| dc.contributor.advisor | Ezici, Türel | |
| dc.contributor.author | Nuranova, Aizaada | |
| dc.date.accessioned | 2018-10-10T11:44:21Z | |
| dc.date.available | 2018-10-10T11:44:21Z | |
| dc.date.issued | 2018 | |
| dc.date.submitted | 2018-06-21 | |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/5222 | |
| dc.description.abstract | NURANOVA, Aizaada. "Manascimentation as a Traditional Performance Art and a
Scene Application ", Master Art Works Report, Ankara, 2018
The epics are cultural reflections of the progress of civilizations. The Manas epic is a
"masterpiece" that has an important place in world cultural heritage. The national
identity, cultural value of the Kyrgyz people can be examined on the world stage
towards the Manas figure. The arrival of this epic nowadays from generation to
generation has been possible with the adoption of oral folk literature in a wide range of
environment and geographies.
In this artwork, it was attempted to examine the "Manas narratives", which are not only
in Kyrgyzstan but all around the world and came up to date with the traditional style,
with great representatives / performers, with or without examples, original variants. As
a result we tried to bring a written text in Turkish in order to cover as much as possible
from the greatness.
This work is based on the result of sustained research, interpretation and application
process of representation of Türel Mzici in the form of a resji which is similar to the
manas narrative technique of "Manas ... Alpine Yoghurt of Kyrgyz ...", which emerges
from the first part of the Manas epic, that was performed.
Aiming to live the similar structure of Kyrgyz and Turkish cultures once in the theater
scene it is aimed to be an intercultural work based on research, application and
interpretation.
Key words: Manas, epic, epic narrative, Kyrgyz culture, interculturalism. | tr_TR |
| dc.description.tableofcontents | İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY................................................................................................... i
BİLDİRİM ................................................................................................................. ii
YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI................................ iii
ETİK BEYAN............................................................................................................ iv
TEŞEKKÜR............................................................................................................... v
ÖZET.......................................................................................................................... vi
ABSTRACT............................................................................................................... vii
İÇİNDEKİLER .......................................................................................................... viii
GİRİŞ ......................................................................................................................... 1
1.BÖLÜM. HALK EDEBİYATINDA DESTAN TÜRÜ.......................................... 3
1.1. Tanım, Etimoloji, Kavram Olarak Destan Türü .............................................. 3
1.2. Destanların Oluşumu ve Ortak Özellikleri ...................................................... 6
1.3. Anlatı Geleneği ve Çeşitli Halk Geleneklerinde Destanlar ............................. 6
1.3.1. Anlatı Geleneği ............................................................................................ 7
1.3.2. Çeşitli Halk Geleneklerinde Destanlar ve Türleri ................................... 8
1.3.3. Türk Destanları ve Örnekler....................................................................... 9
1.3.3.1. Oğuz Kağan Destanı...................................................................... 12
1.3.3.2. Uygur Türeyiş Destanı ............................................................. 13
1.3.3.3. Dede Korkut Destanı ..................................................................... 13
1.3.3.4. Dede Korkut Destanı Hikayelerinin Kısaca Özeti .................... 15
1.3.3.5. Kerem ile Aslı Destanı .................................................................. 17
1.3.3.6. Destanlarda Görülen Ortak Motifler ........................................... 17
2.BÖLÜM. KIRGIZ DESTANLARI......................................................................... 20
2.1. Kırgız Destanları, Etimoloji, Türler, Motifler ve Destan Anlatıcısı................ 20
ix
2.1.1. Kırgız Destanları .......................................................................................... 20
2.1.2. Kırgız Destanlarında Etimoloji .................................................................. 21
2.1.3. Kırgız Destanlarında Türler ....................................................................... 22
