| dc.contributor.advisor | Kutlar Oğuz, Fatma Sabiha | |
| dc.contributor.author | Aytaç, Aslı | |
| dc.date.accessioned | 2017-06-05T11:36:15Z | |
| dc.date.available | 2017-06-05T11:36:15Z | |
| dc.date.issued | 2017 | |
| dc.date.submitted | 2017-04-28 | |
| dc.identifier.citation | AYTAÇ, Aslı. Aşkî ve Heft Peyker Mesnevisi (İnceleme-Metin-Özel Adlar Dizini), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 2017. | tr_TR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/3455 | |
| dc.description.abstract | In this dissertation, the transcription and analysis of Aşkî’s Heft Peyker masnavi, which is a poem from 15th century have been done. In this respect, the first translation of that masnavi have been brought to the research field of Turkish literature.
This work consists of three main sections after an introduction section. These three chapters are; Aşkî’s life and his works, analysis of the masnavi and transcription. Introduction section includes the origin of the Heft Peyker masnavi, narrative techniques and the poets who have worked on a masnavi in this subjectthe first section is about the poem Aşkî’s life and his works. In the second section, the external and internal structure of his work was evaluated. After these, a comparison was made between the Nizâmî’s Heft Peyker and the Aşkî’s. The similarities and the differences between these two works were tried to be pointed out. In the third and the last section of the dissertation, the text has been transcripted. Also the system and the method used during this transciption has been pointed out.
This masnavi of Aşkî can be regarded as a guide to his later colleagues in these sense, since this work is the first translation obtained from Nizâmî’s Heft Peyker by our present knowledge, and gives a new subject to be processed into Turkish literature. | tr_TR |
| dc.description.tableofcontents | KABUL VE ONAY i
BİLDİRİM ii
YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iii
ETİK BEYAN iv
ÖZET v
ABSTRACT vi
İÇİNDEKİLER vii
KISALTMALAR xii
ÖNSÖZ xiii
GİRİŞ 1
BEHRÂM-I GÛR VE HEFT PEYKER’İN KAYNAĞI 1
ÇERÇEVE HİKÂYE TEKNİĞİ VE HEFT PEYKER HİKÂYESİ 3
HEFT PEYKER KONULU ESERLER 6
Fars Edebiyatında Heft Peyker Konulu Eserler 7
Türk Edebiyatında Heft Peyker Konulu Eserler 18
1. BÖLÜM: ǾAŞKÎ’NİN HAYATI VE ESERLERİ 51
1.1. HAYATI 51
1.2. ESERLERİ 55
1.2.1. Dîvân 55
1.2.2. Heft Peyker 57
1.2.2.1. Kime Sunulduğu 59
2. BÖLÜM: HEFT PEYKER MESNEVİSİNİN İNCELENMESİ 62
2.1. DIŞ YAPI ÖZELLİKLERİ 62
2.1.1. Mesnevinin Nazım Şekilleri ve Bölümleri 62
2.1.2. Vezin 65
2.1.3. Uyak 69
2.1.4. Dil ve Üslup Özellikleri 74
2.1.5. Deyimler ve Atasözleri 77
2.1.5.1. Deyimler 77
2.1.5.2. Atasözleri 84
2.1.6. Edebî Sanatlar 90
2.1.7. Tamlamalar 96
2.2. İÇ YAPI ÖZELLİKLERİ 98
2.2.1. Olay Örgüsü 98
2.2.2. Kahramanlar 109
2.2.3. Anlatı Öğeleri 118
2.2.3.1. Bakış Açısı ve Anlatıcı 118
2.2.3.2. Zaman 120
2.2.3.3. Mekân 123
2.2.4. Anlatma Yöntemleri 126
2.2.4.1. Anlatma-Gösterme 126
2.2.4.2. Tasvir 127
2.2.4.3. Geriye Dönüş 128
2.2.4.4. İç Monolog 128
2.2.4.5. Montaj 129
2.2.4.6. İç Çözümleme 129
2.2.4.7. Diyalog 129
2.2.5. Motifler 130
2.2.5.1. Olağanüstülük Motifleri 130
2.2.5.1.1. Periler (F200) 131
2.2.5.1.2. Devler (F531) 131
2.2.5.1.3. Sihirli Kale (D1131) 132
2.2.5.1.4. Hızır (P42) 132
2.2.5.1.5. Görmeyi Sağlayan Ağaç Yaprağı (D1505.18.2) 133
2.2.5.1.6. Atın Başka Bir Hayvana/Ejderhaya Dönüşmesi (D412.4) 134
2.2.5.2. Ödül ve Ceza Motifleri 134
2.2.5.2.1. Hükümdarlıkla Ödüllendirme (Q112) 134
2.2.5.2.2. Ölümle Cezalandırılma (Q411) 135
2.2.5.3. Aşk ve Evlilik Motifleri 136
2.2.5.3.1. Evlenme (T100) 136
2.2.5.3.2. Resmimde Görüp Âşık Olma (T11.2) 136
2.2.5.4. İmtihan Motifleri 137
2.2.5.4.1. Evlilik İmtihanı (H300) 137
2.2.5.4.2. Zekâ Testi (H500) 138
2.2.5.5. Doğum Motifleri 138
2.2.5.5.1. Çocuğa Ad Koyma (T596) 139
2.2.5.6. Diğer Motifler 139
2.2.5.6.1. Mektuplaşma 139
