Basit öğe kaydını göster

dc.contributor.advisorYıldırım, Hasan Hüseyin
dc.contributor.authorÇıraklı, Ümit
dc.date.accessioned2017-05-30T12:22:23Z
dc.date.available2017-05-30T12:22:23Z
dc.date.issued2017
dc.date.submitted2017-04-27
dc.identifier.citationÇıraklı, Ü. (2017). Ekonomik Krizlerin Sağlık Üzerine Etkileri: Türkiye Örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Ankara.tr_TR
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11655/3408
dc.description.abstractThe aim of this study is to reveal the impacts of economic crisis on health and health system in Turkey. In the study, the economic crisis of 1994, 2001 and 2009 were examined, and the impacts of these economic crisis on 22 health and health related indicator which can be obtained from secondary data sources were examined by the ARDL bound test appraoch, which is one of the econometric time series analyzes. In the study, indicators related to the health are used as dependent variables, while macroeconomic indicators (inflation, real GDP and unemployment), are used as independent variables. The economic crisis of 1994, 2001 and 2009 are included as dummy variables in the models. Eviews 9.5 package program was used for the analysis of the data obtained in the study by ARDL boundary test. In terms of the effects of economic crisis on health in Turkey, as a result of the analysis made, it is found that the economic crisis of 1994 was found to have significant (p<0.05) negative effect on the 5 variables, which are the mortality rate under 5, crude death rate, crude suicide rate, vegetable-fruit consumption and number of assistant health personnel, of 23 variables. On the other hand, there is no variable that the 1994 economic crisis have had significant positive effect on (p>0.05). The 2001 economic crisis was found to have significantly negative affect 7 out of 23 variables, including infant mortality rate, crude suicide rate, vegetable-fruit consumption, sugar consumption, public and total health expenditures, and total number of hospital beds. On the other hand, it was found that the 2001 economic crisis affected significantly and positivelythe variables of the mother mortality rate, DBT, polio and measles vaccination rates, death rates from traffic accidents, alcohol consumption and the Ministry of Health budget. In the 2009 economic crisis, it was found that 3 of the 22 variables (sugar consumption, private health expenditures and total health expenditures) were significantly and negatively affected (p<0.05). On the other hand, the 2009 economic crisis vas found to have significant positive effect (p<0.05) on 4 variables including infant mortality rate, alcohol consumption, vegetable-fruit consumption and public health expenditures. From the results of this study, it is concluded that the effects of crises on health generally show variability. However, it is evaluated that the effects of economic crises on the health, the severity of the crisis, the developments in health related behaviors and the effects on the health system within the policy preference are also important factors. It is recommended that health spending should be increased especially during the economic crisis periods in order to prevent possible negative effects of economic crisis in Turkey. Besides, positive effectrs of economic crisis on some health behaviors are considered as opportunities and, it is suggested that it should be given weight to trainings which may make these behaviors change permanent.tr_TR
