dc.contributor.advisor | Perktaş, Utku | |
dc.contributor.author | Sinav, Lider | |
dc.date.accessioned | 2019-10-21T12:30:29Z | |
dc.date.issued | 2019-07-08 | |
dc.date.submitted | 2019-06-12 | |
dc.identifier.citation | L. Sinav, "Türkiye'deki Kuş Türü Zenginliğinin Coğrafi Varyasyon Deseni", Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 2019 | tr_TR |
dc.identifier.uri | 2019YL62970 | |
dc.identifier.uri | 10265636 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/9375 | |
dc.description.abstract | The purpose of this study was to investigate what types of community structures
affect breeding bird species richness and diversity in their habitats. The richness
and diversity indices, which provide an understanding of the community structure,
were used for hypothesis testing. Data on breeding bird species collected within
the Turkish Breeding Bird Atlas was analyzed in this study. This data includes the
lists of one-hour-long bird observations which were conducted in 764 different
sampling points of a size of 1x1 km. These observation lists are important for the
number of species and the number of individuals. Observation records containing
distribution and abundance data collected during the period from March to July
were used to calculate richness and diversity indices. These indices are the total
number of species (S), the Margalef index (D), the Shannon index (H') and the
Simpson index in the sampling area.
iv
Index results were used as dependent variables in statistical analysis. With these
variables, bird species richness (S) and (D), diversity (H') and species dominance
were investigated to analyze what kind of variation is found in Turkey. In order to
investigate this question 764 bird observations were divided into 12 groups
according to the ecoregions in which they are located. These groups were used
to carry out pairwise comparisons with statistical analysis.
The groups of richness and diversity were used in statistical analysis. This data
was used to show the variation pattern of bird richness and diversity in Turkey.
For this purpose, the ecoregions were used as a group according to their different
biodiversity features.
Based on the results of statistical analysis it was shown that bird species in
Turkey’s Inner Anatolian forests are significantly different in terms of richness and
diversity. It is plausible to say that habitats which are affected by intensive human
impact have significantly lower species richness and diversity.
Generalized linear models (GLM) with latitude, longitude, land use
characteristics, altitude and climate parameters were established and bird habitat
relationships determining the structure of bird communities were investigated.
This thesis is a study of the distribution and abundance data of breeding bird
species to investigate the impact of habitat features on the biodiversity of the
ecoregions in Turkey. This study is therefore important because it offers a
discussion on the differences of the ecoregions with regard to bird communities. | tr_TR |
dc.description.tableofcontents | ABSTRACT ........................................................................................................ iii
TEŞEKKÜR.........................................................................................................v
İÇİNDEKİLER.................................................................................................... vii
ŞEKİLLER DİZİNİ................................................................................................x
ÇİZELGELER DİZİNİ ......................................................................................... xi
SİMGELER VE KISALTMALAR ........................................................................ xii
1. GİRİŞ ............................................................................................................14
2. GENEL BİLGİLER.........................................................................................17
2.1. Kuş Türlerinin Biyocoğrafyası ve Kuş Atlası ...........................................17
2.2. Türkiye Üreyen Kuş Atlası Çalışması .....................................................18
2.3. Türkiye Biyocoğrafyası ...........................................................................21
2.3.1. Türkiye’nin İklim Özellikleri ...............................................................21
2.3.2. Türkiye’nin Ekobölgeleri ...................................................................22
2.3.2.1. Kuzey Anadolu Kozalaklı ve Yaprak Döken Ormanları............24
2.3.2.2. Anadolu Kozalaklı ve Yaprak Döken Karışık Ormanları ..........25
2.3.2.3. Güney Anadolu Kozalaklı ve Yaprak Döken Dağ Ormanları ...25
2.3.2.4. Öksin-Kolşik Ormanları............................................................26
2.3.2.5. Kafkasya Karışık Ormanları.....................................................26
2.3.2.6. Doğu Anadolu Yaprak Döken Ormanları ................................. 27
2.3.2.7. Balkan Karışık Ormanları ........................................................27
2.3.2.8. Orta Anadolu Bozkırları ...........................................................27
2.3.2.9. Ege ve Batı Türkiye’nin Sklerofil ve Karışık Ormanları ............28
2.3.2.10. Orta Anadolu Bozkırları ve Ağaçlıkları .....................................28
2.3.2.11. Doğu Akdeniz Kozalaklı, Sklerofil ve Geniş Yapraklı
