young participants, including smokers (60) and non-smokers (60). Participants were assigned randomly a smoking cue (40), unrelated smoking cue (40), and no-cue (40) conditions. VW consists of a training day and 3 virtual days which has totally 30 PM tasks. At the end of each virtual day, the Recognition Test (RT) was applied and participants RM performance were controlled. In addition, WM task (2-back task) was given and the relationship between WM and PM tasks was also examined. 2 (Smoking: Smokers- Non-Smokers) X 3 (Cue Type: Smoking Cue- Unrelated Smoking Cue- No Cue) X 2 (Task Regularity: Regular- Irregular) X 2 (Task Type: Event Based- Time Based) mixed ANOVA design repeated at last two factors was applied. Smoking and cue type were manipulated with between groups and task regularity and task type were manipulated with within subject. RT which was applied after VW, time check task which was a real-time task, and the completion duration of VW were analyzed separately. For this analysis, 2 (Smoking: Smokers and Non-Smokers) X 3 (Cue Type: Smoking Cue, Smoking- Unrelated Smoking Cue - No Cue) mixed ANOVA was carried out. Bonferroni correction was applied for the post-hoc comparisons. According to the analyzes performed, smokers’ correct response performance on PM was significantly lower than the non-smokers. Also, it was found a positive correlations between WM and PM. However, there was no significant difference between smokers and non-smokers in terms of completing time of VW. In addition, there was no significant difference on smokers’ correct response performance according to cue type. The results demostrated that, smoking had a negative effect on correct PM response performance but the theory of Cue Reactivity was not supported. In addition, findings of task regularity and task type were supported the Multiprocess Theory of PM and Preparatory Attentional and Memory Processes -PAM- Theory. It has shown that Turkish version of VW in young adults is a reliable measurement tool for evaluating the PM performance.tr_TR
dc.description.sponsorshipTÜBİTAKtr_TR
dc.description.tableofcontentsİÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY i BİLDİRİM ii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iii ETİK BEYAN iv TEŞEKKÜR……………………………………………………………………………vi ÖZET viii ABSTRACT x İÇİNDEKİLER xii KISALTMALAR DİZİNİ....................................................................................xvii TABLOLAR DİZİNİ xviii ŞEKİLLER DİZİNİ xxii 1. BÖLÜM 1 GİRİŞ 1 1.1. BELLEĞİN TANIMI VE TÜRLERİ 2 1.1.1. İleriye Dönük Belleğin (İDB) Tarihçesi, Tanımı, Türleri ve Özellikleri 6 1.1.2. İleriye Dönük Bellek (İDB) ve Geriye Dönük Bellek (GDB) Ayrımı 8 1.1.3. İleriye Dönük Bellek (İDB) Kuramları 10 1.1.4. İleriye Dönük Bellek (İDB) Değerlendirmesinde Kullanılan Ölçüm Araçları 12 1.1.5. Çalışma Belleği (ÇB) ve İleriye Dönük Bellek (İDB) 14 1.1.6. İleriye Dönük Belleğin (İDB) Nöral Bağlantıları 17 1.2. NİKOTİN