dc.contributor.advisor | Özarslan, Metin | |
dc.contributor.author | Karaca, Murat | |
dc.date.accessioned | 2017-06-19T11:10:59Z | |
dc.date.available | 2017-06-19T11:10:59Z | |
dc.date.issued | 2017 | |
dc.date.submitted | 2017-05-26 | |
dc.identifier.citation | KARACA, Murat. Türkiye’de Panayır Kültürü ve Çankırı Panayırları, Doktora Tezi, Ankara, 2016. | tr_TR |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/3559 | |
dc.description.abstract | Although it is not known when exactly they were first started to be held; fairs, which had been existed for long years in both western and eastern cultures for economic, social and cultural reasons, appear in today’s researches with their only economical aspects. Thus; studies examined through folkloric methods, in which fairs knows as “Open Performance Places” where folkloric narrations and minstrel traditions are performed, are scarcely any.
Fairs not only boost economy of the region where they are held but also become centers responding to the social and psychological needs of people. As organizations providing people to relive the tiredness of the year and social exhaustion; fairs, where people from almost all ages could find a social activity for himself, are the time periods that participants and visitors wait excitedly. Fairs which people from almost any social class can easily attend, share the same atmosphere and which have a direct influence on the civilization process of the people called middle class are the places of fascination, longing and nostalgia where the long-awaited and sunk into oblivion cultural values are remembered.
In this study, on the basis of what fairs are; historic process, economic, social, political and cultural functions are to be evaluated through folkloric methods. Furthermore, the current conditions are going to be evaluated categorizing the current set up fairs in Turkey into regions. In a sense, Çankırı fairs have scrutinized from different perspectives in our study that has the characteristics of annotated bibliography of the studies related to the fairs. | tr_TR |
dc.description.tableofcontents | İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY ........................................................................................... i
BİLDİRİM ........................................................................................................ ii
YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI .............................. iii
ETİK BEYAN ................................................................................................. iv
TEŞEKKÜR .................................................................................................... v
ÖZET ............................................................................................................ vii
ABSTRACT ................................................................................................. viii
İÇİNDEKİLER ................................................................................................ ix
TABLOLAR ................................................................................................ xvi
GRAFİKLER .............................................................................................. xvii
HARİTALAR ............................................................................................. xviii
RESİMLER ................................................................................................. xix
KISALTMALAR .......................................................................................... xxii
ÖNSÖZ ..................................................................................................... xxiii
GİRİŞ .............................................................................................................. 1
Çalışmanın Konusu ve Amacı ......................................................................... 1
Çalışmanın Kapsamı ve Yöntemi .................................................................... 2
Konuyla İlgili Çalışmalar .................................................................................. 5
1. BÖLÜM: PANAYIR .................................................................................. 25
1.1. Muhtelif Kaynaklarda Panayır Tanımları .................................. 25
1.2. Panayırların Tarihi ..................................................................... 33
x
1.3. Panayır İle Sergi, Fuar, Festival, Karnaval ve Pazar Arasındaki
Farklar ve İlişkiler ..................................................................... 38
1.3.1. Sergi .............................................................................. 38
1.3.2. Fuar ............................................................................... 40
1.3.3. Festival .......................................................................... 42
1.3.4. Karnaval ......................................................................... 43
1.3.5. Pazar ............................................................................. 43
1.4. Panayırların Adlandırılması ...................................................... 44
1.5. Panayırların Zamanı ve Süresi ................................................. 47
1.6. Panayır Mekânları ...................................................................... 50
1.6.1. Panayırların Organizasyon Yapısı ve Mekânı ................ 50
1.6.2. Panayır Mekânlarının Hukuki Statüsü ............................ 54
1.7. Panayırların İmarı ve Giderlerinin Karşılanması ..................... 56
1.8. Panayırların ve Panayır Ticaretinin Hukuki Statütüsü ............ 64
1.9. Panayırlarda Yer Alan Emtia Çeşitliliği .................................... 67
1.10. Panayırların Güvenliği ............................................................. 69