2.1.3.1. Arkaik Kahramanlık Destanları: (Arhaikalık –Baatırdık Epostor) 23
2.1.3.2. Tarihî Kahramanlık Destanları: ............................................... 24
2.1.3.3. Tarihî Destanlar: ...................................................................... 25
2.1.3.4. Lirik-Romantik Destanlar: ....................................................... 25
2.1.3.5. Kırgız sözlü geleneğinde Dinî ve sosyal konulu destanlar ...... 25
2.2. Kırgız Destanlarında Türlere Göre Destan Örnekleri ..................................... 26
2.2.1. Canıl-Mırza Destanının özeti ..................................................................... 27
2.2.2. Ak Möör Destanının özeti: ......................................................................... 28
2.2.3. Kedeykan Destanının kısaca özeti ............................................................. 29
2.2.4. Kırgız Destanlarında Motifler .................................................................... 29
2.2.5. Kırgız Destanlarında Destan Anlatıcısı .................................................... 35
3.BÖLÜM. KIRGIZ-MANAS DESTANI ................................................................. 38
3.1. Manas Destanının Tarihsel ve Yerel Özellikleri, Varyantları ......................... 38
3.2. Manas Destanı’nın Yazı Diline Aktarımı ........................................................ 41
3.3. Destan Anlatıcılığı Olarak Manasçılık ............................................................ 45
3.4. Manasçı Okul Öncülerinin Yaşamı ve Sanat Yapılarına Bakış....................... 53
3.4.1. Narın’lı Manasçılar Okulu Öncüsü: Tınıbek Capiev .............................. 53
3.4.1.1. Sagımbay Orozbakov ............................................................... 54
3.4.1.2. Şapak Rısmendeev ................................................................... 55
3.4.2. Issıkköl’lü Manasçıların Okulu ve Öncüsü Akılbek ............................... 56
3.4.2.1. Çoyuke Ömürov ....................................................................... 56
3.4.2.2. Sayakbay Karalaev .................................................................. 57
3.4.3. Çüy-Talas’lı Manasçıların Okulu ve Öncüsü Keldibek ......................... 58
x
3.4.3.1. Balık (Bekmurat) Kumar Uulu ................................................ 59
3.4.4. Güney’li Manasçıların Okulu ve Öncüsü Canıbay ................................. 60
3.4.4.1. Abdılda Döölöt Uulu ............................................................... 60
3.4.4.2. Matisak Abay Uulu .................................................................. 60
3.4.5. Yurt dışındaki Kırgız Manasçılar ve öncüleri .......................................... 61
3.4.5.1. Çin’li Kırgız Manasçı, Cusup Mamay ..................................... 61
3.4.5.2. Türkiye’li Kırgız Manasçı, Ceenbek Yurdak .......................... 62
3.4.5.3. Afganistan’lı Kırgız Manasçı, Aşım Afes ............................... 63
3.4.5.4. Taciksanlı Kırgız Manascı, Alıyman Musa Kızı ..................... 63
3.4.6. Manasçı İle Şaman Benzerliği ................................................................... 64
3.4.6.1. Kırgız Şaman Tedavisi ....................................................................... 67
3.3. Manas Destanının Konusu-Öyküsü ................................................................. 70
3.4. Manas Destanında Yer ve Zaman Özellikleri ................................................. 74
3.5. Manas Destanı’nda Kişiler ve Özellikleri ....................................................... 76
3.6. Bir Destan Kahramanı Olarak Manas ............................................................. 80
3.7. Manas Destanı Başkahramanı Manas, Eylemleri ve Eylemleriyle Örtüşen
Motifler ............................................................................................................ 86
3.8. Kahramanın özellikleri ve vazifeleri ............................................................... 88
4. BÖLÜM ................................................................................................................. 93
4.1. Manas Destanı’ndan Hareketle Yazılan Tiyatro Metinleri ............................. 93
4.1. Metin Yazarı Türel Ezici’nin Yaşamı, Sanatçı Kimliği ve Eserleri ................ 94
5. BÖLÜM ................................................................................................................. 97
5.1. “Manas... Kirgizin Alp Yiğidi” Oyununun Metin Incelemesi ve Dramaturji
Objektifleri ...................................................................................................... 97
5.1.1. Oyunun Öz, Biçim ve Biçem Özellikleri ................................................. 97
5.1.1.1. Konu ......................................................................................... 97
