| dc.contributor.advisor | Güngör Ergan, Nevin | |
| dc.contributor.author | Çatak, Bahadır | |
| dc.date.accessioned | 2017-09-14T12:20:11Z | |
| dc.date.available | 2017-09-14T12:20:11Z | |
| dc.date.issued | 2017 | |
| dc.date.submitted | 2017-06-21 | |
| dc.identifier.citation | Çatak, Bahadır (2017). Türk toplumunda askeri değerlerin karşılığı üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Hacettepe Üniversitesi, Ankara | tr_TR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/3969 | |
| dc.description.abstract | In this study, the degree of Turkish males’, who are at the age of military service or cadet, ownership of the military values which are requested by TAF from its personnel in Internal Service Law and Regulation is studied. The main purpose of this study is to examine the gap between military and the society that TAF is founded of, recruit from and eventually served to by using military values.
Data is derived in in-depth interview of 18 Turkish males who are at the age of military service or cadet by using semi – structured interview form. In this regard, firstly the concept of civil – military gap, military culture and Turkish military culture is studied.
Later in the study, the change in TAF is studied by using the 11 criteria of Moskos’s model (2000). The aim of this section is to determine whether there are any core changes in TAF in the face of internal and external forces of transformation, primarily like new technologies. At the end of this section, it is found that Turkey is experiencing all three stages of change which was decribed by Moskos (2000) at the same time due to her geopolitical location and diverges from Moskos’s model on two criteria (homosexuals and conscientious objection).
In this study, cultural civil – military gap has been studied by obtaining the feelings, thoughts and attitudes of the participants on 12 military values. According to the findings from the paticipants, there is a gap between military and Turkish society but this gap is lagitimate in the eyes of participants. The gap in Turkey exists not becase of having two different set of values, one for civil society and one for military, but it comes from different intensties and associating values with different attitudes and behaviors. Consequently, it can be said that the gap between civil society and military which has been decribed as a problem in western societies is not very wide in Turkey. | tr_TR |
| dc.description.sponsorship | TÜBİTAK | tr_TR |
| dc.description.tableofcontents | KABUL VE ONAY……………………………………………………………...……..i
BİLDİRİM……………………………………………………………………..…….…ii
YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI……………...…….…..iii
ETİK BEYAN…………………………………………………...……...….……….…iv
TEŞEKKÜR .......................…………………………………………….………..….v
ÖZET……………………………………………………………………………..…...vii
ABSTRACT……………………………………………………………………….….ix
İÇİNDEKİLER……………………………………………………………………...…xi
KISALTMALAR ………………………………………………….……………….xviii
TABLOLAR DİZİNİ ………..............………….....……………………..……..…xix
GİRİŞ ..................................................................................................................1
1. BÖLÜM: ARAŞTIRMANIN KONUSU VE KAPSAMI .....................................4
1.1. Araştırmanın Konusu ......................................................................4
1.2. Araştırmanın Amacı ve Önemi .......................................................6
1.3. Araştırmanın Temel Soruları ...........................................................8
1.4. Araştırmanın Yöntemi .....................................................................9
1.4.1. Araştırmanın Tasarımı ..........................................................9
1.4.2. Veri Toplama Tekniği ve Süreci ..........................................12
1.4.3. Veri Analiz Süreci ...............................................................14
2. BÖLÜM: KAVRAMSAL VE KURAMSAL ARKAPLAN ................................16
2.1.Ordu – Toplum Mesafesi ................................................................16
2.1.1. Ordu – Toplum Mesafesinin Boyutları ................................16
2.1.1.1. Demografik Mesafe ..............................................16
2.1.1.2. Kültürel Mesafe ...................................................17
2.1.1.3. Kurumsal Mesafe .................................................19
