dc.contributor.advisor | Gökmen Özel, Hülya | |
dc.contributor.author | Yıldırım, Damla | |
dc.date.accessioned | 2019-09-16T13:11:55Z | |
dc.date.issued | 2019 | |
dc.date.submitted | 28-08-19 | |
dc.identifier.citation | Yıldırım, D. Çölyak Hastalığı Olan Çocuklarda Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Diyetetik Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2019. | tr_TR |
dc.identifier.uri | http://openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/handle/11655/8925 | |
dc.description.abstract | Celiac disease (CD) is an autoimmune inflammatory condition of the small intestinal, triggered by ingestion of gluten in susceptible individuals. The only treatment for celiac disease (CD) is a lifelong gluten free diet. Wheat, rye, and barley are the major sources of gluten. The aim of this study was to evaluate the nutritional status, anthropometric measurements and preferred gluten free cereals in children with CD. One hundred twenty patients with CD no additional health problems, aged between 6 to 18 years attending Hacettepe University, Faculty of Medicine, Department of Pediatric Gastroenterology Hepatology and Nutrition were included. A questionnaire was applied to evaluate the general characteristics, anthropometric measurements of the individuals, a-24-hour dietary recall, food consumption frequency of gluten free products. Energy, macronutrient, micronutrient intakes were calculated using a-24-hour dietary recall method and compared according to nutritional guidelines. A-24-hour dietary recall was evaluated using BEBİS 7.2, anthropometric measurement was evaluated using WHO AntroPlus and statistical analysis were done using SPSS 22.0 software. The mean age of the patients was 11.49±3.76 years. There were 30% boys and 70% girls. The most common reasons for diagnosis the patients are growth and developmental retardation (37.5%), diarrhea (30.8%) and constipation (8.3%). The patients average age of diagnosis is 7.3±4.2 years. According to weight-for-age Z score values, 29.5% of patients were underweight (<-2SD). According to height-for-age Z score values, it was found that 15.8% of the patients were stunted (<-2SD). The percentage of patients meeting their energy needs was 77.9±26.7%. According to the food consumption record of the patients, it was shown that the intake of fiber, vitamin B1, calcium and iron was insufficient. The mean daily amount for gluten free bread was 108.6±110.5 g/day, rice 34.3±27.3 g/day, potato 102.6±79.2 g/day, gluten free flour 12.6±2.5 g/day, low protein bread 67.4±65.5 g/day. But Amaranth, quinoa and bean flour were not been consumed. Approximately 24.8±14.8% of total daily energy intake came from gluten free products. These products were obtained from supermarket (95.8%), internet shopping (3.3%), or patient foundation (0.9%). As a result of this study, it was shown that the importance of nutritional status of patients with celiac diseases was emphasized. Dietitian specialized in CD should give detailed dietary education to prevent the patients from nutritent deficiencies. Instead of low protein gluten free products, alternative cereals (buckwheat, amaranth or quinoa), a good source of carbohydrates, protein, fiber, fatty acids, vitamins and minerals, should be used. Nutritional therapy and education are important in the prevention and treatment of complications such as vitamin- mineral deficiency, anemia, malnutrition, and obesity in celiac diseases. | tr_TR |
dc.description.tableofcontents | ONAY SAYFASI iii
YAYINLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iv
ETİK BEYAN v
TEŞEKKÜR vi
ÖZET vii
ABSTRACT viii
İÇİNDEKİLER ix
SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ xii
ŞEKİLLER xiv
TABLOLAR xv
1. GİRİŞ 1
1.1. Kuramsal Yaklaşım ve Kapsam 1
1.2. Amaçlar 2
1.3. Araştırmanın Varsayımları 2
2. GENEL BİLGİLER 3
2.1. Çölyak Hastalığı 3
2.1.1. Tanım 3
2.1.2. Epidemiyoloji 3
2.1.3. Tanı 5
2.1.4. İntestinal Biyopsi 7
2.1.5. Patogenezi 7
2.1.6. Klinik Bulgular 9
2.1.7. Çölyak Hastalığı Sınıflaması 9
2.1.8. Komplikasyonları 10
2.2. Çölyak Hastalığının Tedavi Yöntemleri 11
2.2.1. Glutensiz Diyet Tedavisi 11
2.2.2. Alternatif Tedavi Yöntemleri 17
3. GEREÇ ve YÖNTEM 20
3.1. Araştırmanın Yeri, Zamanı ve Örneklem Seçimi 20
3.2. Araştırmanın Genel Planı 20
3.3. Araştırma Verilerinin Toplanması ve Değerlendirilmesi 20
3.3.1. Anket Formu 20
3.3.2. Antropometrik Ölçümler 21
3.3.3. Besin Tüketim Durumunun Değerlendirilmesi 22
3.3.4. Hastaların Bazı Klinik, Biyokimyasal ve Serolojik Bulgularının Değerlendirilmesi 23
3.3.5. Verilerin İstatistiksel Değerlendirilmesi 23
4. BULGULAR 24
4.1. Hastaların Genel Özellikleri 24
4.2. Hastaların Antropometrik Ölçümleri 28
