dc.contributor.advisor | Tekin, Halil | |
dc.contributor.author | Talaakar, Aynur | |
dc.date.accessioned | 2018-11-06T08:38:51Z | |
dc.date.issued | 2018 | |
dc.date.submitted | 2018-10-01 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/5349 | |
dc.description.abstract | TALAAKAR, Aynur. Early Bronze Age Spindle Whorls and Loom Weights in
Anatolian Civilizations Museum, Master Thesis, Ankara, 2018.
"Textile", which is defined as a kind of hand craft, is considered as one of the oldest
technological systems. In the first part of this study, the focus is given on the origin of
textile and raw materials and processing methods used in the production of textiles have
been examined. In the second part, looms and loom weights together with spindles and
spindle whorls, the oldest tools used in textile industry, have been evaluated. In the
same chapter, first textile examples and the importance of dressing in the social
interactions of the human being as a social entity have been assessed.
In the settlements dated to the Early Bronze Age, as in other parts of Anatolia, also
around Ankara, many weaving tools in the excavations were found. In the following
parts of this study, the findings of the excavations carried out around Ankara such as
Ahlatlıbel, Karaoğlan, Ilıca, Karayavşan, Eti Yokuşu, Bitik, Polatlı Höyük, Çayyolu
Höyük ve Çömlek Tepe have been examined where weaving tools spindle whorls and
loom weights have been discovered and their interactions with near settlements are
given comparatively.
In the last part, spindle whorls and loom weights unique to Ankara region were
evaluated in terms of type, construction technique and decoration. Within the borders of
Ankara province, total number of 331 spindle whorls dated to Early Bronze Age in 9
different centers have been examined. 9 main groups and 21 subgroups were identified.
Most of the spindle whorls were composed of earth ware while only few of them were
composed of stone and 134 of them were without decoration while 197 of them had
been decorated. 70 different types of figures composed of geometric and plant motifs
were identified.
ix
Among loom weights, most of which are made of terracotta and few are made of stone
which have been examined under 5 main groups, total of 35 findings were examined
within the scope of study. | tr_TR |
dc.description.tableofcontents | x
İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY .......................................................................................................... i
BİLDİRİM ....................................................................................................................... ii
YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI.................................iii
ETİK BEYAN ................................................................................................................. iv
TEŞEKKÜR .................................................................................................................... v
ÖZET ............................................................................................................................... vi
ABSTRACT .................................................................................................................. viii
İÇİNDEKİLER ............................................................................................................... x
GİRİŞ ............................................................................................................................... 1
1. BÖLÜM: TEKSTİL ÜRETİMİ .............................................................................. 13
1.1. Hammadde ve İşleme Yöntemleri ............................................................. 13
1.1.1. Keten ........................................................................................... 16
1.1.2. Ketenin Life Dönüştürülmesi ...................................................... 19
1.1.3. Diğer Bitkisel Kökenli Hammaddeler (Kenevir, Isırgan
Otu, Pamuk ve Jüt) ...................................................................... 22
1.1.4. Yün .............................................................................................. 26
1.1.5. Yünün Life Dönüştürülmesi ....................................................... 30
