| dc.contributor.advisor | Yereli, Ahmet Burçin | |
| dc.contributor.author | Kızıltan, Mustafa | |
| dc.date.accessioned | 2018-11-07T11:59:40Z | |
| dc.date.issued | 2018 | |
| dc.date.submitted | 2018-09-19 | |
| dc.identifier.citation | KIZILTAN, Mustafa. Yeni Ekonomik Coğrafya Modelleri Yaklaşımı ile Türkiye’de Yerel
Vergi Gayretinin Analizi (2007-2014), Doktora Tezi, Ankara, 2018. | tr_TR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/5363 | |
| dc.description.abstract | Since it is not possible to increase the tax revenues in the short term due to structural problems
in the developing countries, the current tax capacity needs to be used at the best level in order to
meet the resource need for the financing of public expenditures. There are different estimation
methods for measuring this capacity. In this study, using data at the provincial level during 2007-
2014, factors determining the tax capacity in Turkey were examined. In this framework, in the first
part, the studies in the literature on tax capacity and tax effort are examined and the differences
between the methods applied in the literature are presented. In the second part, information on
spatial econometric methods are given in accordance with the regional nature of this study. The
third part contains our model estimates made in accordance with the literature review in the first
section and the empirical application steps shown in the second section. The final part then
contains the our policy proposals and suggests opportunities and directions for future researches
on theories and practices. | tr_TR |
| dc.description.sponsorship | Hacettepe Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi | tr_TR |
| dc.description.tableofcontents | KABUL VE ONAY ...................................................................................................... i
BİLDİRİM .................................................................................................................. ii
YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI ............................... iii
ETİK BEYAN ............................................................................................................ iv
TEŞEKKÜR ................................................................................................................ v
ÖZET.......................................................................................................................... vi
ABSTRACT .............................................................................................................. vii
İÇİNDEKİLER ........................................................................................................ viii
SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ ............................................................. xii
TABLOLAR DİZİNİ ............................................................................................... xiv
ŞEKİLLER DİZİNİ .................................................................................................. xv
GRAFİKLER DİZİNİ ............................................................................................. xvi
GİRİŞ .......................................................................................................................... 1
1. BÖLÜM: VERGİ GAYRETİ LİTERATÜR TARAMASI ................................... 3
1.1. Vergi Kapasitesinin ve Vergi Gayretinin Tanımlanması ve Ölçülmesi ................ 3
1.1.1. Vergi Kapasitesinin ve Vergi Gayretinin Tanımlanması ............................... 3
1.1.2. Vergi Kapasitesinin ve Vergi Gayretinin Ölçülmesi ..................................... 5
1.1.2.1. Temsili Vergi Sistemi Yöntemi .............................................................. 5
1.1.2.2. Stokastik Vergi Sınır Fonksiyonu Kullanan Yöntemler .......................... 9
1.1.2.3. Regresyona Dayalı Tahmin Yöntemleri ............................................... 14
1.2. BÖLÜM ÖZETİ ............................................................................................... 30
2. BÖLÜM: EKONOMETRİK METODOLOJİ ..................................................... 31
2.1. MEKÂNSAL EKONOMETRİNİN GELİŞİMİ VE KLASİK EKONOMETRİK
ARAÇLAR İLE İLİŞKİSİ ....................................................................................... 31
2.2. MEKÂNSAL VERİLERİN ÖZELLİKLERİ ..................................................... 38
2.2.1 Mekânsal Bağımlılık ................................................................................... 39
2.2.2 Mekânsal Heterojenlik ................................................................................ 40
2.3. Mekânsal Otokorelasyon .................................................................................. 42
2.4. Mekânsal Modellerde Mekânın Sayısallaştırılması............................................ 45
