dc.contributor.advisor | BÜYÜKTUNCER DEMİREL, ZEHRA | |
dc.contributor.author | TÜRK, ÖYKÜ PEREN | |
dc.date.accessioned | 2017-08-09T11:27:49Z | |
dc.date.available | 2017-08-09T11:27:49Z | |
dc.date.issued | 2017 | |
dc.date.submitted | 2017-07-31 | |
dc.identifier.citation | Türk, ÖP. FODMAP Alımını İçeren Besin Tüketim Sıklığı Anketinin Türk Toplumuna Uyarlanması ve Validasyonu. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beslenme Bilimleri Programı Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2017 | tr_TR |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/3885 | |
dc.description.abstract | This research was done to adapt food frequency questionnaire that includes fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides and polyols (FODMAP) for Turkish society and assess the validity and reproducibility of this questionnaire. The sample was consisted of 107 healthy participants aged between 19-65. Original questionnaire developed in Australia was used as a model for adaptation. At the first stage, adapted food frequency questionnaire that includes FODMAP for Turkish society was applied. At the second stage, seven-day food records were taken from participants. Eight weeks after the first stage, third stage was implemented, and the adapted food frequency questionnaire was reapplied. To assess the validity, first application of adapted food frequency questionnaire that includes FODMAP for Turkish society and seven-day food records were used whereas data from first and second applications of the adapted questionaire with eight weeks interval were used to assess the reproducibility. General characteristics of participants were recorded. In order to assess the validity, Wilcoxon signed rank test results, Spearman correlation coefficients, Blant-Altman mean differences, data of correctly or misclassified participants and kappa coefficients were presented. Intraclass correlation coefficients were calculated for reproducibility analyses. In terms of validation, when Blant-Altman analyses were considered, adapted questionnaire could determine free fructose, sorbitol, mannitol, raffinose, stachyose, nystose, kestose and total fructan uptake in Turkish society. It was accepted that Blant-Altman mean differences would not affect the clinical results for these components. Results were reproducible for lactose, mannitol, raffinose, stachyose, nystose, kestose and total fructan. When the validation and reproducibility results examined together, adapted food frequency questionnaire that includes FODMAP for Turkish society was found to be a suitable instrument for the detection of mannitol, raffinose, stachyose, nystose, kestose and total fructan intake. Development of the questionnaire is necessary for validity of lactose, fructose and reproducibility of fructose, free fructose and sorbitol. National food analysis is needed to determine the amount of FODMAP components of foods consumed in Turkish society. | tr_TR |
dc.description.tableofcontents | İÇİNDEKİLER
Sayfa
ONAY SAYFASI iii
YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI iv
ETİK BEYAN SAYFASI v
TEŞEKKÜR vi
ÖZET vii
ABSTRACT viii
İÇİNDEKİLER ix
SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ xii
ŞEKİLLER xiii
TABLOLAR xiv
1. GİRİŞ 1
1.1. Kuramsal Yaklaşımlar ve Kapsam 1
1.2. Amaç ve Varsayım 2
2. GENEL BİLGİLER 3
2.1. FODMAP Tanımı 3
2.2. FODMAP Bileşenleri ve Diyetsel Kaynakları 3
2.2.1. Oligosakkaritler 3
2.2.2. Disakkaritler 4
2.2.3. Monosakkaritler 5
2.2.4. Polyoller 5
2.3. FODMAP Alımının Gastrointestinal Semptomlara Etkisi 6
2.3.1. Malabsorbsiyonun Değerlendirilme Yöntemleri 8
2.4. Düşük FODMAP Diyeti 9
2.4.1.Diyetin Ön Aşaması 10
2.4.2. Kısıtlayıcı Aşama 11
2.4.3. Semptomlarda Düzelme 17
2.4.4. FODMAP ile Yeniden Tanışma Aşaması 17
2.4.5. Diyet Başarısı 17
x
2.5. Diyetin Kullanım Alanları 18
2.5.1. İrritabl Bağırsak Sendromu 18
2.5.2. Crohn Hastalığı ve Ülseratif Kolit 19
2.5.3. Çölyak Tanısı Olmayan Gluten Duyarlılığı 20
2.5.4. Diğer Gastrointestinal Hastalıklar ve Semptomlar 20
2.6. Diyetin Uzun Dönemli Olumsuz Etkileri 21
2.6.1. Mikrobiyota 21
2.6.2. Posa Alımı 22
2.6.3.Yeme Davranışına Etkisi 23
2.6.4.Besin Ögelerinin Karşılanması 23
2.7. Diyetin FODMAP İçeriğinin Değerlendirilme Yöntemleri 23
2.7.1. Besin Tüketim Kaydı Yöntemi 24
2.7.2. Besin Tüketim Sıklığı Yöntemi 24
2.8. Besin Tüketim Sıklığı Anketlerinin Validasyonu 25
2.8.1. Validasyon 26
2.8.2.Tekrar Elde Edilebilirlik 30
3. GEREÇ ve YÖNTEM 31
3.1. Araştırmanın Yeri, Zamanı ve Örneklem Seçimi 31