Ormanları.................................................................................29
2.3.2.12. Doğu Anadolu Dağ Bozkırları ..................................................29
2.3.2.13. Orta Doğu Bozkırları ................................................................30
viii
2.3.2.14. Zagros Dağları Ormanlık Bozkırları......................................... 30
2.4. Biyolojik Çeşitlilik ve Çeşitlilik Değişkenleri ............................................ 30
2.4.1. Zenginlik ve Çeşitlilik İndisleri .......................................................... 31
2.4.1.1. Margalef İndisi (D) ..................................................................... 32
2.4.1.2. 1x1 km’lik Karedeki Toplam Tür Sayısı (S) ............................... 32
2.4.1.3. Shannon İndisi (����������).................................................................... 32
2.4.1.4. Simpson İndisi........................................................................... 33
2.4.1.5. Pielou İndisi (J') ......................................................................... 33
3. DENEYSEL ÇALIŞMALAR........................................................................... 33
3.1. Kullanılan Veriler .................................................................................... 33
3.1.1. Türkiye Üreyen Kuş Atlası Verisi ve Düzenlenmesi......................... 34
3.1.2. İklim Bileşenleri ve Oluşturulan Veri ................................................ 38
3.1.3. Arazi Kullanım Özellikleri ve Oluşturulan Veri ................................. 39
3.1.4. Yükseklik Özellikleri ve Oluşturulan Veri ......................................... 39
3.2. İstatistiksel Analizler ............................................................................... 40
3.2.1. Tek Yönlü Tek Değişkenli Varyans Analizi (ANOVA) ...................... 41
3.2.2. Temel Bileşenler Analizi (TBA) ........................................................ 44
3.2.3. Genelleştirilmiş Doğrusal Model (GDM) .......................................... 45
3.2.4. Model Seçimi ve Model Seçim Yöntemleri ...................................... 45
3.2.5. Seçilen Modellerin Sonuçlarının Yorumlanması .............................. 46
3.2.6. Açıklanan Varyansın Yüzdesinin Hesaplanması ............................. 47
4. SONUÇLAR VE TARTIŞMA......................................................................... 48
4.1. Tek Yönlü Tek Değişkenli Varyans Analizi (ANOVA) Sonuçları ............. 48
4.2. Temel Bileşenler Analizi (TBA) Sonucu ................................................. 63
4.3. Genelleştirilmiş Doğrusal Model (GDM) Sonuçları ................................. 68
4.3.1. 1x1 km’lik Karedeki Toplam Tür Sayısı (S) Zenginlik İndisi Değişkeni
için Sonuçlar ve Tartışma ................................................................ 69
4.3.2. Margalef Zenginlik İndisi (D) Değişkeni için Sonuçlar ve Tartışma .. 75
4.3.3. Shannon Çeşitlilik İndisi (����������) Değişkeni için Sonuçlar ve Tartışma .. 78
4.3.4. Simpson Baskınlık İndisi Değişkeni için Sonuçlar ve Tartışma........ 83
4.4. Açıklanan Varyasyon Yüzdesi Hesaplamalarının Sonuçları................... 86
ix
4.5. Türkiye’deki Kuş Türlerinin Kırmızı Liste Durumları ve Ekobölgelerdeki
Dağılımları ..............................................................................................90
5. YORUM .........................................................................................................93
6. KAYNAKLAR ................................................................................................. 95
EKLER ............................................................................................................107
EK 1 – Türkiye Üreyen Kuş Atlası Çalışmasında Kaydedilen Türler............107
EK 2 – Türkiye Üreyen Kuş Atlası Çalışmasında Kuş Gözlemi Yapılan
Habitatlar .........................................................................................113
EK 3 – Tez Çalışması Orjinallik Raporu ......................................................114
ÖZGEÇMİŞ .....................................................................................................115 | tr_TR |
dc.language.iso | tur | tr_TR |
dc.publisher | Fen Bilimleri Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
dc.subject | Türkiye kuşları | tr_TR |
dc.subject | Ekolojik biyocoğrafya | tr_TR |
dc.subject | Komünite ekolojisi | tr_TR |
dc.subject | Shannon indisi | tr_TR |
dc.subject | Margalef indisi | tr_TR |
dc.subject | Simpson indisi | tr_TR |
dc.subject | 1x1 km’lik karedeki tür sayısı | tr_TR |
dc.subject | Anadolu | tr_TR |
dc.subject.lcsh | biology | tr_TR |
dc.title | Türkiye'deki Kuş Türü Zenginliğinin Coğrafi Varyasyon Deseni | tr_TR |
dc.title.alternative | The Pattern Of Geographic Variation Of Bird Species Richness In Turkey | tr_eng |
dc.type | info:eu-repo/semantics/masterThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | Bu tez kapsamında Türkiye’nin zengin habitat çeşitliliğinin bir sonucu olarak
üreme döneminde kaydedilen kuş türlerinin bulundukları habitatlarda nasıl bir
komünite yapısına sahip oldukları incelenmiştir. Komünite yapısının
anlaşılmasını sağlayan zenginlik ve çeşitlilik indisleri hipotez testi için
kullanılmıştır. Türkiye Üreyen Kuş Atlası çalışmasında toplanan üreyen kuş
türlerine ait veri analizlerde kullanılmıştır. Bu veri, bir saat süre ile büyüklüğü
yaklaşık 1x1 km’lik kare olan 764 farklı alanda yapılan kuş gözlem listelerini içerir.