4.3. Hastaların Biyokimyasal, Hematolojik ve Serolojik Verilerine İlişkin Bulgular 39
4.4. Çölyak Hastalığı Olan Çocukların Beslenme Öyküsü, Beslenme Alışkanlıkları ve Glutensiz Diyete İlişkin Özellikler 45
4.5. Hastaların Enerji ve Besin Ögesi Alım Durumlarına İlişkin Bulgular 50
4.6. Glutensiz Ürün Tüketim Sıklıkları 60
5. TARTIŞMA 72
5.1. Hasta ve Ailelere İlişkin Sosyo-Demografik Özellikler 72
5.2. Hastaların Antropometrik Ölçümlerinin Değerlendirilmesi 73
5.3. Bireylerin Biyokimyasal, Hematolojik ve Serolojik Bulgularının Değerlendirilmesi 75
5.4. Çölyak Hastalığı Olan Çocukların Beslenme Öyküsü, Beslenme Alışkanlıkları ve Glutensiz Diyete İlişkin Özellikleri 77
5.5. Hastaların Enerji ve Besin Ögesi Alım Durumlarının Değerlendirilmesi 79
5.6. Bireylerin Besin Tüketim Sıklıkları Değerlendirilmesi 81
6. SONUÇ VE ÖNERİLER 83
6.1. Sonuçlar 83
6.2. Öneriler 91
7. KAYNAKLAR 92
8. EKLER
EK-1: Aydınlatılmış Onam Formu (çocuk/Ebeveyn)
EK-2: Etik Kurul Onayı
EK-3: Araştırmada Kullanılan Anket formu
EK-4: Orjinallik Ekran Çıktısı
EK-5: Dijital Makbuz
9. ÖZGEÇMİŞ | tr_TR |
dc.language.iso | tur | tr_TR |
dc.publisher | Sağlık Bilimleri Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | * |
dc.rights | Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 United States | * |
dc.rights.uri | http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/us/ | * |
dc.subject.lcsh | çölyak hastalığı | tr_TR |
dc.title | Çölyak Hastalığı Olan Çocuklarda Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi | tr_TR |
dc.type | info:eu-repo/semantics/masterThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | Çölyak hastalığı genetik olarak yatkın bireylerde, glutene maruziyet sonucu gelişen otoimmün aracılı, ince bağırsak mukozasının hasarı sonucu oluşan bir hastalıktır. Çölyak hastalığının tek tedavisi yaşam boyu glutensiz diyet tedavisidir. Buğday, arpa ve çavdar glutenin ana kaynaklarıdır. Bu çalışmanın amacı, çölyak hastalarının beslenme durumunu saptamak, antropometrik ölçümlerini ve glutensiz özel ürün tercihlerini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya Hacettepe Üniversitesi İhsan Doğramacı Çocuk Hastanesi Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme ünitesinde Çölyak hastalığı tanısı ile izlenen 6-18 yaş arası ek bir sağlık sorunu olmayan 120 hasta katılmıştır. Bireylere genel özellikleri, antropometrik ölçümlerini, geriye dönük 24 saatlik besin tüketim kayıtları ve glutensiz ürün besin tüketim sıklıklarını değerlendirmeye yönelik anket formu uygulanmıştır. Enerji, makro ve mikro besin ögeleri alımı geriye dönük 24 saatlik besin tüketim kayıtları kullanılarak hesaplanmış ve gereksinimler beslenme rehberlerine göre kıyaslanmıştır. Yirmidört saatlik geriye dönük besin tüketim kaydı BEBİS 7.2, antropometrik ölçümler WHO AntroPlus ve istatistiksel analiz SPSS 22.0 paket programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Hastaların yaş ortalaması 11,49±3,76 yıldır. Araştırma kapsamına alınan hastaların %30’u erkek, %70’i kızdır. Hastaların tanıda en sık başvuru nedenleri büyüme ve gelişme geriliği (%37,5), diyare (%30,8), konstipasyon (%8,3)’dur. Hastaların tanı yaşı ortalama 7,3±4,2 yıldır. Hastaların %29,5’inin yaşa göre vücut ağırlığı Z skoru malnütrisyon, %15,8’inin yaşa göre boy uzunluğu Z skoru bodur olarak saptanmıştır. Hastaların enerji gereksinimini karşılama yüzdesi ortalama %77,9±26,7 olarak bulunmuştur. Hastaların besin tüketim kaydından alınan verilere göre diyetlerinde posa, B1 vitamini, kalsiyum ve demir alımının yetersiz olduğu gösterilmiştir. Glutensiz ürünlerin ve tahılların ortalama tüketim miktarları, glutensiz ekmek 108,6±110,5 g/gün, pirinç 34,3±27,3 g/gün, patates 102,6±79,2 g/gün, glutensiz un 12,6±2,5 g/gün, düşük proteinli ekmek 67,4±65,5 g/gündür. Ancak hastalar amarant, kinoa, kurubaklagil unu tüketmemektedir. Toplam enerji alımının %24,8±14,8’i glutensiz özel ürünlerden karşılanmaktadır. Hastaların %95,8’i bu ürünleri süpermarketlerden, %3,3’ü internetten, %0,9’u derneklerden edinmektedir. Bu çalışmanın sonucunda çölyak hastalığı olan hastaların beslenme durumlarını değerlendirmenin gerekliliği vurgulanmıştır. Çölyak hastalığı alanında uzmanlaşmış bir diyetisyen tarafından hastalara besin ögesi yetersizliklerini önlemek amacıyla ayrıntılı diyet eğitimi verilmelidir. Diyette düşük proteinli glutensiz özel ürünler yerine, karbonhidrat, posa, yağ asidi, vitamin ve mineral içeriği açısından daha iyi kaynaklar olan alternatif tahıllar kullanılmalıdır. Çölyak hastalarında obezite, malnütrisyon, anemi, vitamin-mineral yetersizlikleri gibi komplikasyonların önlenmesinde ve tedavisinde beslenme tedavisi ve glutensiz diyet eğitimi önemlidir. | tr_TR |
dc.contributor.department | Beslenme ve Diyetetik | tr_TR |
dc.embargo.terms | 6 ay | tr_TR |