dc.contributor.advisor | Çağlar, Ali | |
dc.contributor.author | Maviş, Nazım | |
dc.date.accessioned | 2017-12-26T12:44:59Z | |
dc.date.available | 2017-12-26T12:44:59Z | |
dc.date.issued | 2017 | |
dc.date.submitted | 2017-07-12 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/4124 | |
dc.description.abstract | The subject of this research is changing of Islamism’s political discourse in
1990’s. The transformation of Islamism in economics, politics, culture, everyday
life is an important phenomena of political and intellectual debate in recent years.
The purpose of this research is to describe, discuss and investigate the changing
in the political discourse of Islamism in terms of causes and consequences. In
accordance with this aim, a discourse analysis was made on the articles
published in the Islamist periodical in 1990s.
In the first chapter of the study it's explained the knowledge about the research.
New Ottoman Thought, the ideas of Cemalettin Afgani and Muhammed Abduh
and the policy of Pan
-
Islamism of Sultan Abdülhamit were examined in the
context of the intellectual and political or
igins of Islamism in the second chapter of the study. Thirdly, the Islamist movement in the Constitutional period was examined. In the fourth chapter, “Republican Period of Islamic Thought" was discussed and analyzed. "Islamism as a Project of Total Power Based on the Absolute Sovereignty of God" has been examined in the fifth chapter. In this period, Islamism is structured as a "life order" and turned into a totalitarian ideological rhetoric which has power in
its center. It can be considered that Islamism acquired a collectivist and conflicting
ideological identity with conceptualizations of "Islamic State", "Jihad", "Allah's
Sovereignty", "Divine System" and so on.
"Developments leading to the change of Islamism" are discussed in the sixth
chapter. In this context, it has been found that firstly the end of the cold war
period, rising postmodernist discourse, new economic and political opportunities
in Turkey, translation activities in the 1990’s, “initiative" and “changing” debates in RP, the failure
of Islamic projects in various countries of the World and 28
February event lead to the change of Islamic discourse in Turkey.
"The New Political Language of Islamism" is debated in the seventh chapter. In
this framework, the debates around the idea of "Islamic State" were analyzed and
the debates that have arisen in the context of Medina Vesikas have been
examined. The new Islamist discourse which is formed on the concepts of
"Pluralism", "Multi-legality" and "Participation" has been evaluated. Also "New
Approaches to Secularism in Islamic Discourse" and Democracy Debates in the
Islamic Discourse have been discussed and analyzed. It has been found that an
perceptivity of Islamism, which embraces democracy, has begun to develop in
these years. The study was concluded with an assessment and conclusion section in which
the main findings and conclusions were summarized. | tr_TR |
dc.description.tableofcontents | BÖLÜM 1
ARAŞTIRMANIN BİLGİLERİ
1.1. ARAŞTIRMANIN KONUSU, AMACI VE ÖNEMİ ................................................... 7
1.
2. ARAŞTIRMANIN KAPSAMI ................................................................................ 11
1.3. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ ................................................................................ 16
1.3.1. İslamcı Dergiler ...........
............................................................................. 17
xi
1.3.1.1. Yeni Zemin Dergisi .......................................................................... 19
1.3.1.2. Sözleşme Dergisi .....................................
........................................ 23
1.3.1.3. Bilgi ve Hikmet Dergisi ..................................................................... 24
1.3.1.4. Bilgi ve Düşünce Dergisi ..................................................................
26
1.3.1.5. Tezkire Dergisi ................................................................................. 27
BÖLÜM 2
İSLAMCILIĞIN SİYASAL ve ENTELEKTÜEL KÖKENLERİ: 19. YÜZYIL
2.1. İSLAMCILIĞIN KÖKENİ TARTIŞMALARI ...........................
............................... 31
2.2. CEMALEDDİN AFGANİ
-
MUHAMMED ABDUH ÇİZGİSİ .................................... 36
2.2.1. Afgani ve Abduh Çizgisinin Modern İslamcılığa Etkisi .......................... 40
2.3. YENİ OSMANLILAR İSLAMCI MI? ..................................................................... 43
2.4. II. ABDÜLHAMİT VE PANİSLAMİZM ................................................................. 51
BÖLÜM 3
II. MEŞRUTİYET’İN FİKİR ORTAMINDA İSLAMCILIK
3.1. II. MEŞRUTİYET’İN DÜNYASI
..........................................................................