dc.description.tableofcontentsİÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY İ. BİLDİRİM İİ YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI İİİ ETİK BEYAN IV TEŞEKKÜR V ÖZET Vİ ABSTRACT Vİİ KISALTMALAR DİZİNİ Xİİİ TABLOLAR DİZİNİ XV ŞEKİLLER DİZİNİ XVİİ GRAFİKLER DİZİNİ XİX GİRİŞ 1 1. BÖLÜM: SAĞLIK VE SAĞLIK SİSTEMİ: KAVRAMSAL BİR ÇERÇEVE 4 1.1. SAĞLIK KAVRAMI 4 1.2. SAĞLIĞIN BELİRLEYİCİLERİ 5 1.3. POLİTİKA VE SAĞLIK POLİTİKASI 11 1.4. SAĞLIK SİSTEMİ 13 1.4.1. Sağlık Sisteminin Amaçları 13 1.4.2. Sağlık Sisteminin Fonksiyonları 13 2. BÖLÜM: EKONOMİK KRİZLER: KAVRAMSAL BİR ÇERÇEVE 17 2.1. EKONOMİ BİLİMİ 17 2.2. EKONOMİK KRİZ OLGUSU 19 2.3. EKONOMİK KRİZ TÜRLERİ 21 2.3.1. Reel Sektör Krizleri 22 2.3.2. Finansal Krizler 23 2.3.2.1. Bankacılık Krizi 23 2.3.2.2. Para Krizi 24 2.3.2.3. Dış Borç Krizi 26 2.3.2.4. Sistemik Finansal Kriz 27 2.3.2.5. Sosyo-Ekonomik Finansal Kriz 27 2.4. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE YAŞANAN BAŞLICA EKONOMİK KRİZLER 28 2.4.1. Dünyada Yaşanan Başlıca Ekonomik Krizler 28 2.4.1.1. 1929 Dünya Ekonomik Buhranı 28 2.4.1.2. 1994 Meksika Ekonomik Krizi (Tekila Krizi) 29 2.4.1.3. Güneydoğu Asya Krizi 30 2.4.1.4. Brezilya Krizi 31 2.4.1.5. Arjantin Krizi 32 2.4.1.6. Rusya Krizi 33 2.4.1.7. 2008 Dünya Ekonomik Krizi 34 2.4.2. Türkiye’de Yaşanan Başlıca Ekonomik Krizler 35 2.4.2.1. 1946 Krizi 35 2.4.2.2. 1958 Krizi 35 2.4.2.3. 1994 Türkiye Krizi 35 2.4.2.4. 1982 Bankerler Krizi 37 2.4.2.5. Türkiye Kasım 2000 ve Şubat 2001 Krizleri 37 2.4.2.6. 2009 Krizi 39 2.5. EKONOMİK KRİZLERİ AÇIKLAMAYA YÖNELİK MODELLER 39 2.5.1. Birinci Nesil Modeller 40 2.5.2. İkinci Nesil Modeller 41 2.5.3. Üçüncü Nesil Modeller 42 2.5.4. Dışsal Faktörlere Vurgu Yapan Modeller 43 3. BÖLÜM: EKONOMİK KRİZLER VE SAĞLIK 44 3.1. EKONOMİK KRİZLERİN SAĞLIĞA ETKİLERİ: KAVRAMSAL MODELLER 44 3.2. EKONOMİK KRİZLERİN SAĞLIĞA ETKİLERİ İLE İLGİLİ ÇALIŞMALAR 62 3.2.1. Ekonomik Krizlerin Anne ve Bebek Sağlığı Üzerine Etkisi 68 3.2.2. Ekonomik Krizlerin Ruhsal Hastalıklar ve İntihar Oranlarına Etkisi 72 3.2.3. Ekonomik Krizlerin Ölüm Oranlarına Etkisi 79 3.2.4. Ekonomik Krizlerin Sağlık Harcamaları Üzerine Etkisi 87 3.2.5. Ekonomik Krizlerin Sağlık Davranışları Üzerine Etkisi 91 3.2.6. Ekonomik Krizlerin Sağlık Hizmeti Kullanımı Üzerine Etkisi 94 3.2.7. Ekonomik Krizlerin Sağlık Sigortası Üzerine Etkisi 98 3.2.8. Ekonomik Krizlerin Diğer Sağlık Sonuçlarına Etkisi 99 4. BÖLÜM: EKONOMİK KRİZLERDE SAĞLIK POLİTİKASI TERCİHLERİ VE ALINAN ÖNLEMLER 101 4.1. SAĞLIK HARCAMALARINA VE BÜTÇELERİNE YÖNELİK MÜDAHALELER 104 4.2. SAĞLIĞA YAPILAN SERMAYE YATIRIMLARININ İPTALİ VEYA ERTELENMESİ 107 4.3. SAĞLIK PERSONELİ SAYISI VE ÜCRETLERİNE İLİŞKİN MÜDAHALELER 108 4.4. SAĞLIK HİZMETİ HACMİ VE