| dc.contributor.advisor | Akalın, Şükrü, Haluk | |
| dc.contributor.author | Poçan, Tuğba | |
| dc.date.accessioned | 2017-07-18T11:44:27Z | |
| dc.date.available | 2017-07-18T11:44:27Z | |
| dc.date.issued | 2017 | |
| dc.date.submitted | 2017-05-09 | |
| dc.identifier.citation | POÇAN, Tuğba. Türkçe Satıraltlı Bir Sözlük: Kitābü’l-Müs̠elles̠e, Doktora Tezi, Ankara, 2017. | tr_TR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/3723 | |
| dc.description.abstract | At the 16th century, the dictionary have been improved to be an interlinear translation type by creating the turkish provisions as interlinear. The reason for us to choose that topic is that, there is no previously prepared work in the similiar form as the Turkish ahndwriting manuscript.
Also it is pointed out that the technique to understand Qur'an by interlinear translation have been applied in a dictionary. The text is also important due its reflection of vocabulary of the 16th century. The diversity that have been used by forming the interlinear provisions and some grammatical phrases in the text are apperaed to be main interest points.
Our work consists of three main parts. In the first chapter; After a short introduction, a theoretical section was prepared by a startup from the vocabulary of the 16th century. In the second part, the dictionary is transferred to the translation. In the last section, the alphabetical index of the article headings is given. | tr_TR |
| dc.description.tableofcontents | İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY……………………………………………………………………...İ
BİLDİRİM………………………………………………………………………………İİ
YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI……………………….İİİ
ETİK BEYAN……………………………………………………………………… ... İV
ÖZET……………………………………………………………………………………V
ABSTRACT……………………………………………………………………………Vİ
İÇİNDEKİLER………………………………………………………………………..Vİİ
ÖNSÖZ…………………………………………………………………………………İX
1.GİRİŞ………………………………………………………………………………….1
1.1. Kutrub……………………………………………………………………5
1.1.1. Eserleri……………………………………………………………....7
1.2. Kitābü’l-Müs̠elles̠e’nin Hazırlanma…………………………………….7
2. CÜMLESEL YAPILAR………………………………………………………..10
2.1. Kim’li ve Ki’li Yapılar…………………………………………….......11
2.1.1. Kim’li Yapılar………………………………………………………11
2.1.2. Ki’li Yapılar………………………………………………………...14
2.2. Ki ve Dirler Kalıplaşması…………………………………………………15
2.3. Geniş Zaman………………………………………………………………17
2.4. Eylemler……………………………………………………………………18
2.4.1. Bildirme / Haber Kipleri……………………………………………19
2.5. Görülen Geçmiş Zaman…………………………………………………..20
2.6. Olumsuz Cümle …………………………………………………………...26
2.7. Edilgen Yapılı Cümleler…………………………………………………..27
2.8. Birleşik Eylemli Cümleler………………………………………………...29
2.8.1. Bir İsim İle Bir Yardımcı Eylemden Oluşanlar…………………….29
2.8.2. Bir Eylem İle Yardımcı Eylemden…………………………………30
2.8.3. Bir Eylem ve Yardımcı Eylemden Oluşanlar………………...........32
2.8.4. Anlamca Kaynaşmış Birleşik Eylemden Oluşanlar………………...33
2.9. Devrik Ve Kurallı Yapılar………………………………………………..34
2.9.1. Kurallı Yapılar……………………………………………………...34
2.9.2. Devrik Yapılar……………………………………………………...62
2.10. Dirler ve Demek ile Biten Cümleler……………………………………...63