2.1.1.4. Politika Tercihlerindeki Mesafe .............................19
2.1.2. Ordu Toplum Mesafesinin Nedenleri ..................................20
2.1.2.1.Ordudaki Değişimler ..............................................20
2.1.2.2.Toplumdaki Değişimler ..........................................21
2.1.2.3. Uluslararası Güvenlik Ortamındaki Değişimler ....22
2.1.2.4. Fiziksel Uzaklık/Yalıtım ........................................22
2.1.2.5. Seçim, Eğitim ve Sosyalizasyon Süreci ...............23
2.1.3. Ordu Toplum Mesafesinin Sonuçları ..................................23
2.1.4. Ordu – Toplum Mesafesine Yönelik Kuramcılar .................24
2.1.4.1. Samuel P. Huntington ...........................................25
2.1.4.2. Morris Janowitz ....................................................28
2.1.4.3. Charles C. Moskos ...............................................31
2.2. Değerler Üzerine ............................................................................33
2.2.1 Değerin Tanımı ve Kaynağı ................................................35
2.2.2. Değerlerin Özellikleri ve İşlevleri .......................................36
2.2.3. Değerlerin Sınıflandırılması ...............................................40
2.2.4. Değerler – Kurumlar İlişkisi ................................................41
2.2.5. Değer – Davranış İlişkisi ....................................................42
2.2.6. Değerlerin Ölçülmesi .........................................................43
3. BÖLÜM: ASKERİ KÜLTÜR VE TÜRKİYE’DE ASKERİ KÜLTÜR ...............44
3.1. Askeri Kültürün Unsurları .............................................................46
3.1.1. Disiplin ...............................................................................46
3.1.2. Profesyonel Askeri Etik ......................................................46
3.1.3. Ritüeller ..............................................................................46
3.1.4. Birlik Ruhu .........................................................................47
3.2. Silahlı Kuvvetler İçerisindeki Kültürel Farklılıklar ......................50
3.2.1. Kuvvetler Arası Kültürel Farklılıklar ....................................50
3.2.2. Sıcak Kurum – Soğuk Kurum Ayrımı .................................51
3.3. Askeri Kültür Üzerindeki Postmodern Etkiler .............................52
3.4. Türk Askeri Kültürü .......................................................................53
3.4.1. Osmanlı İmparatorluğundan Kalan Miras ..........................54
3.4.2. Prusya Ekolünün Türk Ordusu Üzerindeki Etkisi ...............66
3.4.3. Cumhuriyet Dönemi TSK Tarihi .........................................67
4. BÖLÜM: TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİNİN DEĞİŞİMİ ÜZERİNE İNCELEME .......................................................................................................71
4.1. Algılanan Tehdit (Perceived Threat) ...........................................74
4.2. Asli Görev Tanımı (Major Mission Definition) ............................78
4.3. Kuvvet Yapısı (Force Structure) .................................................81
4.4. Baskın Asker Tipi (Dominant Military Professional) .................88
4.5. Silahlı Kuvvetlere Yönelik Toplumsal Tavır (Public Attitude Toward Military) ...............................................................................................91
4.6. Basın İle İlişkiler (Media Relations) ............................................96
4.7. Sivil Çalışanlar (Civilian Employees) ..........................................98
4.8. Kadınların Rolü (Women's Role) ................................................99
4.9. Eşler ve Askeri Toplum (Spouse And Military) .......................104
4.10. Homoseksüeller (Homosexuals İn Military) ............................106
4.11. Vicdani Ret (Conscientious Objection) ...................................107
5. BÖLÜM: ARAŞTIRMANIN BULGULARI ...................................................109
5.1. Katılımcıların Demografik Özellikleri .........................................109
5.2. Katılımcıların Askeri Değerler Üzerine Görüşleri ......................111
5.2.1.Cumhuriyete Sadakat ........................................................111
5.2.1.1. Vatan ve Demokrasi ............................................111