2.4.1. Komşuluk Tabanlı Mekânsal İlişkiler ......................................................... 45
2.4.2. Mesafe Tabanlı Mekânsal İlişkiler .............................................................. 46
2.5. Açıklayıcı Mekânsal Veri Analizi ..................................................................... 52
2.5.1. Küresel Mekânsal Otokorelasyon Ölçümleri (Moran’s I İstatistiği) ............ 53
2.5.2. Mekânsal İlişkilerin Yerel Ölçütleri / Yerel Mekânsal Otokorelasyon
Ölçümleri............................................................................................................. 54
2.5.2.1. Moran Serpme Diyagramları ................................................................ 54
2.5.2.2. Mekânsal İlişkilerin Yerel Göstergeleri ................................................ 56
2.6. Mekânsal Ekonometri Modelleri ....................................................................... 57
2.6.1. Mekânsal Gecikme Modeli (SAR) .............................................................. 60
2.6.2. Mekânsal Hata Modeli (SEM) .................................................................... 61
2.6.3. Mekânsal Durbin Modeli (SDM) ................................................................ 63
2.6.4. Genel Mekânsal Model (SAC) ................................................................... 64
2.6.5. Mekânsal Kesit Regresif Model (SLX) ....................................................... 66
2.7. Bölüm Özeti ..................................................................................................... 67
3. BÖLÜM: TÜRKİYE’DE MERKEZİ VE YEREL VERGİLERİN
DEĞERLENDİRİLMESİ VE ANALİZİ ................................................................. 69
3.1. TÜRKİYE’DE YEREL VERGİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ .................... 69
3.2. Türkiye’de İl Bazında Merkezi Yönetim ve Mahalli İdareler Vergi Gelirleri İle
İlgili Bazı Göstergeler ............................................................................................. 71
3.3. Veri seti ve yöntem ........................................................................................... 79
3.3.1. Değişkenlerin Tanıtılması .......................................................................... 79
i. Merkezi Yönetim Vergi Gelirleri / GSYH ve Yerel Yönetim Vergi Gelirleri /
GSYH .............................................................................................................. 80
ii. Ticari Açıklık ............................................................................................... 80
iii. Sektörel Yapı .............................................................................................. 81
iv. Mali Yerelleşme Düzeyi .............................................................................. 82
v. Demografik Göstergeler ............................................................................... 84
vi. GSYH Büyümesi ......................................................................................... 85
vii. Altyapı Endeksi .......................................................................................... 86
3.3.2. Model Spesifikasyonları ............................................................................. 91
3.4. Analiz adımları ................................................................................................. 92
3.4.1. Birinci Adım - Bağımlı Değişkenin Görsel Olarak Harita Üzerinde
Gösterilmesi......................................................................................................... 93
3.4.2. İkinci Adım - Mekânsal Olmayan Ön Testler ............................................. 96
3.4.2.1. Yatay Kesit Bağımlılığı Testi ............................................................... 96
3.4.2.2. Panel Birim Kök Testi ......................................................................... 98
3.4.2.3. Panel Eşbütünleşme Testi .................................................................. 100
3.4.2.4. Panel Granger Nedensellik Testi ........................................................ 100
3.4.3. Üçüncü Adım - Mekânsal Ekonometri Ön Analiz Adımları: Açıklayıcı
Mekânsal Veri Analizi (ESDA).......................................................................... 104
3.4.3.1. Küresel Moran’s I Testi Tahmin Sonuçları ......................................... 104
3.4.3.2. Bağımlı Değişkenler için Yerel Moran’s I Testi Tahmin Sonuçları ve Bu
Sonuçlara Göre Oluşturulan Kesit Diyagramları ve Haritaları ......................... 104
3.4.4. Dördüncü Adım - Tahmin yöntemleri ....................................................... 107
3.4.5. Beşinci Adım - Vergi Gayreti Tahminleri ................................................. 119
3.5. Bölüm Özeti ................................................................................................... 124
