dc.contributor.advisor | Sofuoğlu, Adnan | |
dc.contributor.author | Eraslan, Zeki | |
dc.date.accessioned | 2018-07-19T07:47:37Z | |
dc.date.available | 2018-07-19T07:47:37Z | |
dc.date.issued | 2018 | |
dc.date.submitted | 2018-06-12 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/4692 | |
dc.description.abstract | The change and transformation experienced in the Ottoman State and society in the
19th century took place not arithmetically but geometrically,contrary to previous centuries.
Industrialization and technology have also imposed changes on the state and society. During
the Tanzimat period can be said that the starting point of the legal and constitutional reforms
in Turkey. In the legal structure, the reception from the Westerner is inspired started at this
period. As the legislative acts became more intense, the first steps of the process leading to the constitutional state started to be taken from one side and the transition from the other side
to the type of legal and rational authority which is similar to Weberian model the bureaucracy
technical expert device.
But the simultaneous execution of reforms in a cosmopolitan empire spread over a
vast geographical area could only be possible with a competent bureaucracy and a strong
economy. It is hard to say that both of these were at a sufficient level in the 19th century
Ottoman Empire. As part of the change and transformationof the central organization of
Ottoman modernization, it is clear that the Council of State, was created on 1 April 1868 in
particular, for the purpose a competent bureaucracy.The duties, powers and responsibilities given to the Council State itself can be basically addressed under three headings: preparation of the law (design), administrative supervision and judicial authorities. For the present day, perhaps the most controversial authority of the Council of State, is related to the legislative process and the judicial field. The Council of State, which is obviously not a legislative body, was also not established as a separate judicial body. However, there were significant judicial powers given to this institution both in the establishment law and in its regulation. Likewise, Council of State had played a very active role in the legislative process. | tr_TR |
dc.description.tableofcontents | OSMANLI BÜROKRASİSİNDE MODERNLEŞME ÇABALARI
A.
Bürokrasi Kavramı
..................................................................
............
.......
6
B.
Yönetimde Reform Gereksinimi:
Bürokratik Yenileşmenin Zihni Temelleri
ve Tanzimat
Bürokrasisi
.................................................................................
.
.............
9
C.
Merkeziyetçi Yönetim Anlayışı Oluşturma
ve Modernleşme
Çaba
larının Birer Unsuru
Olarak Merkez ve
Taşra Meclisler
i
...................................................
..
......
...
.
.
.
20
1
.
Merkez Teşkilatındaki
Meclisler
......................................................
..
...
...
.....
24
x
1
.1.
Meclis
-
i Has ( Meclis
-
i Vükelâ)
................................................
...
...
..
......
.
25
1
.
2
.
Meclis
-
i Vâlâ
-
yı Ahkâm
-
ı Adliye
................................................
...
...
..
......
27
1
.3
.
Meclis
-
i Âlî
-
i Tanzimat
............................................................
..
...
..
....
.
..
31
1
.4
. Meclis
-
i Âlî
-
i Umûmî
..................................................................
.......
..
32
1
.5
. Diğer Meclisler
...........................................................................
...
...
33
2.
Taşra Meclisleri: Muhassıllıklar
ve Eyalet Meclisleri
..............................
..
...
..
......
34
D.
Sivil Bürokrasi ve
Yükselişi
............................................................
.....
......
...
37
İKİNCİ
BÖLÜM
ŞÛRÂ
-
YI DEVLET
A.
Şûr
â Kavramı
...........................................................................................
43
B.
Şûrâ
-
yı Devleti Hazırlayan Durum ve Şartlar
...................................................
45
1. İç
E
tkenler: Yeni Osmanlılar
..................................................................
..
...
46
2.
Taşra İdaresinde Yapılan Düzenlemelerin Şûrâ
-
yı Devlete Etkisi
.............................
51
2.1. Vilâyet Nizâmnâmesi (1864)
..................................................................
52
3. Dış Etkenler: Diplomatik Telkin ve Baskılar
.....................................................
58
3.1. Conseil
d’Etat
....................................................................................
61
C.
Kuruluşu
.................................................................................................
67
D.
Hukuki Dayanaklar: Kurucu Belgeler
............................................................
70
1.
İrâde
-
i Seniyye
(11 Zilka
de 1284/5 Mart 1868)
...................................................
71
2.
Takrîr
-
i Âlî
(5
Zilhicce 1284/29 Mart 1868)
......................................................
75
3.
İrâde
-
i Seniyye
(8 Zilhicce 1284/1 Nisan 1868)
...................................................
78
4.
Şûrâ
-
yı Devlet Nizâmnâme
-
i Esâsî
si
(8 Zilhicce 1284/1 Nisan 1868)
.........................
78
5.