5.2.1.2. Cumhuriyete Eleştiriler .......................................114
5.2.1.3. Cumhuriyete Sadakat Pratikleri ..........................116
5.2.2. Vatanını Sevmek ..............................................................121
5.2.2.1. Vatanı Tanımlamak .............................................122
5.2.2.2. Vatan Sevilmelidir ...............................................127
5.2.2.3. Vatanını En Çok Seven Görevini En İyi Yapandır ..........................................................................129
5.2.2.4. Göçmek ya da Göçmemek: İşte Bütün Mesele Bu ....................................................................................131
5.2.2.5. Asker ve Vatan ...................................................132
5.2.3. İyi Ahlaklı Olmak ..............................................................134
5.2.3.1. Ahlak Nedir? ......................................................135
5.2.3.2. Ahlakın Kaynağı Nedir? ......................................137
5.2.3.3. Ahlaklı İnsanın Sakınması Gereken Davranışlar 139
5.2.3.4. Asker İçin Ahlaklı Davranış .................................141
5.2.3.5. Ahlak ve İnsan Doğası Arasındaki İlişki ..............143
5.2.4. Üste İtaat ve Disiplin ........................................................145
5.2.4.1. İtaatin Ölçüsü .....................................................146
5.2.4.2. İtaat, Disiplin ve Toplumsal Düzen .....................150
5.2.4.3. İtaat ve Disiplin ..................................................151
5.2.4.4. Disiplin Nedir? ....................................................155
5.2.4.5. Disiplin ve Düzen ...............................................156
5.2.4.6. Disiplin ve Başarı ...............................................157
5.2.4.7. İçsel ve Şekilsel Disiplin .....................................158
5.2.4.8. İtaat, Disiplin ve Meslek .....................................160
5.2.4.9. İtaat, Disiplin ve Askerlik ....................................161
5.2.5. Sebat ve Gayret ...............................................................163
5.2.5.1. Sebat, Gayret ve Mesleki Başarı ........................163
5.2.5.2. Hayata Yönelik Bir Tutum Olarak Sebat ve Gayret .............................................................................165
5.2.5.3. Sebat ve Gayrette Ölçü ......................................166
5.2.5.4. Sebat, Gayret ve Askerlik ...................................168
5.2.6. Cesaret Atılganlık .............................................................170
5.2.6.1. Cesaret ve Korku ...............................................170
5.2.6.2. Cesaret Pratikleri ................................................172
5.2.6.3. Cesur Olma Zorunluluğu ....................................174
5.2.6.4. Cesaret ve Toplumsal Cinsiyet ...........................175
5.2.6.5. Cesarette Ölçü ...................................................176
5.2.6.6. Cesaret ve Askerlik ............................................176
5.2.7. İcabında Hayatını Hiçe Saymak ......................................178
5.2.7.1. Uğruna Hayatın Hiçe Sayılabileceği Değerler, Kişiler, Durumlar ..............................................................179
5.2.7.2. Soyut Kavramlar ve Hayatını Hiçe Sayma .........180
5.2.7.3. Hayatı Hiçe Sayma: Söylemesi Kolay ................182
5.2.7.4. Bireysel Refah ile Vatanın Bekası Arasındaki İlişki .................................................................................183
5.2.7.5. Hayatını Hiçe Sayma ve Şehitlik ........................185
5.2.7.6. Hayatı Hiçe Sayma ve Askerlik ..........................190
5.2.8. Bütün Silah Arkadaşları İle İyi Geçinmek .........................190
5.2.8.1. Arkadaşlık ve Paylaşma .....................................191
5.2.8.2. Arkadaş: Kardeşten Öte Bir Kişi .........................192
5.2.8.3. Arkadaş – Dost Ayrımı ........................................193
5.2.8.4. İnsanın Toplumsallığı ve İyi Geçinme İhtiyacı ....194
5.2.8.5. İyi Geçinme Pratikleri .........................................196
5.2.8.6. Arkanı Yaslayacağın Bir Taş: Silah Arkadaşı ......197
5.2.9. Birbirine Yardım ...............................................................200
5.2.9.1. Yardımlaşma: İnsanın Yetersizliği ve Karşılıklılık .......................................................................201
