Hacettepe Üniversitesi Beytepe Bitkileri
Özet
Ülkelerin biyolojik zenginliği, sahip olduğu canlı türlerinin çeşitliliği ile doğru orantılıdır. Türkiye, yaklaşık 3.500'ü endemik olmak üzere, 11.000 civarında çiçekli bitki türü ile oldukça zengin bir bitki çeşitliliğine sahiptir. Bu sayı İran'da yaklaşık 7.500, Irak'ta 3.000, Bulgaristan'da 3.700, Yunanistan'da 5.500, Avrupa Kıtasının tamamında ise 12.000 civarındadır. Belirtilen sayılarda da anlaşılacağı gibi, doğal olarak yetişen bitki çeşitliliği bakımından oldukça zengin olan ülkemiz, bu floristik özelliği ve biyolojik zenginliği nedeniyle dünyadaki önemli ülkelerdendir.
Ülkemizin bitki zenginliğini ve biyolojik çeşitliliğini sağlayan bazı faktörler: farklı iklim tiplerinin etkisi altında olması; jeolojik ve topoğrafik yapısı; stepler, makiler, ormanlar, kayalıklar, kumsallar vb. farklı ve oldukça zengin yaşam alanlarına sahip olması; Avrupa-Sibirya, İran-Turan ve Akdeniz fitocoğrafik (bitki coğrafyası) bölgelerinin kesiştiği bir alanda yer alması şeklinde sıralanabilir.
Ancak sahip olduğumuz bu biyolojik zenginlikler ve güzellikler, şehirleşme ve çeşitli çevresel faktörlerin etkisi ile giderek azalmakta ya da kaybolmaktadır. Özellikle son yıllarda ivme kazanan inşaat çalışmaları (konut, yol, baraj vb.), turizm yatırımları ve bazı sulak alanların kurutulması gibi faaliyetler önemli sayıda bitki türünün yaşam alanlarının daralmasına ya da yok olmasına neden olmaktadır. Biyolojik çeşitlilik ve floristik zenginliğimizin korunabilmesi, öncelikle bu yapıda yer alan canlıların tanınması ile mümkün olabilir.
Hacettepe Üniversitesi Beytepe Kampüsü'nde yetişen bitkilerin, öncelikle öğrencilerimize ve personelimize olmak üzere, doğaya ve bitkilere ilgi duyan kişilere tanıtılması için, görsel eğitim materyallerinin hazırlanması oldukça önemlidir. Bu gerekçeden yola çıkarak hazırlanan ve Üniversitemizin Bilimsel Araştırmalar Birimi tarafından desteklenen "Hacettepe Üniversitesi Beytepe Kampüsü'nde Yetişen Bitkiler İle İlgili Görsel Eğitim Materyallerinin Oluşturulması" başlıklı bir proje gerçekleştirilmiştir.
Bu proje kapsamında ve daha önceki yıllarda yapılan arazi çalışmaları ile Beytepe Kampüsü'nde doğal olarak yetişen ve yetiştirilen bitkilerin fotoğrafları çekilmiş ve örnekler toplanmıştır. Toplanan örnekler kurallara uygun olarak kurutulmuş, bilimsel tanımları yapılmış ve görsel eğitim materyalleri olarak kullanılmak üzere, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Herbaryumu (HEF)'nda muhafaza edilmektedir. Ayrıca, sergilemek ve daha sonra ilgili yerlerde kullanmak üzere, bu bitkilere ait fotoğraflardan seçilen 50 adet poster hazırlanmıştır.
1998 yılında yayınlanan "BAŞKENTİN DOĞ AL BİTKİLERİ" adlı kitap, öğrencilerimiz tarafından özellikle Tohumlu Bitkiler Sistematiği Laboratuvarı dersinde yardımcı kaynak kitap olarak kullanılmaktayken, baskısı tükendiği ve artık basılmadığı için temin edilememekteydi. Bu kitap konuyla ilgili önemli bir eksikliği gidereceği düşünülerek hazırlanmıştır.
Öğrenciliğimle birlikte 27 yılımı geçirdiğim Hacettepe Üniversitesi Beytepe Kampüsunün, çiçekli bitkileri ile ilgili bu projeyi ve kitabı hazırlama düşüncemi kendisine ifade ettiğimde bu fikrimi sahiplenen ve beni teşvik ederek destekleyen Sayın Rektörümüz, Prof.Dr. Uğur Erdener'e öncelikle ve içtenlikle teşekkür ederim. Projeyi destekleyen Bilimsel Araştırmalar Birimine ve yardımlarından dolayı Sayın Perran Varol ile Suat İlkdoğan'a teşekkür ederim.
Kitabın tasarım ve basım işini üstlenen, Hacettepe Üniversitesi Basım Yayın ve Tanıtım Koordinatörü Sayın Uğur Korkmaz başta olmak üzere, üniversitemizin basımevi çalışanlarına, göstermiş oldukları ilgi ve özenden dolayı çok teşekkür ederim. Kitapta yer alan bazı bitki fotoğraflarını kullanmama izin veren arkadaşım, Faruk Akbaş ve Arş.Gör. Barış Özüdoğru ile bu projenin değişik aşamalarında bana yardımcı olan, Arş.Gör. Ceren Arıtuluk ve proje öğrencilerimden Tuğba Portakal ile Ece Miser'e teşekkür ederim.
Ayrıca ve özellikle, yoğun işlerine rağmen kitabın son provasını inceleyerek, kitapta yer alan bitkiler ile ilgili fotoğraf ve bilgileri gözden geçiren, değerli büyüğüm ve meslektaşım Prof.Dr. Hayri Dumana da içtenlikle teşekkür ederim. Öneri ve eleştirileri için kitabı inceleyen herkese şimdiden teşekkür eder, kitabın öncelikle biyoloji, eczacılık vb. bölümlerde okuyan öğrenciler olmak üzere bütün öğrencilerimize, personelimize ve doğaya ilgi duyan herkese yararlı olmasını umut ederim.