Nutk
-
ı Hümâyûn (17 Muharrem 1285/10 Mayıs 1868)
..........................................
81
6.
Şûrâ
-
yı Devlet Nizâmnâme
-
i Dâ
hilî
si
(
23 Zilhicce 1285/6
Nisan 1869
)
......................
84
E.
Teşkilat Yapısı
..........................................................................................
87
xi
1.
Mülkiye
ve Zabıta
-
Harbiye Dairesi
..................................................................
89
2.
Mâliye ve Evkâ
f Dairesi
..............................................................................
90
3.
Adliye Dairesi
..........................................................................................
91
4.
Nâ
fi
a ve Ticâret
-
Zirâ
at Dairesi
....................................................................
91
5.
Ma
â
rif Dairesi
.........................................................................................
92
6.
Muhâkemâ
t Dairesi
....................................................................................
92
7.
Hey
et
-
i Umûmiye
....................................................................................
96
F.
B
ürokratik
Yapının
Çalışma Usûl ve Esâ
sları
...................................................
99
1.
İşleyiş
...................................................................................................
99
1.1. Daireler
............................................................................................
102
1.2. Hey
et
-
i Umûmiye
...............................................................................
102
2
.
Personel ve Atama
..................................................................................
104
2
.1.
Üyeler
...........................................................................................
104
2
.2. Muâvinler ve Mülâzımlar
.....................................................................
109
2
.3.
Diğer Personel
.................................................................................
109
2
.4. Atama
...........................................................................................
110
3
. Müzâkere ve Karar Usûlü
..........................................................................
111
3.
1. Muhâkemât Dairesi
............................................................................
111
3.
2. Diğer Daireler
..................................................................................
112
3.3. Heyet
-
i Umûmiye
..............................................................................
113
3.4
.
Karar Yeter Sayısı
..............................................................................
114
4
.
Eşit Oy
ve Eşit Yetki
İlkesi
........................................................................
114
5
.
Oylama Şekli
.........
...............................................................................
115
6.
İş Akış Süreçleri
....................................................................................
115
7
.
Görevleri
.............................................................................................
118
8.
Yetkileri
..............................................................................................
118
8.1.
Yasama Sürecine Dair Yetkileri
.............................................................
121
xii
8.2.
Yargısal Yetkisi
................................................................................
128
8.3. Danışma ve Denetim Yetkisi
.................................................................
130
8.4. Yetki Sınırı
......................................................................................
131
9.
Sorumlu
lu
klar
ı
.......................................................................................
132
G.
Şûrâ
-
yı Devletin
Geçirdiği Değişiklikler
.........................................................
133
1
.
Parlak Dönem (1868
-
1872)
........................................................................
133
2
. Tartışmaların Odağındaki Şûrâ
-
yı Devle
t: Tılsımın Bozulması (1872
-
1880
)
...............
138
2.1. Yeniden Yapılanma Çabaları
................................................................
149
2.1.1 Şûrâ
-
yı Devlet Nizâmnâme
-
i Esâsîsi (1880)
..........................................
149
2.1.2.
İdari
Yargıda İhtisâ
slaşma
ya Doğru
: 1897 Yılı Reformu
............................
159
3
. II. Meşrutiyet Döneminde Şûrâ
-
yı Devlet
.......................................................
160
4
. Şûrâ
-
yı Devlet Başkan
ları (Re’îs
-
i Evvel)
.......................................................
168
ÜÇÜN
CÜ BÖLÜM
ANAYASALAR VE ŞÛRÂ
-
YI DEVLET
/DANIŞTAY
A.
Türk
i
ye’de Anayasal Hareketlerin Doğuşu
..................
.
.........
.
...............
.........
173
1.
Sened
-
i İttifâ
k (1808)
...................................................
...........................
174
1.1. Hukuki Niteliği .........
........................................................................ 176
2.
Devletin Hukukla Kavranmaya Başlaması: Gülhane Hatt
-
ı Hümâyûnu
(1839)
...........
177
2.1.
Hukuki Niteliği
.........................................................
........................
178
2.2.
Kanunlaştırma Hareketleri
............................................................
........
183
B.
Şûrâ
-
yı Devletin/Danıştayın Anayasalardaki Düzenlenişi
...............
.........
............
189
1.
Kanûn
-
i Esâsî ve Şûrâ
-
yı Devlet
...................................................
..........
......
189
2.
1921 Anayasası
(Teşkîlât
-
ı Esâsiyye Kanûnu)
ve Şûrâ
-
yı Devlet
.....
.........................
194
3. 1924 Anayasası
(Teşkîlât
-
ı Esâsiyye Kanûnu)
ve
Şûrâ
-
yı Devlet
.............................
197
4. 1961 Anayasası ve Danıştay
......................................................
...
...
......
....