2.11. Açıklayıcı Niteliğindeki Cümleler………………………………………..68
2.12. Ola Eylemiyle Bitenler……………………………………………………69
2.13. Satıraltı Yazım Tekniği…………………………………………………...70
2.13.1. Madde başı Olarak Gine Karşılığı………………………………….72
2.13.2. Maddebaşı Karşılık Olarak m ve f Karşılığı……………………….73
2.13.3. Maddebaşı Karşılık Olarak Cem‘ Karşılığı………………………..74
2.13.4. Maddebaşı Karşılık Olarak mis̠lehu Karşılığı……………………..75
2.13.5. Bablar……………………………………………………………….76
2.13.6. Açıklayıcı Unsurlar…………………………………………………77
2.13.6.1. Açıklayıcı Olarak ya’ni Bağlacının Kullanımı…………………………………………77
2.13.6.2. Açıklayıcı Olarak ey Bağlacının Kullanımı…………….78
2.13.6.3. kim ve ki’li yapılar……………………………………...78
2.14. Devrik Yapılar……………………………………………………………80
2.15. Teknik Açıdan Cümlelerde Farklı Kiplerin Kullanılması ……………..81
2.16. Teknik Bağlamda Cümle Formlarının Satıraltı Çeviri İçindeki Rölü………………………………………………………………………...83
2.17. Bağlamlı Yapılar…………………………………………………..............85
2.18. Ad Durum Ekleri İlgisi……………………………………………………88
2.19. Arapça Çekim Hâlleri…………………………………………….............89
2.20. bit-türki İbaresi……………………………………………………………90
2.21. Eylemsi Kullanımı………………………………………………………...91
2.21.1. Sıfat-Fiil Kullanımı…………………………………………………91
2.21.1.1. -AcAk Sıfat-Fiili ………………………………………..91
2.21.1.2. -mXş Sıfat-Fiili Kullanımı……………………………...93
2.21.1.3. - Ar,- mAz Sıfat-Fiil Kullanımı……………………......94
2.21.1.4. -An Sıfat-Fiil Kullanımı……………………………….95
2.21.2. Görevce Yapım Eki olmasına Rağmen Anlamca Sıfat-fiil Olanalar………………………………………………………........96
2.22. İsim-Fiil Kullanımı………………………………………………………...98
2.23. Deyimlerin Rölü…………………………………………………………...99
2.23.1. Yardımcı Eylemi Değişenler……………………………………...100
2.23.2. Bugün Olmayan Deyimler ………………………………………..101
2.23.3. Mastar Ekiyle Kurulanlar ………………………………………..101
2.23.4. Cümle Formunda Olanlar…………………………………………103
2.24. Ağız Özellikleri ve Ek Değişimi Örnekleri …………………………….103
2.24.1. Ağız Özellikleri…………………………………………………...103
2.24.2. Ek Değişimi Örnekleri……………………………………………106
2.24.2.1. +rek, +raḳ ……………………………………………..106
2.24.2.2. Çokluk Ekinin Kullanımı…………………………….114
2.24.2.3. Yalnız Sözcüğünün Durumu………………………....107
2.24.2.4. İsim Hal Eklerinin Durumu……………………….......108
2.24.2.5. Farklı Diğer Ek Kullanımları…………………………109
2.24.3. Eşitlik ve Küçültme Eki Kullanımı……………………………….110
2.24.4. Arapça Etkisi……………………………………………………..111
2.24.5. ṭ Fonemi…………………………………………………………..112
2.24.6. Söz Başında Ünsüz Düşmesi……………………………………..113
2.24.7. ḳ>ġ, ġ > ḳ değişimleri……………………………………………113
2.24.8. Diğer Ekler………………………………………………….........114
2.25. Devrik Yapılar…………………………………………………………...115
2.26. e Foneminin Yazılışı……………………………………………………..117
2.26.1. Kapalı e (ė) Fonemi……………………………………………….118
2.26.2. Açık e Fonemi…………………………………………………….123
2.27. Eş Anlam………………………………………………………………….124
2.27.1. Eş Anlamsal Yapı Olarak Gine Karşılığı………………….............125
2.27.2. Eş Anlamsal Yapı Olarak …ve… Karşılığı……………………….126
2.27.3. Eş Anlamsal Yapı Olarak ya’ni Karşılığı…………………………127
2.27.4. Eş Anlamsal Yapı Olarak hem hem bağlacı………………………128
2.27.5. Eş Anlamsal Karşılık Olarak Satıraltında Verilen Fakat Bugün Arapçası Türkiye Türkçesi Söz Varlığına Yerleşmiş Sözcükler………………………………………………………….128