1.11. Panayırlar ve Eğlence ............................................................ 72
1.12. Panayır – Edebiyat İlişkisi ....................................................... 79
1.13. Âşık Fasılları ............................................................................ 82
1.14. Geleneksel Tiyatro ................................................................... 83
1.14.1. Meddah ........................................................................ 83
1.14.2. Çadır Tiyatrosu ............................................................ 84
1.14.3. Kukla Gösterileri........................................................... 85
1.15. Halk Müziği ve Halk Dansları .................................................. 86
1.16. Mutfak Kültürü ......................................................................... 87
1.17. Halk Sporları ............................................................................ 89
xi
1.18. Dil ve İletişim ........................................................................... 90
1.19. Geçiş Dönemleri – Evlilik ........................................................ 98
1.20. Giyim – Kuşam – Süslenme .................................................. 100
1.21. Oyun ....................................................................................... 100
2. BÖLÜM: TÜRKİYE’DE ORGANİZE EDİLEN PANAYIRLAR................. 101
2.1. Ege Bölgesi’nde Organize Edilen Panayırlar ........................ 103
2.2. Marmara Bölgesi’nde Organize Edilen Panayırlar ................ 116
2.3. Karadeniz Bölgesi’nde Organize Edilen Panayırlar .............. 143
2.4. Doğu Anadolu Bölgesi’nde Organize Edilen Panayırlar ...... 158
2.5. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Organize Edilen Panayırlar160
2.6. Akdeniz Bölgesi’nde Organize Edilen Panayırlar ................. 160
2.7. İç Anadolu Bölgesi’nde Organize Edilen Panayırlar ............. 162
3. BÖLÜM: ÇANKIRI PANAYIRLARI ........................................................ 174
3.1. Çankırı’nın Fiziki ve Tarihî Dokusu ........................................ 174
3.1.1. Fiziki Çevre .................................................................. 175
3.1.2. Tarihî, Sosyal ve Kültürel Çevre................................... 189
3.1.3. İdari Taksimat .............................................................. 224
3.2. Çankırı Panayırı ....................................................................... 229
3.2.1. Adlandırma .................................................................. 232
3.2.2. Zaman – Süreç ............................................................ 232
3.2.3. Mekân .......................................................................... 233
3.3. Çankırı Panayırı Etrafında Oluşan Kültürel Doku ................. 233
3.3.1. Eğlence ........................................................................ 234
3.3.2. Halk Mutfağı ................................................................. 238
xii
3.3.3. Ticaret ve Emtia Çeşitliliği ............................................ 240
3.3.4. Dil ve Edebiyat ............................................................. 242
3.4. Çerkeş İlçesi ............................................................................ 244
3.4.1. Çerkeş Hakkında Genel Bilgiler ................................... 244
3.4.2. Fiziki ve Coğrafi Çevre ................................................. 246
3.4.3. Tarihî, Sosyal ve Kültürel Çevre................................... 247
3.5. Çerkeş Panayırı ....................................................................... 249
3.5.1. Adlandırma .................................................................. 249
3.5.2. Zaman – Süreç ............................................................ 249
3.5.3. Mekânı ve İmarı ........................................................... 250
4. BÖLÜM: ÇANKIRI-YAPRAKLI PANAYIRI ............................................ 252
4.1. Bağlamsal Çözümleme ........................................................... 252
4.1.1. Yapraklı Hakkında Genel Bilgiler ................................. 252
4.1.2. Fiziki ve Coğrafi Çevre ................................................. 253
4.1.3. Tarihî, Sosyal ve Kültürel Çevre................................... 255
4.2. Yapısal Çözümleme ................................................................. 257
4.2.1. Adlandırma .................................................................. 258
4.2.2. Zaman – Süreç ............................................................ 259
4.2.3. Mekânı ve İmarı ........................................................... 259
4.2.4. Ticaret ve Emtia Çeşitliliği ............................................ 261
4.2.5. Güvenlik ....................................................................... 265
4.2.6. Eğlence ve Kültürel Boyutu .......................................... 268
4.2.7. Dil ve Edebiyat ............................................................. 269
4.2.8. Geleneksel Mutfak Kültürü ........................................... 279
xiii
4.3. İşlevsel Çözümleme ................................................................ 281
4.3.1. Ekonomik İşlevler ......................................................... 281
4.3.2. Siyasi ve Hukuki İşlevler .............................................. 288
4.3.3. Sosyal ve Psikolojik İşlevler ......................................... 291
4.3.4. Kültürel İşlevler ............................................................ 293
SONUÇ ...................................................................................................... 296
KAYNAKÇA ............................................................................................... 300