Bu gözlem listeleri tür sayısı ve birey sayısı içerdikleri için önemlidir. Kuşların
üreme ve göç dönemi olan Mart-Temmuz aylarında toplanmış olan dağılım ve
bolluk verisini içeren gözlem kayıtları, zenginlik ve çeşitlilik indisleri olan birim
alandaki toplam tür sayısının (S), Margalef indisinin (D), Shannon indisinin (H')
ii
ve Simpson indisinin hesaplanmasında kullanılmıştır. İndis değişkenleri
istatistiksel analizlerde bağımlı değişkenler olarak kullanılmıştır. Bu indis
değişkenleri ile kuş türü zenginliği (S) ve (D), çeşitliliği (H') ve tür baskınlığı
bakımından Türkiye genelinde nasıl bir varyasyon olduğu araştırılmıştır.
Araştırmanın bu adımı için 764 kuş gözlem listesi bulundukları ekobölgelere göre
12 gruba ayrılmıştır. Bu gruplar istatistiksel analizlerle ikili karşılaştırmalar
yapmak için kullanılmıştır.
Sonuç olarak, Türkiye’nin kıyı bölgesinin ve kuzey batısının dışında bulunan
ormanlardaki (S), (H') ve tür baskınlığının anlamlı ölçüde farklı olduğu
anlaşılmıştır. İnsan faaliyetlerinin yoğun olarak görüldüğü ekobölgelerde (S), (D),
(H') ve tür baskınlığının anlamlı ölçüde düşük değerler aldığı ortaya çıkarılmıştır.
Enlem, boylam, arazi kullanım özellikleri, yükseklik ve iklim parametrelerinin
bulunduğu genelleştirilmiş doğrusal modeller (GDM) kurularak kuş
komünitelerinin yapısını belirleyen kuş habitat ilişkileri araştırılmıştır.
Bu tez, üreyen kuş türlerinin dağılım ve bolluk verisini kullanarak türlerin
bulundukları habitat özelliklerinin biyoçeşitliliğe olan etkisini Türkiye ölçeğinde
inceleyen bir çalışmadır. Ekobölgelerin kuş komüniteleri bakımından nasıl bir
farklılaşma gösterdiklerini tartıştığı için ayrıca önemli bir çalışmadır. | tr_TR |
dc.contributor.department | Biyoloji | tr_TR |
dc.embargo.terms | Acik erisim | tr_TR |
dc.embargo.lift | - | |
dc.subject.ieee | IEEE Thesaurus Terms::Science - general | tr_TR |
dc.subject.ieee | community | tr_TR |
dc.subject.ieee | ecology | tr_TR |
dc.subject.ieee | biology | tr_TR |
dc.subject.ieee | Birds of Turkey | tr_TR |
dc.subject.ieee | Ecological biogeography | tr_TR |
dc.subject.ieee | Community ecology | tr_TR |
dc.subject.ieee | Shannon index | tr_TR |
dc.subject.ieee | Margalef index | tr_TR |
dc.subject.ieee | Simpson index | tr_TR |
dc.subject.ieee | Species number per unit | tr_TR |
dc.subject.ieee | Anatolia | tr_TR |