dc.contributor.advisor | Aydemir, İbrahim Ahmet | |
dc.contributor.author | Kara, Abdullah | |
dc.date.accessioned | 2019-03-04T08:42:08Z | |
dc.date.issued | 2019-02-04 | |
dc.date.submitted | 2019-02-25 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/6044 | |
dc.description.abstract | KARA, Abdullah,This thesis is a descriptive study discussing the converbs in Kirghiz syntactictypological
synchronically. Converbs, are marked by certain morphemes, syntactically
connected to a main clause as a subordinate and are generally used as adverbial
function. These structures undertake different syntactic tasks such as time, cause,
manner, purpose in their basic sentences. Kirghiz is a Turkic language, which is a
member of Northwest (Kipchak) group that forms the Aral-Caspian sub-group together
with the Kazakh, Noghay, Karakalpak dialects as well.
As it is in other Turkic languages, converb segments in Kirghiz formed with certain
converbs suffixes (-(X)p, -A/-O;-y, -mAyInčA/-mOyUnčA, -GAnčA/-GOnčO, -GIčA/-
GUčA, -GAnDA/-GOndO, -GAnDAy/-GOndOy, -GAn/-GOn boydon, -GAn/-GOn sayïn,
-GAnDAn/-GOndOn bašqa, -GAndAn/-GOndOn kiyin) have various syntactic and
semantic tasks. In this study, these tasks are described in detail on the basis of
Johanson’s (1995) theoretical approach.
According to this model of Johanson, Kirghiz converb suffixes appear in 4 levels: in
Level 1 and Level 2, focused on that the converb segment and base segment whether or
not to take the different or same first actant. While focused on the lexicazation of the
converb structures In Level 3, in Level 4 the transformation of certain converb
structures in time grammatical categories (suffixes) such as actionality, modality and
aspect-tense has been discussed. | tr_TR |
dc.description.tableofcontents | KABUL VE ONAY .............................................................................................. i
BİLDİRİM ........................................................................................................... ii
YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI ......................... iii
ETİK BEYAN ...................................................................................................... iv
TEŞEKKÜR ......................................................................................................... v
ÖZET.................................................................................................................... vi
ABSTRACT ......................................................................................................... vii
İÇİNDEKİLER .................................................................................................... viii
KISALTMALAR DİZİNİ .................................................................................... xi
TABLOLAR DİZİNİ ........................................................................................... xii
KIRGIZ ALFABESİ ............................................................................................ xiii
GİRİŞ .................................................................................................................. 1
1. BÖLÜM: KIRGIZLAR VE KIRGIZCA ...................................................... 3
1.1. KIRGIZLAR VE KIRGIZ TARİHİ ....................................................... 3
1.2. KIRGIZCA ............................................................................................. 6
1.3. KIRGIZ EDEBİYATI ............................................................................. 8
1.4. KIRGIZCA ZARF-FİİLLER ÜZERİNE YAPILAN.............................. 10
2. BÖLÜM: ÇALIŞMANIN TEORİK ARKAPLANI ....................................... 13
ix
2.1. ZARF-FİİL KAVRAMI .......................................................................... 13
2.2.1. Zarf-fiillerin Sınıflandırılması ............................................................ 15
2.2. KULLANILAN TERMİNOLOJİYE DAİR ........................................... 21
2.2.1. Zarf-fiil Parçası ................................................................................. 21
2.2.2. Temel Parça ....................................................................................... 22
2.2.3. İlkeyleyen (first actant) ...................................................................... 22
2. 3. ZARF-FİİL PARÇALARININ TİPOLOJİSİ ...................................... 25
2.3.1. Zarf-fiillerin Altasırlama İşlevi .......................................................... 28
2.3.2. Zarf-fiillerin Sıralama İşlevi .............................................................. 29
3. BÖLÜM: KIRGIZCADA ZARF-FİİLLERİN TİPOLOJİK ANALİZİ VE
BETİMLENMESİ ........................................................................................... 32
3.1. SEVİYE 1 .................................................................................................. 32
3.1.1. Zarf-fiil Parçası ile Temel Parçanın İlkeyleyenlerinin Açıkça
Belirtilmesi ................................................................................................... 35
3.1.2. Temel Parçanın İlkeyleyeninin Açıkça Belirtilmesi .......................... 36