3.2. Araştırma Genel Planı 31
3.3. FODMAP Alımını İçeren Besin Tüketim Sıklığı Anketinin Türk Toplumuna Uyarlanması 33
3.4. Araştırma Verilerinin Toplanması 33
3.4.1. Genel Özelliklerin Kaydedilmesi 33
3.4.2. Yedi Günlük Besin Tüketim Kaydı 34
3.4.3. Türk Toplumuna Uyarlanmış FODMAP Alımını İçeren Besin Tüketim Sıklığı Anketi 34
3.5. Veri Tabanının Oluşturulması 35
3.6. Verilerin Değerlendirilmesi 35
3.7. Verilerin İstatistiksel Değerlendirilmesi 36
4. BULGULAR 39
xi
4.1. Katılımcıların Genel Özellikleri 39
4.2. Besin Desteği Kullanım Durumu 40
4.3. Enerji, Makrobesin Ögesi ve FODMAP Bileşenleri Alım Durumu 41
4.4. Türk Toplumuna Uyarlanmış FODMAP Alımını İçeren Besin Tüketim Sıklığı Anketinin Birinci Uygulaması için Validasyon Sonuçları 49
4.4.1. Enerji ve Makrobesin Ögeleri 49
4.4.2. FODMAP Bileşenleri 51
4.5. Tekrar Elde Edilebilirlik 63
4.6. Türk Toplumuna Uyarlanmış FODMAP Alımını İçeren Besin Tüketim Sıklığı Anketinin İkinci Uygulaması için Validasyon Sonuçları 64
4.6.1. Enerji ve Makrobesin Ögeleri 64
4.6.2. FODMAP Bileşenleri 67
5.TARTIŞMA 75
5.1. Katılımcıların Genel Özellikleri İle İlgili Bulgular 75
5.2. Enerji, Makro Besin Ögesi ve FODMAP Alımı 76
5.3. Validasyon ve Tekrar Elde Edilebilirlik 79
5.3.1. Enerji ve Makrobesin ögeleri 79
5.3.2. FODMAP Bileşenleri 80
6. SONUÇLAR ve ÖNERİLER 89
7. KAYNAKLAR 92
8. EKLER
EK-1 Örneklem büyüklüğü raporu
EK-2 Etik kurul onayı
EK-3 İzin belgesi
EK-4 Yazılı onam formu
EK-5 Genel özelliklerin kaydedildiği anket formu
EK-6 Türk toplumuna uyarlanmış FODMAP alımını içeren besin tüketim sıklığı anketi
EK-7 Yedi günlük besin tüketim kaydı formu
9. ÖZGEÇMİŞ | tr_TR |
dc.language.iso | tur | tr_TR |
dc.publisher | Sağlık Bilimleri Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
dc.subject | fermente edilebilir karbonhidratlar | tr_TR |
dc.subject | fodmap | |
dc.subject | besin tüketim sıklığı anket | |
dc.subject | validasyon | |
dc.title | FODMAP Alımını İçeren Besin Tüketim Sıklığı Anketinin Türk Toplumuna Uyarlanması ve Validasyonu | tr_TR |
dc.type | info:eu-repo/semantics/masterThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | Bu çalışma fermente edilebilir oligosakkarit, disakkarit, monosakkarit ve polyollerin (FODMAP) alımını içeren besin tüketim sıklığı anketini Türk toplumuna uyarlamak, anketin validasyonunu ve tekrar elde edilebilirliğini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Örneklem 19-65 yaş aralığında 107 sağlıklı katılımcıdan oluşmuştur. Uyarlama için Avustralya’da geliştirilen orijinal anket model alınmıştır. İlk aşamada Türk toplumuna uyarlanmış FODMAP alımını içeren besin tüketim sıklığı uygulanmıştır. İkinci aşamada katılımcılardan yedi günlük besin tüketim kaydı alınmıştır. İlk aşamadan sekiz hafta sonra gerçekleşen üçüncü aşamada, uyarlanan anket ikinci kez uygulanmıştır. Validasyonu değerlendirmek için anketin ilk uygulaması ve yedi günlük besin tüketim kaydı formu, tekrar elde edilebilirlik için ise anketin sekiz hafta ara ile yapılan birinci ve ikinci uygulamaları kullanılmıştır. Katılımcıların genel özellikleri kaydedilmiştir. Validasyonun değerlendirilmesi amacıyla her bir FODMAP bileşeni için Wilcoxon testi sonuçları, Spearman korelasyon katsayıları, Blant-Altman fark ortalamaları, katılımcıların yanlış ve doğru sınıflandırılma verileri ve kappa katsayıları sunulmuştur. Tekrar elde edilebilirlik analizi için sınıf içi korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Validasyon açısından, Blant-Altman analizleri göz önünde bulundurulduğunda uyarlanan anket Türk toplumunda serbest fruktoz, sorbitol, mannitol, raffinoz, staçiyoz, nistoz, ketoz ve total fruktan alımını saptayabilmektedir. Bu bileşenler için Blant-Altman fark ortalamalarının klinik sonuçları etkilemeyeceği kabul edilmiştir. Laktoz, mannitol, raffinoz, staçiyoz, nistoz, ketoz ve total fruktan için sonuçlar tekrar elde edilebilirdir. Validasyon ve tekrar elde edilebilirlik sonuçları bir arada incelendiğinde, Türk toplumuna uyarlanmış FODMAP alımını içeren besin tüketim sıklığı anketi mannitol, raffinoz, staçiyoz, nistoz, ketoz ve total fruktan alımının saptanmasında kullanımı uygun bir araç olarak bulunmuştur. Laktoz ve fruktozun validasyonunun; fruktoz, serbest fruktoz ve sorbitolün ise tekrar elde edilebilirliğinin sağlaması için anketin geliştirilmesi gereklidir. Türk toplumunda tüketilen besinlerdeki FODMAP bileşenlerinin miktarının saptanması için ulusal besin analizlerine ihtiyaç vardır. | tr_TR |
dc.contributor.department | Beslenme ve Diyetetik | tr_TR |