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME .......................................................................... 125
KAYNAKÇA ........................................................................................................... 129
EK 1. İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 3. Düzey .............................. 155
EK 2. Değişkenler Tablosu ..................................................................................... 156
EK 3. Tanımlayıcı İstatistikler ............................................................................... 158
EK 4. Merkezi Yönetim Vergi Gelirlerinin GSYH’ye Oranı İçin LISA Analizi
Sonuçları (2007) ...................................................................................................... 159
EK 5. Merkezi Yönetim Vergi Gelirlerinin GSYH’ye Oranı İçin LISA Analizi
Sonuçları (2010) ...................................................................................................... 161
EK 6. Merkezi Yönetim Vergi Gelirlerinin GSYH’ye Oranı İçin LISA Analizi
Sonuçları (2014) ...................................................................................................... 163
EK 7. Yerel Yönetim Vergi Gelirlerinin GSYH’ye Oranı İçin LISA Analizi
Sonuçları (2007) ...................................................................................................... 165
EK 8. Yerel yönetim vergi gelirlerinin GSYH’ye oranı için LISA analizi sonuçları
(2010) ....................................................................................................................... 167
EK 9. Yerel Yönetim Vergi Gelirlerinin GSYH’ye Oranı İçin LISA Analizi
Sonuçları (2014) ...................................................................................................... 169
EK 10. İller Düzeyinde Merkezi Yönetim Vergi Gelirlerinin GSYH’ye Oranı İçin
Yerel Moran’s I Dağılım Grafikleri ....................................................................... 171
EK 11. İller Düzeyinde Yerel Yönetim Vergi Gelirlerinin GSYH’ye Oranı İçin Yerel
Moran’s I Dağılım Grafikleri ................................................................................. 172
EK 12. Merkezi Yönetim Vergi Gelirlerinin GSYH’ye Oranı İçin LISA Haritaları
................................................................................................................................. 173
EK 13. Yerel Yönetim Vergi Gelirlerinin GSYH’ye Oranı İçin LISA Haritaları 174
EK 14. Merkezi Yönetim Vergi Gelirlerinin GSYH’ya Oranı İçin Tahmin Edilen
Vergi Kapasitesi ve Vergi Gayreti Sonuçları ......................................................... 175
EK 15. Yerel Yönetimler Vergi Gelirlerinin GSYH’ya Oranı İçin Tahmin Edilen
Vergi Kapasitesi ve Vergi Gayreti Sonuçları ......................................................... 177
EK 16. Orijinallik Raporu ...................................................................................... 179
EK 17. Etik Komisyon Muafiyeti Formu ............................................................... 181 | tr_TR |
| dc.language.iso | tur | tr_TR |
| dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
| dc.subject | Vergilendirilebilir Kapasite | |
| dc.subject | Vergi Gayreti | |
| dc.subject | Mali Yerelleşme | |
| dc.subject | Mekânsal Veri Analizi | |
| dc.title | Yeni Ekonomik Coğrafya Modelleri Yaklaşımı İle Türkiye’de Yerel Vergi Gayretinin Analizi (2007-2014) | tr_TR |
| dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis | tr_TR |
| dc.description.ozet | Gelişmekte olan ülkelerde yapısal problemler nedeniyle kısa dönemde vergi gelirlerini arttırmak
mümkün olmadığından kamu harcamalarının finansmanı için duyulan kaynak ihtiyacının
karşılanabilmesi için mevcut vergi kapasitesinin en iyi düzeyde kullanılması gerekmektedir. Bu
kapasitenin ölçülmesi için farklı tahmin yöntemleri bulunmamaktadır. Bu çalışmada il düzeyinde
verilerle 2007-2014 döneminde Türkiye’de vergi kapasitesini belirleyen faktörler incelenmiştir. Bu
çerçevede, üç bölümden oluşan tezin birinci bölümünde vergi kapasitesi ve gayreti ile ilgili
literatürde yer alan çalışmalar ve bu çalışmalarda yer alan farklı yöntemler tanıtılmaktadır. İkinci
bölümde ise çalışmanın bölgesel doğasına uygun olarak kullanılan mekânsal ekonometri
yöntemleri hakkında bilgiler verilmektedir. Üçüncü bölüm ise birinci bölümde gösterilen literatüre
ve ikinci bölümde gösterilen ampirik uygulama aşamalarına uygun olarak yapılan model
tahminlerimizi içermektedir. Sonuç bölümü ise ilk üç bölümde ortaya konan incelemler
çerçevesinde ortaya koyulan politika önerilerini ve gelecekte yapılabileceklere yönelik
önerilerimizi içermektedir. | tr_TR |
| dc.contributor.department | Maliye | tr_TR |
| dc.contributor.authorID | 134848 | tr_TR |
| dc.embargo.terms | - | tr_TR |
| dc.embargo.lift | - | |