VE SİGARA KULLANIMININ İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ 19 1.2.1. Nikotin ve Sigara Kullanımının Bilişsel Süreçler Üzerindeki Etkisi 21 1.2.2. Sigarayla İlişkili İpuçlarının Bilişsel Süreçlere Etkisi 26 1.2.3. İleriye Dönük Bellek (İDB) ve Madde Kullanımı İle İlgili Araştırmalar 31 1.2.4. İleriye Dönük Bellek (İDB) ve Sigara Kullanımı İle İlgili Araştırmalar 32 1.3. ARAŞTIRMANIN AMACI 34 1.4. ARAŞTIRMANIN HİPOTEZLERİ…………………………..…………………34 2. BÖLÜM 36 YÖNTEM 36 2.1 KATILIMCILAR 36 2.1.1. Araştırmaya Dahil Edilme ve Dışlama Kriterleri 38 2.2 ARAÇ VE GEREÇLER 39 2.2.1. Demografik Bilgi Formu 39 2.2.2. Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi (FNBT) 39 2.2.3. Beck Depresyon Envanteri (BDE) 39 2.2.4. Çalışma Belleği (ÇB) Görevi (n-geri görevi) 40 2.2.5. İleriye Dönük Bellek (İDB) Görevi (Sanal Hafta Görevi: SHG) 42 2.2.6. Sigarayla İlişkili ve İlişkisiz İpucu Görevleri 50 2.2.7. Sigara İçme İstekliliği Değerlendirme Sorusu 51 2.3 DENEYSEL DESEN 52 2.4 İŞLEM YOLU 54 3. BÖLÜM 59 BULGULAR 59 3.1 VERİ SETİNİN UYGUNLUĞUNUN SINANMASI 60 3.2 ARAŞTIRMADA İNCELENEN GRUPLARIN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ, FAGERSTROM NİKOTİN BAĞIMLILIK TESTİ, BECK DEPRESYON ENVANTERİ, SİGARA İÇME İSTEKLİLİĞİ DEĞERLENDİRME SORUSUNDAN ALDIKLARI PUANLARA İLİŞKİN BETİMSEL ve KARŞILAŞTIRMALI ANALİZ SONUÇLARI 62 3.3. ÇALIŞMA BELLEĞİ (n-GERİ GÖREVİ) PUANI İLE İLERİYE DÖNÜK BELLEK (SANAL HAFTA GÖREVİ) PUANI ARASINDAKİ İLİŞKİ 67 3.4 İLERİYE DÖNÜK BELLEK GÖREVİNDEKİ (SANAL HAFTA GÖREVİ) DOĞRU YANITLARA AİT ANOVA SONUÇLARI 68 3.4.1. Sigara Kullanımı Değişkeninin Temel Etkisi 71 3.4.2. Görev Düzenliliği Değişkeninin Temel Etkisi 72 3.4.3. Görev Türü Değişkeninin Temel Etkisi 73 3.4.4. Sigara Kullanımı ve İpucu Türünün Ortak Etkisi 74 3.4.5. Sigara Kullanımı ve Görev Düzenliliğin Ortak Etkisi 74 3.4.6. Görev Düzenliliği ve Görev Türünün Ortak Etkisi 77 3.4.7. Sigara Kullanımı, İpucu Türü ve Görev Düzenliliğinin Ortak Etkisi 80 3.4.8. Sigara Kullanımı, İpucu Türü, Görev Düzenliliği ve Görev Türünün Ortak Etkisi 85 3.5 İLERİYE DÖNÜK BELLEK GÖREVİNDEKİ ZAMAN KONTROLÜ GÖREVİNE AİT ANOVA SONUÇLARI 92 3.6 İLERİYE DÖNÜK BELLEK GÖREVİNİ TAMAMLAMA SÜRESİNE AİT ANOVA SONUÇLARI 93 3.7. İLERİYE DÖNÜK BELLEK GÖREVİ ÖLÇÜMÜNDE KULLANILAN SANAL HAFTA GÖREVİNE AİT GÜVENİRLİK ANALİZİ 94 3.8. EK ANALİZLER 97 3.8.1. Sanal Günlerin Sanal Hafta Görevini Tamamlama Süresi Üzerindeki Temel Etkisi………………………………………………………………………...98 3.8.2. İleriye Dönük Bellek Görevi Bitiminde Uygulanan Tanıma Testine Ait Anova Sonuçları………………………………………………………………99 3.8.3. Tanıma Testinde Doğru Hatırlanan Maddelerin Sigara Kullanımı ve İpucu Türüne Göre Analizi 100 3.8.3.1. İpucu Türünün Temel Etkisi 102 3.8.3.2. Sigara Kullanımı ve İpucu Türünün Ortak Etkisi 103 3.8.4. Sigara Kullanımı ve İpucu Türüne Bağlı Olarak Görevleri Yanlış Zamanda Kontrol Etme Sayısına İlişkin Analizler 105 3.8.5. Sigara Kullanımı ve İpucu Türüne Bağlı Olarak Çeldirici