KAPSAMI İLE İLGİLİ MÜDAHALELER 109 4.5. KATKI PAYLARINA YÖNELİK MÜDAHALELER 112 4.6. MALİYETLERİ DÜŞÜRMEYE VE VERİMLİLİĞİ ARTIRMAYA YÖNELİK ÖNLEMLER 115 4.7. SAĞLIK SEKTÖRÜ DIŞINDAKİ DİĞER ÖNLEMLER 116 5. BÖLÜM: EKONOMİK KRİZLER VE TÜRKİYE SAĞLIK SİSTEMİ 120 5.1. TÜRKİYE SAĞLIK SİSTEMİ 120 5.1.1. Genel Bir Bakış 120 5.1.2. Hizmet Sunum Sistemi 121 5.1.3. Türkiye Sağlık Sisteminin Finansmanı 122 5.1.4. Sağlık Hizmetlerinde Finansal Kaynak Tahsisi ve Ödeme Yöntemleri 123 5.1.5. Sağlık Reformları 123 5.2. EKONOMİK KRİZLERİN TÜRKİYE’DE SAĞLIK VE SAĞLIK SİSTEMİ ÜZERİNE ETKİLERİ İLE İLGİLİ ÇALIŞMALAR 125 6. BÖLÜM: GEREÇ VE YÖNTEM 127 6.1. ARAŞTIRMANIN AMACI 127 6.2. ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ 127 6.3. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ 127 6.4. ARAŞTIRMANIN VERİ SETİ VE KAPSAMI 133 6.5. ARAŞTIRMANIN HİPOTEZLERİ 136 6.6. ARAŞTIRMANIN SINIRLILIKLARI 140 6.7. VERİLERİN ANALİZİ 141 7. BÖLÜM: BULGULAR VE TARTIŞMA 144 7.1. TEMEL İSTATİSTİKİ BULGULAR 144 7.1.1. Türkiye’de Anne Ölüm Hızının 1974-2015 Arası Gelişimi 144 7.1.2. Türkiye’de Bir Yaş Altı Bebek Ölüm Hızının 1974-2015 Arası Gelişimi 145 7.1.3. Türkiye’de 5 Yaş Altı Ölüm Hızının 1974-2015 Arası Gelişimi 146 7.1.4. Türkiye’de DBT, Polio ve Kızamık Aşılama Oranlarının 1974-2015 Arası Gelişimi 147 7.1.5. Türkiye’de Kaba Ölüm Hızının 1974-2015 Arası Gelişimi 148 7.1.6. Türkiye’de Trafik Kazalarından Ölüm Oranının 1974-2015 Arası Gelişimi 148 7.1.7. Türkiye’de Kaba İntihar Hızının 1974-2015 Arası Gelişimi 150 7.1.8. Türkiye’de Tüberküloz İnsidansının 1974-2015 Arası Gelişimi (Yüz Binde) 150 7.1.9. Türkiye’de Toplam İç Piyasaya Sigara Satış Sayısının 1974-2015 Arası Gelişimi 151 7.1.10. Türkiye’de Kişi Başı Alkol Tüketiminin 1974-2015 Arası Gelişimi 152 7.1.11. Türkiye’de Yıllık Kişi Başı Sebze-Meyve Tüketiminin 1974-2015 Arası Gelişimi 153 7.1.12. Türkiye’de Yıllık Kişi Başı Şeker Tüketiminin 1974-2015 Arası Gelişimi 154 7.1.13. Türkiye’de Sağlık Harcamalarının 1974-2015 Arası Gelişimi 155 7.1.14. Türkiye’de Sağlık Bakanlığı Bütçesinin 1974-2015 Arası Gelişimi 157 7.1.15. Türkiye’de Sağlık Personeli Sayılarının 1974-2015 Arası Gelişimi 158 7.1.16. Türkiye’de Yataklı Sağlık Kurumu Sayısının 1974-2015 Arası Gelişimi 159 7.1.17. Türkiye’de Toplam Yatak Sayısının 1974-2015 Arası Gelişimi 160 7.1.18. Türkiye’de Reel Gayrisafi Yurtiçi Hasılanın 1974-2015 Arası Gelişimi 161 7.1.19. Türkiye’de İşsizlik Oranının 1974-2015 Arası Gelişimi 162 7.1.20. Türkiye’de Enflasyon Oranının 1974-2015 Arası Gelişimi 163 7.2. ARDL SINIR TESTİ SONUÇLARI 164 7.2.1. Anne Ölüm Hızı: ARDL Sınır Testi Sonuçları 165 7.2.1.1. Birim Kök Testi Sonuçları 165 7.2.1.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 167 7.2.1.3. ARDL Modeli Uzun ve Kısa Dönem Katsayılarının Tahmin Sonuçları 169 7.2.2. Bir Yaş Altı Bebek Ölüm Hızı: ARDL Sınır Testi Sonuçları 173 7.2.2.1. Birim Kök Testi Sonuçları 173 7.2.2.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 174 7.2.2.3. ARDL Modeli Uzun ve Kısa Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 176 7.2.3. Beş Yaş Altı Ölüm Hızı: ARDL Sınır Testi Sonuçları 180 7.2.3.1. Birim Kök Testi Sonuçları 180 7.2.3.