EKLER ........................................................................................................ 317
EK 1. İzmir Koyun Keçi Panayırına Ait Afiş ........................................... 317
EK 2. Dursunbey Yağlı Güreşleri ve Emtia Panayırına Ait Afiş ............ 318
EK 3. Kocaeli Sancağına Bağlı Adapazarı’nda Kurulan Pazarın
(Panayırın) Cumartesi Gününe Alınmasına Dair Emrin Kaydı ..... 319
EK 4. Tokat Kazası’nda Kurulan Panayırın Ne Zaman ve
Ne Kadar Süreyle Kurulacağına Dair Emrin Kaydı ...................... 319
EK 5. Türkiye’de Açılacak Beynelmilel Panayır ve Sergilerin
Vergi ve Resimlerden Muafiyetine Dair Kanun Değişikliği ......... 320
EK 6. Yapraklı Panayırından Elde Edilen Gelirlerle Memurların
Ücretlerinin Karşılandığını Gösteren Belge ................................. 321
EK 7. İzmir Uluslararası Panayırına Katılacak Yabancı Tüccarlara
Pasaport ve Ücret Düzenlemesi .................................................... 322
EK 8. Duyuruların Tellal İle İlanına Dair Emir Yazısı .............................. 323
EK 9. Uluslararası Panayırlara Görevlendirme Yazısı ............................ 324
EK 10. Balıkesir Panayırına Muhtelif Yerlerden Emtia
Sevkini Gösteren Belge ................................................................ 325
xiv
EK 11. Kengiri'de Her Sene Olduğu Gibi Bu Sene de Kurulacak
Panayırda Gereken Emniyetin Sağlanmış Olmasından
Memnun Kalındığı ........................................................................ 326
EK 12. Seferihisar Panayırı Davetiyesi .................................................... 327
EK 13. Trakya Umumi Müfettişliği Bölgesinde Kurulan
Panayır ve Sergiler ....................................................................... 328
EK 14. Kepsut Panayırı ............................................................................. 329
EK 15. Balıkesir Panayırı .......................................................................... 329
EK 16. Tekirdağ Panayırı .......................................................................... 330
EK 17. Tokat (Zile) Panayırı’na Dair Arşiv Belgesi ................................. 330
EK 18. Geleneksel Kargı Panayırı Afişi ................................................... 331
EK 19. Zile Kazası’nda Panayır Esnasında Zuhur Eden Hastalığın
Kolera vb. Tehlikeli Hastalıklardan Olmadığını Gösteren
Arşiv Belgesi ................................................................................ 332
EK 20. Çankırı ve Yapraklı Panayırının Emniyet İçinde Sona
Erdiği ve Padişahın Yâd Edilmesi ............................................... 333
EK 21. Çankırı ve Yapraklı Panayırının Açılış Tarihleri .......................... 334
EK 22. Destan Metni .................................................................................. 335
EK 23. Çerkeş Çayır Panayırı ................................................................... 336
EK 24. Çerkeş Sultan Murad Cami Dükkânların
Panayır İçin Kiraya Verilmesi ...................................................... 337
EK 25. Sultan Murad Vakfı’ndan Panayıra
İcara Verilen Dükkânların Kira Bedelleri .................................... 338
EK 26. Çankırı Sabık Kaymakamı Mehmed Efendi'nin Yapraklı
Panayırında İnşa Ettirmiş Olduğu Dükkânların Kereste ve
Diğer Masrafları Hakkında ........................................................... 339
xv
EK 27. Orijinallik Raporu .......................................................................... 374
EK 28. Etik Kurul İzni ................................................................................ 375 | tr_TR |
dc.language.iso | tur | tr_TR |
dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
dc.subject | Panayır | tr_TR |
dc.subject | Halkbilimi | |
dc.subject | Türkiye | |
dc.subject | Sergi | |
dc.subject | Çankırı | |
dc.subject | Ticaret | |
dc.subject | Kültür | |
dc.subject | Fuar | |
dc.subject | Eğlence | |
dc.title | Türkiye'de Panayır Kültürü ve Çankırı Panayırları | tr_TR |
dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | İlk olarak ne zaman kurulduğu tam olarak bilinmese de, gerek Doğu gerekse Batı kültüründe ekonomik, sosyal ve kültürel anlamda uzun yıllar var olan panayırlar, günümüz araştırmalarında daha çok ekonomik boyutuyla yer almıştır. Nitekim halk anlatılarının ve âşıklık geleneğinin icra edildiği, “Açık İcra Ortamları” olarak değerlendirilen panayırların, Halkbilimsel bir incelemeye tabi tutulduğu çalışmalar yok denecek kadar azdır.
Panayırlar, kuruldukları bölgelerin sadece ekonomik yönden canlanmasını sağlamakla kalmamış, insanların sosyal ve psikolojik ihtiyaçlarına da cevap veren merkezler halini almıştır. Hemen her yaştan insanın kendine göre bir sosyal alan bulabileceği panayırlar, insanların senenin yorgunluğunu ve sosyal yıpranmayı üzerinden atmasına imkân sağlayan organizasyonlar olarak, katılımcıların ve ziyaretçilerin büyük bir heyecanla beklediği zaman dilimleridir. Hemen her sınıftan insanın rahatlıkla katılabildiği ve aynı ortamı paylaştığı panayırlar, özellikle orta sınıf denilen kesimin medenileşme sürecine doğrudan etki eden, kimi zaman unutulmaya yüz tutan ya da özlem duyulan kültürel değerlerin hatırlandığı büyülenme, özlem ve nostalji mekânlarıdır.
Bu çalışmada; panayırların ne olduğundan hareketle, tarihî süreç, ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel işlevler Halkbilimsel bir incelemeye tabi tutularak değerlendirilecektir. Ayrıca hâlihazırda Türkiye’de kurulan panayırlar bölgelere göre tasnif edilerek mevcut durum hakkında değerlendirmeler yapılacaktır. Bir bakıma panayırlarla ilgili çalışmaların açıklamalı bibliyografisi niteliğinde olan çalışmamızda Çankırı panayırları ayrıntılı olarak, farklı açılardan incelenmiştir. | tr_TR |
dc.contributor.department | Türk Dili ve Edebiyatı | tr_TR |
dc.contributor.authorID | 19351 | tr_TR |