2.2.5.6.2. Gizli Oda 140
2.2.5.6.3. Padişah Kızının Hastalığa Yakalanması ve Hastalığı Giderebilenle Evlendirilmesi 141
2.2.5.6.4. Devlerin/Gulyabanîlerin İnsan Şeklinde Görünmesi 142
2.2.6. Duygusal Unsurlar 143
2.2.6.1. Açgözlülük-Bencillik 143
2.2.6.2. Aşk 143
2.2.6.3. Doğruluk 148
2.2.6.4. Hayal Kırıklığı 149
2.2.6.5. Hayret/Şaşkınlık 150
2.2.6.6. Hırs ve İntikam 151
2.2.6.7. Korku 152
2.2.6.8. Merak 154
2.2.6.9. Öfke/Kızgınlık 155
2.2.6.10. Pişmanlık 155
2.2.6.11. Sabır/Sabırsızlık 157
2.2.6.12. Ukalalık-Kibirlilik 159
2.2.6.13. Zalimlik/Sitemkarlık ve İftiracılık 160
2.2.7. Dinî ve Ahlâkî Unsurlar 162
2.2.7.1. Dinî Unsurlar 162
2.2.7.1.1. Ayet ve Hadisler 162
2.2.7.1.2. Kaza ve Kader İnancı 171
2.2.7.1.3. Nikâh 172
2.2.7.1.4. Dualar 174
2.2.7.1.5. Secde Etme 178
2.2.7.1.6. Diğer Dinî Unsurlar 179
2.2.7.2. Ahlakî Unsurlar 180
2.2.8. Sosyal Hayat Unsurları 184
2.2.8.1. Avlanma 184
2.2.8.2. Eğitim 186
2.2.8.3. Giyim 188
2.2.8.4. Eğlence Meclisleri-Ziyafetler 190
2.2.8.5. Mimarî Yapılar 192
2.2.8.6. Mûsikî Aletleri 194
2.2.8.7. Okçuluk (Nişancılık) 196
2.2.8.8. Savaş ve Savaş Gereçleri 199
2.2.8.9. Yarışmalar 201
2.2.8.10. Yönetim 204
2.2.9. Kültürel Unsurlar 208
2.2.9.1. Astrolojik Unsurlar 208
2.2.9.2. Bitkiler 223
2.2.9.3. Değerli Taşlar 224
2.2.9.4. Eser Adları 229
2.2.9.5. Hayvanlar 230
2.2.9.6. Renkler 234
2.2.9.7. Sayılar 236
2.2.9.8. Tarihî ve Mitolojik Şahıslar 244
2.2.9.9. Ülke ve Yer İsimleri 247
2.2.9.10. Yiyecekler 248
2.3. ǾAŞKÎ VE NİZÂMÎ’NİN HEFT PEYKER MESNEVİLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI 251
2.3.1. Bölüm Başlıklarının Karşılaştırılması 252
2.3.2. Giriş Bölümlerinin Karşılaştırılması 258
2.3.3. Hikâye Bölümlerinin Karşılaştırılması 260
2.3.4. Hâtime Bölümlerinin Karşılaştırılması 265
SONUÇ 268
3. BÖLÜM: METİN 272
3.1. NÜSHA TANITIMI VE NÜSHANIN İMLA ÖZELLİKLERİ 272
3.2. METİNDE YER ALAN BAŞLIKLAR 275
3.3. METNİN HAZIRLANMASINDA İZLENEN YOL 278
3.4. ÇEVRİYAZILI METİN 282
ÖZEL ADLAR DİZİNİ 574
KAYNAKÇA 581
EK 1. TIPKIBASIM 591
EK 2. FOTOĞRAFLAR 743
EK 3. ORİJİNALLİK RAPORU 749
EK 4. ETİK KURUL İZİN MUAFİYET FORMU 750 | tr_TR |
| dc.language.iso | tur | tr_TR |
| dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
| dc.subject | mesnevi | tr_TR |
| dc.subject | heft | |
| dc.subject | peyker | |
| dc.subject | aşki | |
| dc.subject | nizami | |
| dc.subject | hikaye | |
| dc.title | Aşki ve Heft Peyker Mesnevisi (İnceleme-Metin-Özel Adlar Dizini) | tr_TR |
| dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis | tr_TR |
| dc.description.ozet | Çalışmamızda XV. yüzyıl şairlerinden Aşkî’nin Heft Peyker mesnevisinin yazı çevrimi ve incelemesi yapılmıştır. Bu sayede, Nizâmî’nin Heft Peyker mesnevisinin, Türk edebiyatında günümüzde elde olan ilk tercümesi ilim dünyasına kazandırılmıştır.
Çalışmamız giriş ve üç ana bölümden oluşmaktadır: “Aşkî’nin Hayatı ve Eserleri”, “İnceleme” ve “Metin”. Giriş kısmı; Heft Peyker mesnevisinin kaynağı, anlatım tekniği, Fars ve Türk edebiyatlarında Heft Peyker konusunda eser meydana getirmiş şairler ve eserleri hakkındadır. Birinci bölüm; Aşkî’nin hayatı ve eserleri ile ilgili bilgileri içermektedir. İkinci bölümde; Aşkî’nin Heft Peyker mesnevisi dış yapı ve iç yapı açısından değerlendirilmiştir. Sonrasında ise orijinali Nizâmî’ye ait olan eserle Aşkî’nin eseri arasında bir karşılaştırma yapılmış, iki eser arasındaki benzerlik ve farklılıklara işaret edilmeye çalışılmıştır. Çalışmamızın üçüncü ve son bölümünde ise metnin yazı çevrimine yer verilmiş, metin hazırlanırken izlenen yol ve kullanılan transkripsiyon sistemine ait bilgiler aktarılmıştır.
Aşkî’nin bu eseri, bugünkü bilgilerimizle Nizâmî’nin aynı adlı eserinden yapılmış elde olan ilk tercüme olmasıyla, şair bu anlamda, kendinden sonraki meslektaşlarına yol gösterici olarak değerlendirilmektedir. | tr_TR |
| dc.contributor.department | Türk Dili ve Edebiyatı | tr_TR |