56
3.2. II. MEŞRUTİYET VE İSLAMCILIK .............................................................
......... 60
3.3. II. MEŞRUTİYETİN İSLAMCI SÖYLEMİ .............................................................. 62
3.3.1. “İslamiyet mani
-
i terakki değildir” İddiası .............................................. 63
3.3.2. Kurtuluş İçin Yeniden Kur’
an ve Sünnete Dönüş .................................. 66
3.3.2.1. Hurafeler, Bid’atlar ve Batıl İnançlar ................................................. 68
3.3.2.2. Taklit ve Cehalet ................................................................
.............. 69
3.3.2.3. Müslümanların Hâkim Ahlak Telakkileri ........................................... 70
3.3.2.4. Kadın, Çok Eşlilik vb. Dini Hükümler ................................................ 71
3.3.3. İstibdattan Meşrutiyete: İnkırı
zdan Terakiye .......................................... 72
3.3.4. Emperyalizme Cevap Olarak: İttihad
-
ı İslam .......................................... 74
BÖLÜM 4
CUMHURİYET DÖNEMİ İSLAMCILIK DÜŞÜNCESİ
xii
4.1. TEK PARTİ DÖNEMİ: 1923
-
1946 ARASI DÖNEM ............................................. 78
4.2. ÇOK PARTİLİ HAYATTA İSLAMCILIK: 1946
-
1969 ARASI DÖNEM ..................
85
4.2.1. Yeni İmkân Alanları: 1946
-
1960 Arası Dönem ...........................
............. 87
4.2.2. Yeni Bir Siyasal Kimliğe Doğru: 1960
-
1969 Arası Dönem .................... 94
4.2.2.1. İslami Dernekler, İslami Basın ve İmam
-
Hatip Liseleri ..................... 94
4.2.2.2. Sağcılık Olarak İslamcılık .....................
........................................... 96
BÖLÜM 5
TANRININ MUTLAK EGEMENLİĞİNE DAYALI
TOTAL BİR İKTİDAR PROJESİ OLARAK İSLAMCILIK SÖYLEMİ:
1969
-
1990 ARASI DÖNEM
5.1. MİLLİ TÜRK TALEBE BİRLİĞİ: “BOZKURTTAN KUR’AN’A” .........................
103
5.2. MİLLİ GÖRÜŞÜN DOĞUŞU: “BİR SİYASAL BAĞIMSIZLAŞMA” ...................
105
5.3. TERCÜME HAREKETLERİ: “BİR KOPUŞ DİLİ” .............................................. 115
5.4. BİR KOPUŞ DİLİ OLARAK TOTAL, DEVRİMCİ, ENTERNASYONAL
İSLAMCILIK ...................................................................................................... 121
5.4.1. Bir Hayat Nizamı Olarak İslam ............................................................... 122
5.4.2. Sorunların Çözüm Kayn
ağı Olarak: “İslam Devleti” ............................ 126
5.4.3. “Hâkimiyet Allah’ındır” Söylemi ........................................................... 130
5.4.4. Bir Hayat Tarzı Olarak "Modern Cahiliye" Söylemi ..............................
134
5.4.5. "Tağuti Düzene Karşı Cihad" Söylemi .................................................. 136
5.4.6. Ümmet Olmanın Sonucu Olarak “İslam Birliği” Söylemi ..................... 137
5.5. TÜRKİYE İSLAMCILIĞINDA KUTUP VE MEVDUDİ ETKİSİ ............................ 139
BÖLÜM 1
................................
................................
................................
.....................
7
6.1. SOĞUK SAVAŞ SONRASI DÖNEM: BÜYÜK ANLATILARIN BİTİŞİ
...............
150
6.2. POSTMODERNİST SÖYLEMİN İSLAMCILAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
..............
152
6.3. II. TERCÜME HAREKETİ: İSLAM’IN YENİLİKÇİLERİ
................................
......
153
6.4. YENİ EKONOMİK VE SİYASİ FIRSAT ALANLARI
................................
...........