1.1.6. İpek ............................................................................................. 30
1.2. Tekstilde Kullanılan Aletler ........................................................................ 31
1.2.1. İğ ve Ağırşaklar ........................................................................... 31
1.2.2. Dokuma Tezgâhları ..................................................................... 40
1.2.2.1. Dikey Tezgâhlar .................................................................. 41
1.2.2.2. Yatay Yer Tezgâhları .......................................................... 46
1.2.3. Tezgâh Ağırlıkları ....................................................................... 49
1.3. Tekstil Örnekleri ve Elbisenin Simgesel Önemi ..................................... 53
1.4. Araştırmalar Tarihçesi ................................................................................ 64
xi
2. BÖLÜM: BULUNTU MERKEZLERİ ve KRONOLOJİLERİ .......................... 69
2.1. Buluntu Merkezleri ....................................................................................... 69
2.1.1. Ahlatlıbel ..................................................................................... 69
2.1.2. Eti Yokuşu .................................................................................. 70
2.1.3. Karaoğlan .................................................................................... 70
2.1.4. Bitik ............................................................................................. 71
2.1.5. Polatlı Höyük .............................................................................. 71
2.1.6. Ilıca Höyük .................................................................................. 72
2.1.7. Karayavşan .................................................................................. 72
2.1.8. Çayyolu Höyük ........................................................................... 72
2.1.9. Çömlek Tepe ............................................................................... 73
2.2. Kronolojik Çerçeve ....................................................................................... 74
3. BÖLÜM: AĞIRŞAKLAR ....................................................................................... 80
3.1. Ağırşakların Tipolojisi ................................................................................. 80
3.1.1. Tip 1a: Silindirik Biçimli ve Bezemesiz Ağırşaklar ................... 84
3.1.2. Tip 1b: Silindirik Biçimli ve Bezemeli Ağırşaklar ..................... 84
3.1.3. Tip 2a: Küre Biçimli ve Bezemesiz Ağırşaklar .......................... 85
3.1.4. Tip 2b: Küre Biçimli ve Bezemeli Ağırşaklar ............................ 87
3.1.5. Tip 3a: Basık Küre Biçimli ve Bezemesiz Ağırşaklar ................ 88
3.1.6. Tip 3b: Basık Küre Biçimli ve Bezemeli Ağırşaklar .................. 89
3.1.7. Tip 4a: Çift-Koni Biçimli ve Bezemesiz Ağırşaklar ................... 90
3.1.8. Tip 4b: Çift-Koni Biçimli ve Bezemeli Ağırşaklar ..................... 91
3.1.9. Tip 5a: Basık Çift-Koni Biçimli ve Bezemesiz Ağırşaklar ........ 93
3.1.10. Tip 5b: Basık Çift-Koni Biçimli ve Bezemeli Ağırşaklar ........... 94
3.1.11. Tip 6a: Konik Biçimli ve Bezemesiz Ağırşaklar ......................... 96
3.1.12. Tip 6b: Konik Biçimli ve Bezemesiz Ağırşaklar ........................ 97
3.1.13. Tip 6c: Konik Biçimli ve Bezemeli Ağırşaklar ........................... 98
3.1.14. Tip 6d: Konik Biçimli ve Bezemeli Ağırşaklar ........................... 99
3.1.15. Tip 6e: Konik Biçimli ve Bezemeli Ağırşaklar ......................... 101
3.1.16. Tip 7a: Yarım Küre Biçimli ve Bezemesiz Ağırşaklar ............. 102
3.1.17. Tip 7b: Yarım Küre Biçimli ve Bezemeli Ağırşaklar ............... 103
xii
3.1.18. Tip 8a: Mercimek Biçimli ve Bezemesiz Ağırşaklar ................ 104
3.1.20. Tip 9a: Kompozit Biçimli ve Bezemesiz Ağırşaklar ................. 106
3.1.21. Tip 9b: Kompozit Biçimli ve Bezemeli Ağırşaklar............................... 106
3.2. Ağırşakların Bezemeleri .............................................................................. 107
4. BÖLÜM: TEZGÂH AĞIRLIKLARI ................................................................... 109
4.1. Ağırlıkların Tipolojisi .................................................................................. 109