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 181 7.2.3.3. ARDL Modeli Uzun ve Kısa Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 183 7.2.4. DBT Aşılama Oranı: ARDL Sınır Testi Sonuçları 186 7.2.4.1. Birim Kök Testi Sonuçları 186 7.2.4.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 187 7.2.4.3. ARDL Modeli Uzun ve Kısa Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 189 7.2.5. Polio Aşılama Oranı: ARDL Sınır Testi Sonuçları 192 7.2.5.1. Birim Kök Testi Sonuçları 192 7.2.5.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 193 7.2.5.3. ARDL Modeli Uzun ve Kısa Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 195 7.2.6. Kızamık Aşılama Oranı: ARDL Sınır Testi Sonuçları 198 7.2.6.1. Birim Kök Testi Sonuçları 198 7.2.6.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 198 7.2.6.3. ARDL Modeli Uzun ve Kısa Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 200 7.2.7. Kaba Ölüm Hızı: ARDL Sınır Testi Sonuçları 203 7.2.7.1. Birim Kök Testi Sonuçları 203 7.2.7.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 203 7.2.7.3. ARDL Modeli Uzun ve Kısa Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 205 7.2.8. Trafik Kazalarından Ölüm Oranı: ARDL Sınır Testi Sonuçları 209 7.2.8.1. Birim Kök Testi Sonuçları 209 7.2.8.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 210 7.2.8.3. ARDL Modeli Uzun ve Kısa Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 212 7.2.9. Kaba İntihar Hızı: ARDL Sınır Testi Sonuçları 215 7.2.9.1. Birim Kök Testi Sonuçları 215 7.2.9.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 215 7.2.9.3. ARDL Modeli ve Uzun Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 217 7.2.10. Tüberküloz İnsidansı: ARDL Sınır Testi Sonuçları 220 7.2.10.1. Birim Kök Testi Sonuçları 220 7.2.10.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 221 7.2.10.3. ARDL Modeli ve Uzun Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 223 7.2.11. Toplam İç Piyasaya Sigara Satış Sayısı: ARDL Sınır Testi Sonuçları 225 7.2.11.1. Birim Kök Testi Sonuçları 226 7.2.11.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 226 7.2.11.3. ARDL Modeli ve Uzun Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 228 7.2.12. Kişi Başı Alkol Tüketimi: ARDL Sınır Testi Sonuçları 231 7.2.12.1. Birim Kök Testi Sonuçları 231 7.2.12.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 232 7.2.12.3. ARDL Modeli, Uzun ve Kısa Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 234 7.2.13. Yıllık Kişi Başı Sebze-Meyve Tüketimi: ARDL Sınır Testi Sonuçları 237 7.2.13.1. Birim Kök Testi Sonuçları 237 7.2.13.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 238 7.2.13.3. ARDL Modeli, Uzun ve Kısa Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 240 7.2.14. Yıllık Kişi Başı Şeker Tüketimi: ARDL Sınır Testi Sonuçları 242 7.2.14.1. Birim Kök Testi Sonuçları 243 7.2.14.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 243 7.2.14.3. ARDL Modeli ve Uzun Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 245 7.2.15. Kamu Sağlık Harcamalarının Toplam Sağlık Harcamaları İçindeki Payı: ARDL Sınır Testi Sonuçları 247 7.2.15.1. Birim Kök Testi Sonuçları 248 7.2.15.