159
6.5. RP’N
İN İKTİDAR ARAYIŞINDAN İSLAMCILIĞIN DÖNÜŞÜMÜNE GİDEN
YOL
................................
................................
................................
..........................
163
xiii
6.6. DÜŞ KIRIKLIKLARI
................................
................................
..........................
168
6.7. 28 ŞUBAT VE SORGULAMALAR
................................
................................
....
172
6.8. İSLAMCILIĞIN DEĞİŞİM DİNAMİĞİ OLARAK İSLAMCILIK ELEŞTİRİSİ
.......
177
İSLAMCILIĞIN DEĞİŞİMİNE YOL AÇAN GELİŞMELER
BÖLÜM 7
İSLAMCILIĞIN YENİ SİYASAL DİLİ
7.1. İSLAM DEVLETİ'NDEN DEMOKRATİK DEVLETE DEĞİŞ
EN İSLAMCI
SÖYLEM .......................................................................................................... 188
7.1.1. İslam'ın Bir Devlet Modeli Var mı? ........................................................ 191
7.1.2. Bir İslam Devleti Eleştirisi Olarak Modern Devletin Eleştirisi ............. 200
7.1.3. İslamcı Söylemde Yeni Devlet Tahayyülü............................................. 208
7.2. ŞERİATIN MUTLAK EGEMENLİĞİNDEN MEDİNE VESİKASI TEMELİNDE
ÇOK H
UKUKLU BİR ÇOĞULCULUK ARAYIŞINA DEĞİŞEN
İSLAMİ SÖYLEM ............................................................................................. 217
7.2.1. Hâkimiyetten Katılıma Çoğulculuk Arayışı ........................................... 225
7.2
.2. Bir Çoğulculuk Arayışı Olarak Çok Hukukluluk ................................... 230
7.3. İSLAMCI SÖYLEMDE LAİKLİKLE İLGİLİ YENİ YAKLAŞIMLAR .....................
231
7.3.1. Laiklik Eleştirisinde Yeni Dil:
“Türkiye’ye Özgü Laiklik
-
Gerçek Laiklik
” ............................................... 233
7.3.2. Laiklikle İslam Arasında Telif Arayışları ............................................... 237
7.3.3. Din
-
Devlet İlişkilerinde Yeni Yaklaşım .................................................
240
7.4. ŞİRKTEN SAHİPLENMEYE DEĞİŞEN DEMOKRASİ SÖYLEMİ .....................
242
7.4.1. Demokrasiyi Sahiplenen İslamcılık ....................................................... 244
7.4.1.1. Demokrasi mi Totalitarizm mi? ...........................
............................ 247
7.4.1.2. “İslam Bir Değerler Manzumesi, Demokrasi Bir Seçim Tekniğidir”
Söylemi .......................................................................................... 249
xiv
7.4.1.3. Özgürleşmenin Bir Aracı
Olarak Demokrasi Talebi ........................ 251
7.4.2. İslam’la Demokrasiyi Bağdaştırma Çabaları ........................................ 253
7.4.2.1. Allah’ın Hakimiyetinden Milletin Hakimiyetine ................................ 256
7.4.2.2
Demokrasiye İslami Kök Bulma Çabaları ........................................ 259
7.4.3. "İslam Demokrasiyi Aşan Bir Siyasal Projedir" Söylemi ..................... 262