3.1.3. Zarf-fiil Parçasının İlkeyleyeninin Açıkça Belirtilmesi ..................... 38
3.1.4. Zarf-fiil Parçası ile Temel Parçanın İlkeyleyenlerinin Açıkça
Belirtilmemesi .............................................................................................. 38
3.2. SEVİYE 2 ................................................................................................. 40
3.2.1. Temel Parçanın İlkeyleyeninin Açıkça Belirtilmesi ............................ 46
3.2.2. Zarf-fiil Parçasının İlkeyleyeninin Açıkça Belirtilmesi ....................... 47
x
3.2.3. Zarf-fiil Parçası ile Temel Parçanın İlkeyleyenlerinin Açıkça
Belirtilmemesi .............................................................................................. 48
3.3. SEVİYE 3.................................................................................................. 49
3.3.1. Fiil Leksemleri .................................................................................... 50
3.3.2. Leksikalleşen Zarf-fiiller ..................................................................... 53
3.4. SEVİYE 4................................................................................................. 56
3.5.2. Kılınış Kategorisi ................................................................................ 59
3.5.2.1. Dönüşümsüz Fiiller ...................................................................... 60
3.5.2.2. Başlangıç Dönüşümlü Fiiller........................................................ 61
3.5.2.3. Bitiş Dönüşümlü Fiiller................................................................ 62
3.5.3. Kipsel Yapılar ..................................................................................... 63
3.5.4. Zaman-Görünüş Kategorisi ................................................................. 66
3.5.4.1. Zaman ......................................................................................... 66
3.5.4.2. Görünüş ....................................................................................... 70
SONUÇ................................................................................................................. 75
KAYNAKÇA........................................................................................................ 79
EKLER................................................................................................................. 87
EK 1. TEZ ÇALIŞMASI ETİK KURUL İZİN MUAFİYETİ FORMU............ 87
EK 2. YÜKSEK LİSANS TEZ ÇALIŞMASI ORİJİNALLİK RAPORU . ........ 8 9 | tr_TR |
dc.language.iso | tur | tr_TR |
dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
dc.subject | Türk dilleri | tr_TR |
dc.subject | Kırgızca | tr_TR |
dc.subject | Zarf-fiiller | tr_TR |
dc.subject | Sözdizimi | tr_TR |
dc.subject | Tipoloji | tr_TR |
dc.subject | Zarf-fiil parçası | tr_TR |
dc.subject | Temel parça | tr_TR |
dc.subject | Turkic Languages | en |
dc.subject | Kirghiz | en |
dc.subject | Converbs | en |
dc.subject | Syntax | en |
dc.subject | Syntax | en |
dc.subject | Typology | en |
dc.subject | Converb segment | en |
dc.subject | Base segment | en |
dc.title | Kırgızcada Zarf-fiiller | tr_TR |
dc.title.alternative | Converbs in Kirghiz | en |
dc.type | info:eu-repo/semantics/masterThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | ÖZET
KARA, Abdullah. Kırgızcada Zarf-Fiiller, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2019.
Elinizdeki tez, Kırgızcada zarf-fiilleri sentaktik-tipolojik açıdan ele alan eşzamanlı
betimsel bir çalışmadır. Zarf-fiiller, belli morfemlerce işaretlenen, sözdizimsel olarak
bir üst yapıya altasıralı olarak bağlanan ve genelde belirteç işlevinde kullanılan bağımlı
yapılardır. Bu yapılar, bağlı oldukları üst/temel cümleye zaman, sebep, amaç, tarz gibi
açılardan bir belirteç oluştururlar. Kırgızca, Türk dilleri ailesinin Kuzeybatı (Kıpçak)
grubuna dâhil olup Kazakça, Nogayca, Karakalpakça ile birlikte bu grubun Aral-Hazar
alt kolunu oluşturmaktadır.
Diğer Türk dillerinde olduğu gibi Kırgızcada da belli zarf-fiil ekleri (-(X)p, -A/-O;-y, -
mAyInčA/-mOyUnčA, -GAnčA/-GOnčO, -GIčA/-GUčO, -GAnDA/-GOndO, -GAnDAy/-
GOndOy, -GAn/-GOn boydon, -GAn/-GOn sayïn, -GAnDAn/-GOndOn bašqa, -
GAndAn/-GOndOn kiyin) ile oluşturulan zarf-fiil parçalarının, değişik sözdizimsel ve
semantik görevleri vardır. Bu çalışmada, bu görevler Johanson’un (1995) modeli
temelinde ayrıntılı olarak betimlenmiştir.
Johanson’un bu modeline göre, Kırgızca zarf-fiil ekleri 4 seviyede karşımıza
çıkmaktadır. Buna göre, Seviye 1 ve Seviye 2’de zarf-fiil parçası ile temel parçanın
farklı veya aynı ilkeyleyen alıp almaması üzerinde durulmuştur. Seviye 3’de zarf-fiilli
yapıların sözlükselleşmesi üzerinde durulurken Seviye 4’de belli zarf-fiilli yapıların
zamanla gramerleşerek kılınış, görünüş-zaman, kip gibi gramatikal kategorilere
(eklerine) dönüşmesine değinilmiştir. | tr_TR |
dc.contributor.department | Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları | tr_TR |
dc.contributor.authorID | 10233959 | tr_TR |
dc.embargo.terms | Acik erisim | tr_TR |
dc.embargo.lift | 2019-03-04T08:42:08Z | |