2.28. Bağlama Görevli Sözcükler……………………………………………..132
2.28.1. Hem…hem… Bağlacı…………………………………….............132
2.28.2. ya’ni Bağlacı……………………………………………………...136
2.28.3. …ve… Bağlacı……………………………………………………138
2.28.4. dāḫı Bağlacı………………………………………………………141
2.29. Pekiştirme………………………………………………………………...142
2.30. Derecelendirme…………………………………………………………..145
2.31. Karşıtlık…………………………………………………………………..146
2.32. Olumsuzluk………………………………………………………………147
2.32.1. +sXz Yokluk Eki………………………………………………….147
2.32.2. -mA Olumsuzluk Eki …………………………………………….150
2.32.3. yoḳ………………………………………………………………...151
2.32.4. değil…………………………………………………….................152
2.32.5. Anlamca Olumsuzluk……………………………………………..152
2.33. Çatı………………………………………………………………………..153
2.33.1. Edilgen Çatı……………………………………………………....153
2.33.2. İşteşlik……………………………………………………..............160
2.34. İlgi ve İyelik Ekinin Durumu……………………………………………163
2.35. İle’nin Kullanımı…………………………………………………………164
2.36. Sözlükselleşme Ya Da Terimselleşme…………………………………..166
2.37. Akraba Adları……………………………………………………………169
2.38. Hayvan Adları……………………………………………………............172
2.39. İkilemeler…………………………………………………………............177
2.40. Ey Bağlacının Kullanımı…………………………………………...........178
2.41. Soru Hali………………………………………………………………….180
2.42. Yardımcı Eylem Kullanımı……………………………………………...180
2.43. Atıf Yapma……………………………………………………………….181
2.44. Belirsizlik Durumu………………………………………………………181
2.45. Tezlik Fiilleri……………………………………………………………..182
3. KİTĀBÜ’L-MÜS̠ELLES̠E…………………………………………………….183
4. DİZİN…………………………………………………………………………...263
5. KAYNAKÇA…………………………………………………………………...674
6. EK 1. METİN…………………………………………………………………..684
EK 2. ORİJİNALLİK RAPORU……………………………………………..732
EK 3. ETİK KURUL İZİN FORMU…………………………………………733 | tr_TR |
| dc.language.iso | tur | tr_TR |
| dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
| dc.subject | Kitābü’l-Müs̠elles̠e | tr_TR |
| dc.subject | Sözlük | |
| dc.subject | Sözlükçülük | |
| dc.subject | Satıraltı çeviri | |
| dc.subject | Söz varlığı | |
| dc.subject | Arapça-Farsça-Türkçe | |
| dc.title | Türkçe Satıraltı Bir Sözlük: Kitabü'l-Müşelleşe | tr_TR |
| dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis | tr_TR |
| dc.description.ozet | 16.yy’da Türkçe satıraltı oluşturularak sözlüğe satıraltı çeviri niteliği kazandırılmıştır. Bu konuyu seçmemizin sebebi, satıraltı Türkçe el yazması biçimiyle ilgili daha önce hazırlanmış herhangi bir çalışmanın bulunmamasıdır. Ayrıca; daha çok Kur’an-ı Kerim’i anlamak için uygulanan satıraltı çeviri tekniğinin bir sözlükte denenmesi dikkat çekmiştir. Metin 16.yüzyıl sözvarlığı açısından da ayrıca önem taşımaktadır. Satıraltı karşılıklar oluşturulurken kullanılan çeşitlilik ve metinde yer alan bazı gramer parçaları da ilgi çekici olmuştur.
Çalışmamız üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; kısa bir girişin ardından metindeki 16.yüzyıla ait sözvarlığından hareketle teorik bir bölüm hazırlanmıştır. İkinci bölümde ise sözlük çeviri yazıya aktarılmıştır. Son bölümde ise maddebaşlarının alfabetik dizinine yer verilmiştir. | tr_TR |
| dc.contributor.department | Türk Dili ve Edebiyatı | tr_TR |
