Basit öğe kaydını göster

dc.contributor.advisorÇavlin Bircan, Alanur
dc.contributor.authorYayla Enfiyeci, Zehra
dc.date.accessioned2023-04-17T08:40:12Z
dc.date.issued2023-04-13
dc.date.submitted2023-02-13
dc.identifier.citationYayla Enfiyeci, Z. (2023). Changes in mortality trends and patterns in the pre-Covid-19 period: Cause of death analysis of life expectancy and lifespan variation in Turkey [Doctoral dissertation, Hacettepe University].tr_TR
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11655/29616
dc.description.abstractThis dissertation, which aims to analyse the recent pattern and trend in death rates in the pre-Covid period, consists of three articles. In the first essay quality of cause of death data for 2013-2019 were evaluated by focusing on garbage codes. By using WHO recommendations, garbage codes were determined and redistributed to target codes. Findings indicate that garbage cardiovascular diseases constituted the highest share of total garbage codes and increased between 2013 and 2019. The second essay evaluates the burden of communicable diseases by using Markov-chain modelling. Acccording to the results, communicable diseases increased significantly in 2013-2019 period and had higher impact on elderly. Findings also suggest that age at death distribution of males shifted towards older ages. Furthermore, the increase in communicable diseases points to a different pattern of mortality in Turkey's epidemiological transition. The third essay aims to evaluate the age and cause contributions to life expectancy and lifespan variation between 2013 and 2019 by using decomposition method. Sex difference in life expectancy and lifespan variation were also analyzed with decomposition method. In this essay, the threshold age separating premature mortality from old-age mortality was also calculated. Findings of the essay disclose that males gained higher life expectancy than females due to the improvement in malignant neoplasms and unintentional injuries at ages below threshold age. Increasing life expectancy among females stem from the improvement in cardiovascular diseases at age above threshold ages. This study also indicates that increasing communicable diseases are an important barrier to the higher life expectancy. Sex gap in life expectancy shows the female advantage at all causes. Sex difference in lifespan variation indicates that females have higher variation at older ages and lower variation at young and adult ages than males. To sum up, results of this dissertation highlight three important results. Firstly, garbage cardiovascular diseases is an important issue in cause of death data that needs to be addressed. Secondly, communicable diseases are becoming dangerous for elderly. Thirdly, females and males have different mortality patterns. While mortality improvement is seen at older ages among females (expansion of mortality), mortality improvement is seen at younger ages among males (compression of mortality).tr_TR
dc.language.isoentr_TR
dc.publisherNüfus Etütleri Enstitüsütr_TR
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccesstr_TR
dc.subjectCause of deathtr_TR
dc.subjectGarbage codetr_TR
dc.subjectLifespan variationtr_TR
dc.subjectCommunicable diseasetr_TR
dc.subjectThreshold agetr_TR
dc.subject.lcshİktisat kuramı. Demografitr_TR
dc.titleChanges in Mortality Trends and Patterns in The Pre-Covid-19 Period: Cause of Death Analysis of Life Expectancy and Lifespan Variation in Turkeytr_TR
dc.typeinfo:eu-repo/semantics/doctoralThesistr_TR
dc.description.ozetCovid öncesi dönemde ölüm oranlarındaki güncel örüntüyü ve eğilimi incelemeyi amaçlayan bu tez, üç makaleden oluşmaktadır. İlk makalede, 2013-2019 yılları arasındaki ölüm nedeni verilerinin kalitesi, iyi tanımlanmamış kodlara odaklanılarak değerlendirilmiştir. DSÖ önerisi kullanılarak iyi tanımlanmamış kodlar belirlenmiş ve ve bu kodlar hedef kodlara yeniden dağıtılmıştır. Bulgular, iyi tanımlanmamış kardiyovasküler hastalıkların toplam iyi tanımlanmamış kodlar içinde en yüksek payı oluşturduğunu ve 2013-2019 yılları arasında artış gösterdiğini ortaya koymaktadır. İkinci makale, Markov zinciri modellemesi kullanarak bulaşıcı hastalıkların yükünü değerlendirmektedir. Sonuçlara göre, bulaşıcı hastalıklar 2013-2019 döneminde önemli ölçüde artmış ve yaşlılar üzerinde daha yüksek etkiye sahip olmuştur. Bulgular erkeklerde ölüm yaşı dağılımının ileri yaşlara doğru kaydığını göstermektedir. Ayrıca, bulaşıcı hastalıklardaki artış, Türkiye'nin epidemiyolojik geçiş sürecinde farklı bir ölüm örüntüsüne işaret etmektedir. Üçüncü makale, ayrıştırma yöntemini kullanarak 2013-2019 yılları arasında beklenen yaşam süresi ve yaşam süresi varyasyonuna yaş ve ölüm nedenlerinin katkılarını değerlendirmektedir. Ayrıştırma yöntemi ile yaşam beklentisi ve yaşam süresi varyasyonundaki cinsiyet farkı da analiz edilmiştir. Bu makalede ayrıca erken yaş ölümlülüğünü yaşlı ölümlülüğünden ayıran eşik yaş da hesaplanmıştır. Makalenin bulguları, eşik yaşın altındaki yaşlarda malign neoplazmlar ve kasıtsız yaralanmalardaki iyileşme nedeniyle erkeklerin kadınlardan daha yüksek yaşam beklentisi kazandığını ortaya koymaktadır. Kadınlarda beklenen yaşam süresinin artması ise eşik yaşın üzerindeki yaşlarda kardiyovasküler hastalıklardaki iyileşmeden kaynaklanmaktadır. Bu çalışma aynı zamanda artan bulaşıcı hastalıkların daha yüksek yaşam beklentisi önünde önemli bir engel olduğunu göstermektedir. Yaşam beklentisindeki cinsiyet farkı incelendiğinde, tüm nedenlerde kadınların avantajlı olduğu görülmektedir. Yaşam süresi varyasyonundaki cinsiyet farkı, kadınların erkeklere göre ileri yaşlarda daha yüksek, genç ve yetişkin yaşlarda ise daha düşük varyasyona sahip olduğunu göstermektedir. Özetlemek gerekirse, bu tezin sonuçları üç önemli sonucu vurgulamaktadır. İlk olarak, iyi tanımlanmamış kardiyovasküler hastalıklar ölüm nedeni verileri içinde önlem alınması gereken önemli bir konudur. İkincisi, bulaşıcı hastalıklar yaşlılar için tehlikeli hale gelmektedir. Üçüncüsü ise, kadınlar ve erkekler farklı ölüm örüntülerine sahiptir. Kadınlarda ileri yaşlardaki ölümlerde iyileşme görülürken (ölümlüğün genişlemesi), erkeklerde daha genç yaşlardaki ölümlerde iyileşme görülmektedir (ölümlülüğün sıkışması).tr_TR
dc.contributor.departmentNüfus Bilimtr_TR
dc.embargo.termsAcik erisimtr_TR
dc.embargo.lift2023-04-17T08:40:12Z
dc.fundingYoktr_TR


Bu öğenin dosyaları:

Bu öğe aşağıdaki koleksiyon(lar)da görünmektedir.

Basit öğe kaydını göster