Show simple item record

dc.contributor.advisorUluç, Sait
dc.contributor.authorDurna, Kadir Mert
dc.date.accessioned2024-02-09T08:08:05Z
dc.date.issued2024
dc.date.submitted2024-01-10
dc.identifier.citationDurna, K. M. (2024). Kronik Rahatsızlıklarda Zihinselleştirmenin Rolüne İlişkin Bir Araştırma: Tip 1 Diyabet Hastalarında Zihinselleştirmenin Tedavi Uyumuyla İlişkisinin İncelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.tr_TR
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11655/34598
dc.description.abstractChronic diseases require periodic follow-up and support as complete recovery is not possible. That makes treatment adherence in chronic diseases quite important. This is also the case for Type 1 diabetes, which requires daily and even hourly control and intervention. Health belief model, which reveals that people's orientation towards health behaviors is related to their perceptions about the disease, has been developed to identify these health beliefs and then increase health behaviors. Mentalizing is the ability to link one's own and others' actions, behaviors and emotions to mental processes. Aim of this study is to examine the relationship between mentalizing and health beliefs with treatment adherence in type 1 diabetes. For this purpose, 112 participants with type 1 diabetes aged 18-45 years were asked to complete Reflective Functioning Questionnaire (RFQ-4), Diabetes Specific Health Belief Model, Warwick-Edinburg Mental Well-Being Scale, Patient-Doctor Relationship Scale, Brief Health Literacy Screening Tool and Type 1 Diabetes Treatment Adherence Scale which is developed for this study. Data collection process was conducted online and anonymously. According to results of statistical analysis, uncertainty subdimension of reflective functioning predicts treatment adherence through the mediation of health beliefs. Similar mediation relation was also found when uncertainty subdimension of RF predicted individuals' well-being. Beside, no mediation relation was found in the relationship between reflective functioning and health beliefs with patient-doctor relationship, health literacy and metabolic control. Treatment adherence has a negative relationship with uncertainty subdimension of RF and metabolic control, while it has a positive relationship with certainty subdimension of RF, well-being, health beliefs, patient-doctor relationship and health literacy. Results show that mentalization affects treatment adherence through health beliefs. The same goes for well-being. Therefore, it can be expected that the application of mentalization-focused psychotherapies in treatment of type 1 diabetes will both increase treatment adherence and positively affect people's well-being.tr_TR
dc.language.isoturtr_TR
dc.publisherSosyal Bilimler Enstitüsütr_TR
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccesstr_TR
dc.subjectZihinselleştirmetr_TR
dc.subjectTedavi Uyumutr_TR
dc.subjectSağlık İnançlarıtr_TR
dc.subjectTip 1 Diyabettr_TR
dc.subject.lcshPsikolojitr_TR
dc.titleKronik Rahatsızlıklarda Zihinselleştirmenin Rolüne İlişkin Bir Araştırma: Tip 1 Diyabet Hastalarında Zihinselleştirmenin Tedavi Uyumuyla İlişkisinin İncelenmesitr_TR
dc.typeinfo:eu-repo/semantics/masterThesistr_TR
dc.description.ozetKronik rahatsızlıklar tam bir iyileşme mümkün olmadığı için periyodik takip ve destek gerektirmektedirler. Bu durum kronik rahatsızlıklarda tedavi uyumunu oldukça önemli kılmaktadır. Günlük ve hatta saatlik kontrol ve müdahalenin gerekli olduğu tip 1 diyabet için de bu durum geçerlidir. Kişilerin sağlık davranışlarına yönelmesinin hastalıkla ilgili algılarıyla ilişkili olduğunu ortaya atan sağlık inanç modeli de bu sağlık inançlarını belirlemek ve sonrasında sağlık davranışlarını arttırmak için geliştirilmiştir. Zihinselleştirme ise kişilerin kendisinin ve başkalarının eylemlerini, davranış ve duygularını zihinsel süreçlere bağlayabilme becerisidir. Bu çalışmanın amacı da tip 1 diyabette zihinselleştirme ile sağlık inançlarının tedavi uyumuyla ilişkisini incelemektir. Bu amaçla 18-45 yaş arası 112 tip 1 diyabetli katılımcıdan Yansıtıcı İşleyiş Ölçeği (RFQ-4), Diyabete Özgü Sağlık İnanç Modeli, Warwick-Edinburg Mental İyi Oluş Ölçeği, Hasta-Hekim İlişkisi Ölçeği, Kısa Sağlık Okur-Yazarlığı Tarama Aracı ve bu araştırma için geliştirilen Tip 1 Diyabet Tedaviye Uyum Ölçeği doldurması istenmiştir. Veri toplama süreci çevrimiçi ve anonim olarak gerçekleştirilmiştir. İstatistiksel analiz sonuçlarına göre yansıtıcı işleyişin belirsizlik alt boyutu tedavi uyumunu sağlık inanç modelinin aracılığında yordamaktadır. Benzer bir aracılık ilişkisi yansıtıcı işleyiş belirsizlik alt boyutu kişilerin iyi oluşlarını yordarken de bulunmaktadır. Öte yandan yansıtıcı işleyiş ve sağlık inanç modelinin hasta hekim ilişkisi, sağlık okuryazarlığı ve metabolik kontrolle ilişkisinde bir aracılığa rastlanmamıştır. Tedavi uyumunun yansıtıcı işleyişin belirsizlik alt boyutu ve metabolik kontrol ile negatif yönlü bir ilişkisinin bulunduğu görülürken yansıtıcı işleyişin kesinlik alt boyutu, iyi oluş, sağlık inançları, hasta-hekim ilişkisi ve sağlık okuryazarlığı ile pozitif yönlü bir ilişkisinin olduğu görülmektedir. Çalışmanın sonuçları zihinselleştirmenin sağlık inançları üzerinden tedavi uyumuna etkisi olduğu hipotezini doğrulamaktadır. Aynı durum iyi oluş için de geçerlidir. Bu nedenle tip 1 diyabet tedavisinde zihinselleştirme odaklı psikoterapilerin uygulanmasının hem tedaviye uyumu arttıracağı hem de kişilerin iyi oluşlarını olumlu yönde etkileyeceği beklenilebilir.tr_TR
dc.contributor.departmentPsikolojitr_TR
dc.embargo.termsAcik erisimtr_TR
dc.embargo.lift2024-02-09T08:08:05Z
dc.fundingYoktr_TR


Files in this item

This item appears in the following Collection(s)

Show simple item record