200
5. 1982 Anayasası ve Danıştay
...................................................
.........
...
.
.......
203
xiii
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TÜRKİYE’DE
İDARİ YARGININ DOĞUŞU
BAĞLAMINDA ŞÛRÂ
-
YI DEVLET
A.
Kavramsal Çerçeve
..................................................................................
207
1.
İdari Denetim
Kavramı
.............................................................................
207
2.
Tefrîk
-
i
Mesâlih
/Vezâif İlkesi
.....................................................................
210
3
.
Kuvvetler Ayrılığı
İlkesi
...........................................................................
213
4
.
İdari Yargı Kavramı
................................................................................
214
B.
İdare Hukukunun Doğuşu ve
İdarenin
Yargısal Denetimi/
Kazâ
-
î
Murâ
kabesi
.........
221
1.
İdare Hukukunun Doğuşu
ve Hukuk Devleti
...................................................
221
1.1. İdari
Rejim
.......................................................................................
224
1.2
.
İptal Davası
......................................................................................
227
2.
İ
darenin Yargısal Denetimi/Kazâ
-
î
Murâkabesi
................................................
230
C.
Şûrâ
-
yı Devlet Kararların
ın
Yargısal Yönden Değerlendirilmesi
........................
238
1. Tutuk Adalet
(Justice Retenue
)
..................................................................
241
2.
Türkiye’de İdari Yargı Geleneğinin Oluşması
.................................................
243 | tr_TR |
dc.language.iso | tur | tr_TR |
dc.publisher | Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
dc.subject | Osmanlı İmparatorluğu | tr_TR |
dc.subject | Ottoman Empire | tr_TR |
dc.subject | Değişim ve Dönüşüm | |
dc.subject | Bürokrasi | |
dc.subject | Şûrâ - yı Devlet | |
dc.subject | Yasama Organı | |
dc.subject | Yasal ve Anayasal Reformlar | |
dc.subject | Hukuk Devleti | |
dc.subject | Change and Transformation | |
dc.subject | Bureaucracy | |
dc.subject | Council of State | |
dc.subject | Legisl Ative Body/Legislature | |
dc.subject | Legal and Constitutional Reforms | |
dc.subject | Constitutional State | |
dc.title | Şûrâ-yı Devletten Danıştaya: Yapısal ve Fonksiyonel Dönüşüm | tr_TR |
dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | Osmanlı Devlet ve toplum yapısında 19. yüzyılda yaşanan değişim ve dönüşüm önceki
yüzyılların aksine aritmetik değil, geometrik artışla gerçekleşmiştir. Sanayileşme ve teknoloji
devlet ve toplum hayatına da değişimi dayatmıştır. Tanzimat’ın Türkiye’deki yasal ve
anayasal reformların başlangıç noktası olduğu söylenebilir. Hukuki yapıdaki Batı’dan
mülhem resepsiyon süreci de bu dönemde başlamıştır. Kanunlaştırma hareketleri
yoğunlaştıkça bir taraftan hukuk devletine giden sürecin ilk adımları atılmaya başlanmış diğer
taraftan da devletin teknik uzmanlık aygıtı olan bürokraside Weberyen modelle benzeşen
hukuki ve rasyonel otorite tipine geçiş söz konusu olmuştur.Ancak çok geniş sahaya yayılmış kozmopolit bir imparatorlukta reformların eş zamanlı yürütülmesi ancak yetkin bir bürokrasi
ve güçlü bir ekonomi ile mümkün olabilirdi. Bu ikisinin de 19. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’nda yeterli düzeyde bulunduğunu söylemek güçtür. Osmanlı modernleşmesinin merkez teşkilatındaki değişim ve dönüşümünün bir parçası olarak özellikle yetkin bürokrasinin temini maksadıyla 1 Nisan 1868’de Şûrâ-yı Devletin ihdas edildiği açıktır. Şûrâ-yı Devletin kendisine verilen görev, yetki ve sorumluluklar temel olarak üç başlık altında ele alınabilir: Kanun lâyihası (tasarısı) hazırlama, idari denetim ve yargısal yetkilerdir.
Şûrâ-yı Devletin bugün için belki üzerinde en çok tartışma konusu bulunan yetkileri yasama
süreçlerindekiler ile yargısal alana ilişkindi. Yasama organı olmadığı açık olan Şûrâ-yı Devlet
müstakil bir yargı organı olarak da kurulmamıştı. Ancak gerek kuruluş kanununda ve gerekse
yönetmeliğinde bu kuruma verilen önemli yargısal yetkiler söz konusuydu. Aynı şekilde
Şûrâ-yı Devlet, yasama süreçlerinde de oldukça önemli rol oynamıştı. | tr_TR |
dc.contributor.department | Atatürk İlke ve İnkılapları Tarihi | tr_TR |