4.1.1. Tip 1: Yuvarlak Biçimli Tezgâh Ağırlıkları ................................ 109
4.1.2. Tip 2: Üçgen Biçimli Tezgâh Ağırlıkları .................................... 110
4.1.3. Tip 3: Dikdörtgen Biçimli Tezgâh Ağırlıkları ............................. 110
4.1.4. Tip 4: Elips Biçimli Tezgâh Ağırlıkları....................................... 111
4.1.5. Tip 5: Yarım Ay Biçimli Tezgâh Ağırlıkları ............................... 111
SONUÇ ......................................................................................................................... 112
KAYNAKÇA ............................................................................................................... 118
KATALOG ................................................................................................................. 127
HARİTALAR ............................................................................................................. 259
ŞEKİLLER ................................................................................................................. 260
LEVHA DİZİNİ ......................................................................................................... 353
LEVHALAR ............................................................................................................... 369
TABLOLAR ............................................................................................................... 405
EK 1. Orijinallik Raporu ........................................................................................... 419
EK 2. Etik Kurul Muafiyet İzni ................................................................................ 421 | tr_TR |
dc.language.iso | tur | tr_TR |
dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
dc.subject | Tekstil | |
dc.subject | Ağırşak | |
dc.subject | Dokuma Tezgâhı | |
dc.subject | Tezgâh Ağırlığı | |
dc.subject | Eski Tunç Çağı | |
dc.subject | Textile | |
dc.subject | Spindle Whorl | |
dc.subject | Loom | |
dc.subject | Loom Weight | |
dc.subject | Early Bronze Age | |
dc.title | Anadolu Medeniyetleri Müzesinde Bulunan Eski Tunç Çağı Ağırşak ve Ağırlıkları | tr_TR |
dc.type | info:eu-repo/semantics/masterThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | TALAAKAR, Aynur. Anadolu Medeniyetleri Müzesinde Bulunan Eski Tunç Çağı
Ağırşak ve Ağırlıkları, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2018.
Bir tür el sanatı olarak tanımlanan “Tekstilcilik” en eski teknolojik sistemlerden birini
oluşturmaktadır. Bu çalışmanın ilk bölümde tekstilciliğin kökenine değinilmekte olup,
tekstillerin üretiminde kullanılan hammaddeler ve işleme yöntemleri incelenmiştir.
İkinci bölümde tekstilcilikte kullanılan en eski aletler olan iğ ve ağırşaklar ile birlikte
dokuma tezgâhları ve tezgâh ağırlıkları değerlendirilmiştir. Yine aynı bölümde ilk
tekstil örnekleri ile insanın sosyal varlık olarak toplumsal etkileşimlerinde elbisenin
önemine değinilmiştir.
Eski Tunç Çağına tarihlenen yerleşim yerlerinde Anadolu’nun diğer bölgelerinde
olduğu gibi Ankara ve çevresinde yapılan kazılarda da çok sayıda dokuma aleti ele
geçmiştir. Bu çalışmanın devam eden bölümünde dokuma aletleri olan ağırşak ve tezgâh
ağırlıklarının Ankara ve çevresinde ele geçtiği kazılar olan Ahlatlıbel, Eti Yokuşu,
Karaoğlan, Bitik, Polatlı Höyük, Ilıca Höyük, Karayavşan, Çayyolu Höyük ve Çömlek
Tepe buluntu yerleri ele alınmakta ve çevre yerleşimlerle ilişkileri karşılaştırmalı olarak
sunulmaktadır.
Son bölümde ise Ankara Bölgesine özgü ağırşaklar ve tezgâh ağırlıkları tip, yapım
tekniği ve bezemeleri açısından değerlendirilmiştir. Ankara il sınırları içinde geçmişte
yürütülen 9 merkezin Eski Tunç Çağı tabakalarına ait toplam 331 adet ağırşak
değerlendirilmiştir. 9 ana grup 21 alt grup belirlenmiştir. Az sayıda taş ve çoğunlukla
pişmiş toprak örneklerin oluşturduğu ağırşakların 134 adedi bezemesiz ve 197 adedi
bezemelidir. Geometrik ve bitkisel motiflerden oluşan 70 farklı bezeme çeşidi tespit
edilmiştir.
5 ana grupta incelenen az sayıda taş ve çoğunlukla pişmiş toprak örneklerin oluşturduğu
tezgâh ağırlıklarından ise 35 buluntu değerlendirilmiştir. | tr_TR |
dc.contributor.department | Arkeoloji | tr_TR |
dc.embargo.terms | | tr_TR |
dc.embargo.lift | 2020-10-01T08:38:51Z | |