Seçeneklerin Seçilme Sayısına İlişkin Analizler 107 4. BÖLÜM 108 TARTIŞMA 108 4.1. ÇALIŞMA BELLEĞİ (n-GERİ GÖREVİ) PUANI İLE İLERİYE DÖNÜK BELLEK (SANAL HAFTA GÖREVİ) PUANI ARASINDAKİ İLİŞKİYE DAİR BULGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 110 4.2. İLERİYE DÖNÜK BELLEK GÖREVİNDEKİ (SANAL HAFTA GÖREVİ) DOĞRU YANITLARA İLİŞKİN BULGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 111 4.3. İLERİYE DÖNÜK ZAMAN KONTROLÜ GÖREVİNE AİT BULGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 115 4.4. İLERİYE DÖNÜK BELLEK GÖREVİNİ TAMAMLAMA SÜRESİNE AİT BULGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 116 4.5. İLERİYE DÖNÜK BELLEK GÖREVİ ÖLÇÜMÜNDE KULLANILAN SANAL HAFTA GÖREVİNİN GÜVENİRLİK ANALİZİNE AİT BULGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 117 4.6. EK ANALİZLERE AİT BULGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 119 4.7. GENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇ 122 4.7.1. Araştırmanın Özgün Boyutu 126 4.7.2. Araştırmanın Sınırlılıkları ve Gelecek Çalışmalar için Öneriler 127 KAYNAKÇA…………………………………………………………………………129 EKLER 152 EK 1 SANAL HAFTA GÖREVİNE (SHG) AİT TEMSİLİ ÖRNEK EKRAN GÖRÜNTÜLERİ………………………………………………………………… ….152 EK 2 AYDINLATILMIŞ ONAM FORMU 156 EK 3 DEMOGRAFİK BİLGİ FORMU 158 EK 4 FAGERSTROM NİKOTİN BAĞIMLILIK TESTİ 161 EK 5 BECK DEPRESYON ENVANTERİ (BDE) 162 EK 6 SANAL HAFTA GÖREVİ (SHG) KULLANIM İZNİ 166 EK 7 SANAL HAFTA GÖREVİ (SHG) TANITIM YÖNERGELERİ 168 EK 8 SANAL HAFTA GÖREVİ (SHG) RUTİN SAĞLIK GÖREVLERİ YÖNERGESİ 170 EK 9 SANAL HAFTA GÖREVİ (SHG) HATIRLATMA YÖNERGELERİ 171 EK 10 SANAL HAFTA GÖREVİ (SHG) İLERİYE DÖNÜK BELLEK GÖREVLERİ 172 EK 11 SANAL HAFTA GÖREVİ (SHG) OLAY KARTLARI VE SEÇENEKLERİ 174 EK 12 SANAL HAFTA GÖREVİ (SHG) TANIMA TESTİ VE ÇELDİRİCİ SEÇENEKLER 184 EK 13 SANAL HAFTA GÖREVİ’NİN (SHG) KÜLTÜRE GÖRE UYARLANMASI 185 EK 14 SİGARAYLA İLİŞKİLİ İPUCU YÖNERGESİ 186 EK 15 SİGARAYLA İLİŞKİSİZ İPUCU YÖNERGESİ 187 EK 16 SİGARA İÇME İSTEKLİLİĞİ DEĞERLENDİRME SORUSU 188 EK 17 ETİK KOMİSYON ONAYI 189 EK 18 ORİJİNALLİK BELGESİ………………………………………………......190 ÖZGEÇMİŞ………………………………………………………………………….191tr_TR
dc.language.isoturtr_TR
dc.publisherSosyal Bilimler Enstitüsütr_TR
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccesstr_TR
dc.subjectileriye dönük bellektr_TR
dc.subjectsanal hafta görevi
dc.subjectsigara kullanımı
dc.subjectnikotin
dc.subjectipucu reaktivitesi
dc.subjectçoklu süreçler kuramı
dc.subjecthazırlayıcı dikkat ve bellek süreçleri kuramı
dc.subjectstratejik izleme
dc.subjectgeriye dönük bellek
dc.subjectçalışma belleği
dc.titleSigara Kullanımı ve Sigarayla İlişkili İpuçlarının Sanal Hafta Görevindeki İleriye Dönük Bellek Performansına Etkilerinin İncelenmesi: Stratejik İzlemenin, Geriye Dönük Belleğin ve Çalışma Belleğinin Rolütr_TR
dc.typeinfo:eu-repo/semantics/doctoralThesistr_TR