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 248 7.2.15.3. ARDL Modeli, Uzun ve Kısa Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 250 7.2.16. Özel Sağlık Harcamalarının Toplam Sağlık Harcamaları İçindeki Payı: ARDL Sınır Testi Sonuçları 253 7.2.16.1. Birim Kök Testi Sonuçları 253 7.2.16.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 254 7.2.16.3. ARDL Modeli, Uzun ve Kısa Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 256 7.2.17. Toplam Sağlık Harcamalarının GSYH İçindeki Payı: ARDL Sınır Testi Sonuçları 258 7.2.17.1. Birim Kök Testi Sonuçları 259 7.2.17.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 259 7.2.17.3. ARDL Modeli, Uzun ve Kısa Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 261 7.2.18. Sağlık Bakanlığı Bütçesi: ARDL Sınır Testi Sonuçları 264 7.2.18.1. Birim Kök Testi Sonuçları 265 7.2.18.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 265 7.2.18.3. ARDL Modeli ve Uzun Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 267 7.2.19. Hekim Sayısı: ARDL Sınır Testi Sonuçları 269 7.2.19.1. Birim Kök Testi Sonuçları 270 7.2.19.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 270 7.2.19.3. ARDL Modeli, Uzun ve Kısa Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 272 7.2.20. Diğer Sağlık Personeli Sayısı: ARDL Sınır Testi Sonuçları 274 7.2.20.1. Birim Kök Testi Sonuçları 275 7.2.20.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 275 7.2.20.3. ARDL Modeli, Uzun ve Kısa Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 277 7.2.21. Toplam Sağlık Personeli Sayısı: ARDL Sınır Testi Sonuçları 279 7.2.21.1. Birim Kök Testi Sonuçları 280 7.2.21.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 280 7.2.21.3. ARDL Modeli, Uzun ve Kısa Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 282 7.2.22. Yataklı Sağlık Kurumu Sayısı: ARDL Sınır Testi Sonuçları 285 7.2.22.1. Birim Kök Testi Sonuçları 285 7.2.22.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 285 7.2.22.3. ARDL Modeli, Uzun ve Kısa Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 287 7.2.23. Toplam Yatak Sayısı: ARDL Sınır Testi Sonuçları 290 7.2.23.1. Birim Kök Testi Sonuçları 290 7.2.23.2. Kısıtsız Hata Düzeltme Modeli (UECM) Tahmin Sonuçları 290 7.2.23.3. ARDL Modeli, Uzun ve Kısa Dönem Katsayıları Tahmin Sonuçları 292 8. BÖLÜM: SONUÇ VEÖNERİLER 295 8.1. ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞI 296 8.2. ÖLÜMLÜLÜK GÖSTERGELERİ 298 8.3. KABA İNTİHAR HIZI 298 8.4. TÜBERKÜLOZ İNSİDANSI 299 8.5. SAĞLIK DAVRANIŞLARI 299 8.6. SAĞLIK HARCAMALARI VE SAĞLIK BÜTÇESİ 300 8.7. SAĞLIK PERSONELİ, YATAKLI SAĞLIK KURUMU VE TOPLAM YATAK SAYILARI 301 KAYNAKÇA 306 EK 1: ETİK KURUL İZNİ MUAFİYET FORMU 341 EK 2: ORJİNALLİK RAPORU 342tr_TR
dc.language.isoturtr_TR
dc.publisherSosyal Bilimler Enstitüsütr_TR
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccesstr_TR
dc.subjectEkonomik Kriztr_TR
dc.subjectEkonomik Krizleri Sağlığa Etkileri
dc.subjectSağlık
dc.subjectSağlık Politikaları
dc.subjectTürkiye
dc.titleEkonomik Krizleri Sağlığa Etkileri: Türkiye Örneği
