Avrupa Tarihinde Türk Eli

Abstract

Tarihi olarak Türkiye, Türk Ülkesi veya Türk Eli değişken bir coğrafyaya ibaret etmiştir. Küçük Asya olarak adlandırılan Anadolu'yu da içeren Sel­çuklu topraklarına 13. yüzyıldan itibaren Venedikliler tarafından Turchia adı verilmişti. Selçuklu uc bölgesinde ama bütünüyle onun sosyal ve kültürel mirası üzerinde kurulan Osmanlı Devletinin Balkanlardan başlayarak Orta Avrupa'ya doğru kalıcı olarak genişlemesi ile birlikte Türkiye Avrupa'nın bir parçası olmuştur. Başka bir ifadeyle Türk Eli Avrupa tarihinde yerini al­mıştır. Osmanlı Devletin gücünün doruğunda olduğu 16. ve 17. yüzyıllarda Türkler sadece kendi hâkim oldukları alanlarda değil, Avrupa'nın bütünün­de siyasi ve toplumsal yapıyı derinden etkilemiştir. Söz konusu yüzyıllarda bütün Avrupa'da Türkiye ve Türkler hakkında 2500 (sadece Almanya'da 1000) civarında kitap basılmış olması bu etkinin açık bir göstergesidir. Kısa­ca, Avrupa tarihinin şekillenmesinde rol oynayan faktörlerden biri de şüp­hesiz Türk eliydi. Buna karşılık, Avrupa tarihinin yazılmasında ve öğretilmesinde Türkle­rin aynı derecede başarılı olduğu söylenemez. Avrupa tarihi alanında söz sahibi kaç tane tarihçimiz var? İşte bu noktada Gümeç Karamuk adı seçil­mektedir. Orta ve yüksek tahsilini İsviçre'de yapan Karamuk, Avrupa kültü­rüyle yoğrularak yetişmiştir. Buna karşılık, kendisini tanımlarken her zaman Türk kimliğine vurgu yapmıştır. Karamuk, Avrupalılığın Türk kimliğinin bir parçası olduğunun belki de en somut örneğidir. Başka bir ifadeyle, Av­rupa kültürüyle yoğrularak yetişmiş olmak hem de Türk olmak çelişkili bir durum değildir. Bu yazının devamında yer alan "Gümeç Karamuk'un Kendi Kaleminden Özgeçmişi ve Yayın Listesi" başlıklı yazıda ayrıntılarını göreceğiniz üzere, vedi yaşından itibaren İsviçre'de en seçkin kurumlarda gördüğü eğitimin bir sonucu olarak, Latince dâhil birçok Avrupa diline hâkimiyeti Gümeç Kara- muk'a Avrupa tarihini çok iyi anlama ve anlatma kapasitesi kazandırmıştır. Karamuk, sahip olduğu bu nadir bulunan kapasiteyi, Avrupa tarihinin ya­zılmasında değil belki ama öğretilmesinde çok iyi kullanmıştır. Hacettepe Üniversitesi Tarih Bölümünde öğretim görevlisi ve öğretim üyesi olarak gö­rev yaptığı 40 yılı aşkın bir sürede, lisans ve lisansüstü düzeyde yüzlerce öğ­renci yetiştirmiş ve birçok da tez yaptırmıştır. Bu bakımdan Gümeç Kara­muk, Avrupa tarihine değen bir Türk eli olmuştur. Avrupa tarihinin yazılmasmdaki eksikliğimiz, umuyoruz ki büyük bö­lümü Gümeç Karamuk'un öğrencileri tarafından hazırlanmış yazılardan oluşan bu kitapla kısmen giderilmiş olsun. Avrupa Tarihinde Türk Eli adını verdiğimiz bu kitap, Hocamıza armağan olsun!