5.1.1.2. Özet .......................................................................................... 97
xi
5.1.1.3. Tema ........................................................................................ 101
5.1.1.4. Kişiler: ..................................................................................... 101
5.1.1.5. Tema Bağlamında Kişiler Arası İlişkiler: ................................ 104
5.1.1.6. Oyunun Biçim Özellikleri........................................................ 104
5.1.1.7. Uzam ve Zaman:...................................................................... 105
5.1.1.8. Eylem/Olay Örgüsü: ................................................................ 106
5.1.1.9. Oyunda çatışma........................................................................ 106
5.1.1.10. Oyunun Biçem Özellikleri ..................................................... 106
6 .BÖLÜM ................................................................................................................. 108
“MANAS... KIRGIZ’IN ALP YİĞİDİ”- REJİ DEFTERİ......................................... 108
6.1. Dramaturgi Yorumu ........................................................................................ 108
6.2. Oyunculuk ve Reji Yorumu............................................................................. 108
6.3. Dekor Tasarımı, Gerekçesi, Dekor Planı......................................................... 112
6.4. Kostüm Yorumu .............................................................................................. 112
6.5. Işık Yorumuı.................................................................................................... 113
6.6. Müzik, Efekt Özellikleri .................................................................................. 113
6.7. Görev Dağılımı ................................................................................................ 116
SONUÇ ...................................................................................................................... 153
KAYNAKÇA............................................................................................................. 155
EKLER....................................................................................................................... 161
EK 1.ORJİNAL METİN ............................................................................................ 162
EK-3. GENEL PROVA VE TEMSİL FOTOĞRAFLARI ........................................ 192
EK-4. OYUNDA KULLANILAM HALK MÜZİKLERİ ......................................... 200
EK-5. TURNİTİN RAPORU ..................................................................................... 202 | tr_TR |
| dc.language.iso | tur | tr_TR |
| dc.publisher | Güzel Sanatlar Enstitüsü | tr_TR |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
| dc.subject | Manas | |
| dc.subject | Destan | |
| dc.subject | Destan Anlatıcılığı | |
| dc.subject | Kırgız Kültürü | |
| dc.subject | Kültürlerarasılık | |
| dc.title | Geleneksel Performans Sanatı Olarak Manasçılık Ve Bir Sahne Uygulaması | tr_TR |
| dc.type | info:eu-repo/semantics/masterThesis | tr_TR |
| dc.description.ozet | NURANOVA, Aizaada. “Geleneksel Performans Sanatı Olarak Manasçılık ve Bir Sahne
Uygulaması”, Yüksek Lisans Sanat Çalışması Raporu, Ankara, 2018.
Destanlar, medeniyetlerin ilerleyişlerinin, kültürel yansımalarıdır. Manas Destanı ise
dünya kültür mirası içinde önemli yer tutan bir “şaheserdir”. Manas, Kırgızlar’ın milli
kimliğinin, kültürel değerinin, dünya sahnesindeki yerinin incelenebileceği bir figürdür.
Bu destanın nesilden nesile aktarılıp bugüne kadar gelebilmesi ise sözlü halk
edebiyatının geniş çevre ve coğrafyalarca benimsenmesiyle mümkün olmuştur.
Bu sanat çalışmasında, geleneksel üslupla yalnız Kırgızistan’da değil dünyanın dört bir
tarafında yaşatılan “Manas Anlatıcılığı”nın, günümüze kadar gelen formu, büyük
temsilci/icracıları, kayda alınmış/alınmamış örnekleri, özgün varyantları, içerdiği
kültürel motifleri, özgün uyarlamaları ile incelenmeye çalışılmıştır. Bu çalışmaların
neticesinde bu çalışmaya sığdırılamayacak kadar geniş zenginliğini kapsayabilecek,
Türkçe bir metin oluşturulmaya gidilmiştir.
Sürdürülen araştırma, yorum, uygulama sürecinin sonucunda gerçekleşecek temsil,
Türel Ezici’nin benzer kültürlerin buluşma noktası niteliğinde Manas Destanı’nın
birinci bölümünden hareketle ortaya çıkardığı “Manas… Kırgız’ın Alp Yiğidi…” isimli
metnin ‘Manas Anlatıcılığı’ tekniğine yakınsayan bir reji üslubuyla gerçekleştirilmiştir.
Kırgız ve Türk kültürlerinin benzer yapısını bir kez de tiyatro sahnesinde yaşatmayı
amaçlayan bu sanat çalışmasının araştırma, uygulama, yorum neticesinde yaratılan
kültürler arası bir çalışma olması hedeflenmiştir. | tr_TR |
| dc.contributor.department | Tiyatro | tr_TR |
| dc.contributor.authorID | 10202602 | tr_TR |