dc.description.ozetBu araştırmanın amacı, Türkiye’de ekonomik krizlerin sağlık ve sağlık sistemi üzerindeki etkilerinin ortaya konulmasıdır. Çalışmada 1994, 2001 ve 2009 ekonomik krizleri ele alınmış ve bu ekonomik krizlerin sağlık ve sağlık sistemiyle ilgili ikincil veri kaynaklarından elde edilebilen 23 gösterge üzerindeki etkileri ekonometrik zaman serisi analizlerinden ARDL sınır testi yaklaşımıyla incelenmiştir. Çalışmada, sağlık göstergleri bağımlı değişkenler olarak kullanılırken makroekonomik göstergeler (enflasyon, reel GSYH ve işsizlik) ise bağımsız değişkenler olarak modellere dâhil edilmiştrir. 1994, 2001 ve 2009 ekonomik krizleri ise kukla değişkenler olarak modellerde yer almıştır. Araştırmada elde edilen verilerin ARDL sınır testiyle analiz edilmesinde Eviews 9.5 paket programı kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, ekonomik krizlerin Türkiye’de sağlığa etkileri kapsamında, 1994 ekonomik krizinin; beş yaş altı ölüm hızı, kaba ölüm hızı, kaba intihar hızı, sebze-meyve tüketimi ve diğer sağlık personeli sayısı olmak üzere, 23 değişkenden 5’ini anlamlı bir biçimde (p<0,05), olumsuz etkilediği bulunmuştur. Diğer taraftan 1994 ekonomik krizinin önemli bir biçimde olumlu etkilediği değişken saptanmamıştır (p>0,05). 2001 ekonomik krizinin ise, 23 değişkenden bir yaş altı bebek ölüm hızı, kaba intihar hızı, sebze-meyve tüketimi, şeker tüketimi, kamu ve toplam sağlık harcamaları ve toplam yatak sayısı olmak üzere 7’sini anlamlı bir biçimde olumsuz etkilediği bulunmuştur. Bunun yanında, 2001 ekonomik krizinin anne ölüm hızı, DBT, polio ve kızamık aşılama oranları, trafik kazalarından ölüm oranı, alkol tüketimi ve Sağlık Bakanlığı bütçesi değişkenlerini ise önemli şekilde olumlu etkilediği bulunmuştur. 2009 ekonomik krizinde ise 23 değişkenin 3’ünün (şeker tüketimi, özel sağlık harcamaları ve toplam sağlık harcamaları) anlamlı biçimde (p<0,05) olumsuz etkilendiği bulgusuna ulaşılmıştır. Diğer taraftan 2009 ekonomik krizinin, bebek ölüm hızı, alkol tüketimi, sebze-meyve tüketimi ve kamu sağlık harcamaları olmak üzere 4 değişken üzerinde ise anlamlı bir biçimde (p<0,05) olumlu etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışmada elde edilen sonuçlardan, genel olarak krizlerin sağlığa etkilerinin değişken olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ancak ekonomik krizlerin sağlığa etkilerinde, krizin şiddetinin, sağlıkla ilgili davranışların ne yönde gelişeceğinin ve politika tercihi kapsamında sağlık sistemine etkilerinin de önemli unsurlar oldukları değerlendirilmektedir. Türkiye’de ekonomik krizlerin sağlık üzerine olası olumsuz etkilerinin önlenebilmesi için sağlık harcamalarının kriz dönemlerinde özellikle artırılması önerilmektedir. Bunun yanında ekonomik krizlerin bazı sağlık davranışlarına olumlu etkileri fırsat olarak değerlendirilip, bu davranış değişikliklerini kalışı hale getirecek eğitimlere bu dönemlerde ağırlık verilmesi önerilmektedir.tr_TR
dc.contributor.departmentSağlık Kurumları Yönetimitr_TR
dc.contributor.authorIDTR32320tr_TR


Bu öğenin dosyaları:

Bu öğe aşağıdaki koleksiyon(lar)da görünmektedir.

Basit öğe kaydını göster