7.4.4. Demokrasi: Nasıl ve Nereye Kadar? .........................................
............ 266
7.4.4.1. İdeolojisiz Devlet ............................................................................ 267
7.4.4.2. Yerinden Yönetim .......................................................................... 268
7.4.4.3. Kültürel Çoğulculuk ........................................................................ 269
7.4.4.4. Kamusal Alan ................................................................................ 273 | tr_TR |
dc.language.iso | tur | tr_TR |
dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
dc.subject | islamcılık | tr_TR |
dc.subject | Islamism | tr_TR |
dc.subject | çoğulculuk | |
dc.subject | çok hukukluluk | |
dc.subject | katılım | |
dc.subject | değişim | |
dc.subject | devlet | |
dc.subject | demokrasi | |
dc.subject | laiklik | |
dc.subject | islam devleti | |
dc.subject | cihat | |
dc.subject | Allah’ın hâkimiyeti | |
dc.subject | Pluralism | |
dc.subject | Multi - legality | |
dc.subject | Participation | |
dc.subject | Changing | |
dc.subject | State | |
dc.subject | Democracy | |
dc.subject | Secularism | |
dc.subject | Islamic State | |
dc.subject | Jihad | |
dc.subject | Allah's Sovereignty | |
dc.title | Türkiye'de İslamcılığın Değişen Siyasal Dili: 1990'larda İslamcı Dergiler | tr_TR |
dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | Bu araştırmanın konusu, 1990'lı yıllarda İslamcılığın siyasal söyleminde yaşanan
değişimdir. Son yılların önemli siyasi ve entelektüel tartışma konularından birini
İslamcılığın, ekonomiden siyasete, kültürden gündelik hayata yaşadığı dönüşüm
oluşturmaktadır. Bu çalışma, İslamcılığın siyasal söyleminde yaşanan değişimi
sebep ve sonuçları itibariyle tanımlamayı, tartışmayı ve araştırmayı amaçlamıştır.
Bu amaca uygun olarak 1990'lı yıllardaki İslamcı dergilerde yayınlanan makaleler
üzerinden bir söylem analizi yapılmıştır. Araştırmanın I. Bölümünde araştırma ile ilgili bilgiler açıklanmıştır. Araştırmanın II. Bölümünde, İslamcılığın entelektüel ve siyasi kökenleri bağlamında Yeni
Osmanlı Düşüncesi, Cemalettin Afgani ve Muhammed Abduh'un fikirleri ile
Sultan Abdülhamit’in Panislamizm politikası incelenmiştir. Çalışmanın III.
Bölümünde Meşrutiyet dönemi İslamcılık akımı değerlendirilmiştir. Çalışmanın IV.
Bölümünde “Cumhuriyet Dönemi İslamcılık Düşüncesi” araştırılmıştır.
V.
Bölümde "Tanrının Mutlak Egemenliğine Dayalı Total Bir İktidar Projesi
Olarak İslamcılık" söylemi incelenmiştir. Bu dönemde İslamcılık, bir “hayat
nizamı” olarak kurgulanmış; odağında iktidar olan totaliter bir ideolojik söyleme
dönüşmüştür. “İslam Devleti”, ”Cihat”, ”Allah’ın Hâkimiyeti”, ”İlahi Sistem” vb.
kavramlaştırmalarla kolektivist ve çatışmacı bir ideolojik kimlik kazanmıştır
denebilir.
VI.
Bölümde "
İslamcılığın Değişimine Yol Açan Gelişmeler
" tartışılmıştır. Bu bağlamda ilk olarak, soğuk savaş döneminin
sona ermesinin, yükselen postmodernist söylemin, Türkiye'de oluşan yeni ekonomik ve siyasi fırsat alanlarının, 1990'lı yıllardaki tercüme faaliyetlerinin, RP'de başlayan "
açılım" ve "değişim" tartışmalarının, dünyanın çeşitli ülkelerindeki İslamcı projele
rin başarısızlığı ve 28 Şubat'ın İslamcılığın değişimine yolaçtığı tesbit edilmiştir.
VII.Bölümde “İslamcılığın Yeni Siyasal Dili” tartışılmıştır. Bu çerçevede, "İslam
Devleti" fikri ile Medine Vesikası bağlamında oluşmuş olan tartışmalar
değerlendirilmiştir. Bununla birlikte, "Çoğulculuk", "Çok Hukukluluk" ve "Katılım"
kavramları ekseninde oluşan yeni İslamcı söylem, analiz edilmiştir. Ayrıca,
"İslamcı Söylemde Laiklikle İlgili Yeni Yaklaşımlar" ile "İslamcı Söylem İçerisinde
Demokrasi Tartışmaları" da incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Bu yıllarda
demokrasiyi sahiplenen bir İslamcılık anlayışının gelişmeye başladığı tespit edilmiştir.
Çalışma, ana bulguların, varılan sonuçların özetlendiği ve geleceğe ait
öngörülerin yer aldığı "Değerlendirme ve Sonuç" bölümü ile tamamlanmıştır. | tr_TR |
dc.contributor.department | Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi | tr_TR |