dc.description.ozetBu tez çalışmasının temel amacı, sigara kullanımı ve sigarayla ilişkili ipuçlarının ileriye dönük bellek (İDB) görevindeki performansı ne şekilde etkilediğini incelemektir. İkincil amaçlar ise, stratejik izleme, geriye dönük bellek (GDB) ve çalışma belleğinin (ÇB), İDB görevi performansı üzerindeki katkısını göstermek, aynı zamanda, bir İDB görevi olan Sanal Hafta Görevi’nin (SHG) (Rendell ve Henry, 2009) ülkemiz kültürüne uyarlamasını yapıp genç örneklem üzerindeki işlerliğini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda SHG, sigara kullanan (60) ve sigara kullanmayan (60) olmak üzere toplam 120 katılımcıya uygulanmıştır. Katılımcılar seçkisiz olarak sigarayla ilişkili ipucu (40), sigarayla ilişkisiz ipucu (40) ve ipucunun olmadığı koşula (40) atanmıştır. SHG, bir alıştırma günü ve 3 sanal günü içerip toplamda 30 İDB görevinden oluşmaktadır. Her sanal günün sonunda Tanıma Testi uygulanıp katılımcıların GDB performansları kontrol edilmiştir. Ayrıca, ÇB görevi (2-geri görevi) verilip ÇB ile İDB görevleri arasındaki ilişki de incelenmiştir. Araştırmada 2 (Sigara Kullanımı: Sigara Kullanan-Sigara Kullanmayan) X 3 (İpucu Türü: Sigarayla İlişkili İpucu- Sigarayla İlişkisiz İpucu- İpucu Yok) X 2 (Görevin Düzenliliği: Düzenli-Düzensiz) X 2 (Görev Türü: Olay Temelli-Zaman Temelli) son iki faktörde tekrar ölçümlü deneysel desene uygun karma ANOVA uygulanmıştır. Sigara kullanımı ve ipucu türü değişkenleri gruplar arası, görev türü ve görev düzenliliği değişkenleri denek içi olarak değişimlenmiştir. SHG’den sonra uygulanan Tanıma Testi, gerçek zamanlı görevlerden olan zaman kontrolü görevi ve SHG’yi tamamlama süresi ayrıca analiz edilmiştir. Bu görevler için 2 (Sigara Kullanımı: Sigara Kullanan ve Sigara Kullanmayan) X 3 (İpucu Türü: Sigarayla İlişkili İpucu, Sigarayla İlişkisiz İpucu- İpucu Yok) faktöriyel desene uygun ANOVA’lar yapılmıştır. Yapılan post-hoc karşılaştırmalar için Bonferroni düzeltmesi uygulanmıştır. Yapılan analizlere göre, sigara kullananların İDB görevindeki doğru yanıt performansı sigara kullanmayanlardan anlamlı bir farklılıkla daha düşük çıkmıştır. Ayrıca, ÇB ve İDB arasında olumlu yönde korelasyon bulunmuştur. Ancak sigara kullananlar ile kullanmayanlar arasında SHG’yi tamamlama süresi bakımından anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Buna ek olarak, sigara kullananlarda İDB doğru yanıt performansında ipucu türü açısından anlamlı bir fark bulunmamıştır. Araştırma sonuçları sigara kullanımının İDB görevi performansında olumsuz etkiye sahip olduğunu göstermiştir fakat ipucu reaktivitesi kuramı desteklenmemiştir. Görev düzenliliği ve görev türüne ilişkin bulgular, Çoklu Süreçler Kuramı ve Hazırlayıcı Dikkat ve Bellek Süreçleri Kuramlarını desteklemiştir. Bu çalışmayla, genç yetişkinlerde SHG’nin Türkçe versiyonunun İDB performansını değerlendirmek için güvenilir bir ölçüm aracı olduğu gösterilmiştir.tr_TR
dc.contributor.departmentPsikolojitr_TR
dc.contributor.authorID29291tr_TR


Bu öğenin dosyaları:

Bu öğe aşağıdaki koleksiyon(lar)da görünmektedir.

Basit öğe kaydını göster