5.2.9.2. Yardımlaşma ve Toplumsal Bütünleşme ............203
5.2.9.3. Askerlikte Yardımlaşma: Vazifenin İfası İçin .......204
5.2.10. İntizam Severlik .............................................................205
5.2.10.1.Düzenli Olma: Olursa İyi Ama... ......................205
5.2.10.2. Düzenli Olma Pratikleri .....................................208
5.2.10.3. Zamana Riayet .................................................210
5.2.10.4. Askerlikte Düzenli Olma ...................................212
5.2.11. Sıhhatini Korumak ..........................................................215
5.2.11.1. Sağlıklı Olmadan Anlaşılan: Kilo Kontrolü ........215
5.2.11.2. Sağlıklı Olma ve Temizlik .................................219
5.2.11.3. Sağlıklı Olma ve Spor ......................................220
5.2.11.4. Sağlıklı Olma ve İtidal ......................................220
5.2.11.5. Sağlıklı Olma zorunluluğu ................................221
5.2.12. Sır Saklamak .................................................................223
5.2.12.1. Sır Saklama: Güven ve İhtiyaç ........................223
5.2.12.2. Sır Saklama ve Askerlik ...................................227
5.2.13. Askeri Değerlere Yönelik Diğer Bulgular .......................229
SONUÇ ..........................................................................................................234
KAYNAKÇA ...................................................................................................240
EKLER
EK 1. Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu ...............................................250
EK 2. Etik Kurul Muafiyet ve İzin Formu .....................................................253
EK 3. Tez Çalışması Orjinallik Raporu ........................................................254 | tr_TR |
| dc.language.iso | tur | tr_TR |
| dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
| dc.subject | ordu -toplum mesafesi | tr_TR |
| dc.subject | kültürel mesafe | |
| dc.subject | değerler | |
| dc.subject | askeri kültür | |
| dc.title | Türk Toplumunda Askeri Değerlerin Karşılığı Üzerine Bir Araştırma | tr_TR |
| dc.type | info:eu-repo/semantics/masterThesis | tr_TR |
| dc.description.ozet | Bu çalışmada Türk Silahlı Kuvvetlerinin İç Hizmet Kanunu aracılığıyla personelinden talep ettiği askeri değerlerin, askerlik veya askeri öğrencilik çağındaki Türk erkeklerince ne derece sahip olunduğu ele alınmıştır. Çalışmanın temel amacı, TSK ile içinden çıktığı, personelini temin ettiği ve nihayetinde hizmet ettiği toplum arasındaki kültürel mesafeyi değerler üzerinden incelemektir.
Çalışmanın verileri Ankara ili içerisinde yaşayan askerlik veya askeri öğrencilik çağındaki 18 genç ile yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak yapılan derinlemesine görüşmelerle toplanmıştır.
Bu kapsamda ilk olarak ordu – toplum mesafesi kavramı ve bu kavrama yönelik kuramlar ele alınmıştır. Daha sonra değer kavramı, askeri kültür ve Türkiye’de askeri kültür incelenmiştir.
Çalışmada daha sonra Moskos’un (2000) geliştirmiş olduğu modelde yer alan 11 başlık üzerinden TSK’nin değişimi incelenmiştir. Bu incelemenin amacı başta yeni teknolojiler olmak üzere içeriden ve dışarıdan gelen etkiler karşısında TSK’nın kurumsal yapısında bir değişiklik olup olmadığının tespit edilmesidir. Bu inceleme sonucunda TSK’nın Türkiye’nin jeopolitik konumu nedeniyle, Moskos’un (2000) ABD ordusu için tespit etmiş olduğu üç değişim dönemini (modern, geç modern, postmodern) aynı anda yaşadığı, homoseksüeller ve vicdani ret başlıklarında modelden saptığı bulgulanmıştır.
Çalışmada ordu ile toplum arasındaki kültürel mesafe, katılımcıların İç Hizmet Kanun ve Yönetmeliğinde yer alan askeri değerler hakkındaki duygu, düşünce ve tutumları ele alınarak ölçülmeye çalışılmıştır. Katılımcılardan elde edilen bulgulara göre ordu ile Türk toplumu arasında bir mesafe vardır; ancak bu mesafe katılımcılar gözünde meşru bir mesafedir. Türkiye’deki bu mesafe, askeri değerler setinden farklı bir değerler setine sahip olmaktan değil, aynı değerlere farklı yoğunlukta sahip olma ve değerleri farklı tutum ve davranışlarla ilişkilendirmekten kaynaklanmaktadır. Sonuç olarak batı toplumlarında bir problem olarak tanımlanmaya başlanmış olan ordu – toplum mesafesinin Türkiye’de çok yüksek olmadığı söylenebilir. | tr_TR |
| dc.contributor.department | Sosyoloji | tr_TR |
