Show simple item record

dc.contributor.advisorDağ, İhsan
dc.contributor.authorTorunoğlu, Ayşe Özlem
dc.date.accessioned2023-02-13T11:00:42Z
dc.date.issued2023
dc.date.submitted2023-01-11
dc.identifier.citationTORUNOĞLU, Ayşe Özlem. Psikolojik Belirtilerin Riskli Davranışlarla İlişkisinde İçselleştirilmiş ve Sosyal Damgalanma, Kontrol Odağı, Umut ve Öz-Şefkatin Etkisi: Türkiye Üniversite Örnekleminde Bir İnceleme, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2023.tr_TR
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11655/29305
dc.description.abstractPrevention of risky behaviors, often observed with psychological symptoms is important for early adulthood (Arnett, 2018; Üner et al., 2018) and it is recommended to consider relevant sociodemographic and psychological factors (Hayes et al., 2011). Based on Problem Behavior Theory (Jessor, 2016; 2017) this study investigated the mediating roles of (internalized and social) stigma perceptions and the moderator roles of individual factors (locus of control, hope, and self-compassion) in the relationship between risky behaviors and psychological symptoms. Demographic Information, Risky Behaviors Scale-University Form, Brief Symptom Inventory (BSI), Stigma Scale for Receiving Psychological Help (SSRPH), Self Stigma of Seeking Psychological Help (SSSPH), Locus of Control (LoCS), Continuous Hope (CHS) and Self-Compassion Scales (SCS) were applied online to 490 undergraduate students, 258 (52.7%) female and 232 (47.3%) male, in the 18-30 age range (Mean = 21.34 , SD = 2.75) in Turkey. Pearson Correlation tests were used to analyze relationships between variables, T-tests were used for gender comparisons, predictive effects were investigated by Hierarchical Regression, and mediation and moderator roles were examined with PROCESS SPSS tool. While no gender difference was observed in suicidality, other risky behaviors (antisocial behaviors, substance, alcohol, smoking, school dropout and unhealthy diet) were higher in males whereas psychological symptom total score and sub-scores other than hostility (anxiety, negative self, depression and somatization) were higher in females. Social stigma mediated the relationship between psychological symtoms and alcohol, cigarette use, suicidal tendency and school dropouts; while self-stigmatization only mediated in substance use; and both were found to mediate in unhealthy diet. The findings are discussed in the light of the relevant literature. Results indicate normalizing psychological support can be protective by preventing social and self-stigmatization. It has been suggested to focus on hope and self-compassion in interventions to prevent suicidal tendencies, antisocial behaviors and school dropout.tr_TR
dc.language.isoturtr_TR
dc.publisherSosyal Bilimler Enstitüsütr_TR
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccesstr_TR
dc.subjectRiskli davranışlartr_TR
dc.subjectPsikolojik belirtilertr_TR
dc.subjectDamgalanmatr_TR
dc.subjectKontrol odağıtr_TR
dc.subjectUmuttr_TR
dc.subjectÖz-şefkattr_TR
dc.titlePsikolojik Belirtilerin Riskli Davranışlarla İlişkisinde İçselleştirilmiş ve Sosyal Damgalanma, Kontrol Odağı, Umut ve Öz-Şefkatin Etkisi: Türkiye Üniversite Örnekleminde Bir İncelemetr_TR
dc.typeinfo:eu-repo/semantics/masterThesistr_TR
dc.description.ozetPsikolojik belirtilerle sıklıkla birlikte gözlenen ve beliren yetişkinlik açısından önem arz eden (Arnett, 2018; Üner ve ark., 2018) riskli davranışların önlenmesi için, davranış düzeyiyle ilişkili sosyodemografik ve psikolojik etmenlerin bir arada incelenmesi önerilmektedir (Hayes ve ark., 2011). Mevcut çalışma Jessor'un Problem Davranış Kuramı temelinde (Jessor, 2016; 2017) riskli davranışların psikolojik belirtilerle ilişkisinde psikolojik destek almaya yönelik damgalanma algılarının (içselleştirilmiş ve sosyal) aracılık ve bireysel etmenlerin (kontrol odağı, umut ve öz-şefkat) düzenleyici rollerini inceleyerek olası müdahalelere zemin hazırlamayı amaçlamaktadır. Türkiye'deki 18-30 yaş aralığında (Ort. = 21.34 , SS = 2.75) 258'i (52,7) kadın ve 232'si (47,3) erkek olmak üzere 490 lisans öğrencisine çevrimiçi anket yöntemiyle ulaşılarak Demografik Bilgi Formu, Riskli Davranışlar Ölçeği-Üniversite Formu (RDÖ-ÜF), Kısa Semptom Envanteri (KSE), Psikolojik Yardım Alma Nedeniyle Sosyal Damgalanma Ölçeği (PYANSDÖ), Psikolojik Yardım Alma Nedeniyle Kendini Damgalama Ölçeği (PYANKDÖ), Kontrol Odağı Ölçeği (KOÖ), Sürekli Umut Ölçeği (SUÖ) ve Öz-Duyarlık Ölçeği (ÖDÖ) uygulanmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiler Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon analizi, cinsiyet farkları T-testleri, yordayıcı etkileri Hiyerarşik Regresyon, aracılık ve düzenleyicilik rolleri ise SPSS PROCESS basit aracı ve düzenleyici değişken analizleriyle incelenmiştir. İntihar eğiliminde cinsiyet farkı gözlenmezken, diğer riskli davranışların (antisosyal davranışlar, madde, alkol, sigara kullanımı, okul terki ve sağlıksız beslenme) erkeklerde; psikolojik belirti toplam puanı ile birlikte hostilite dışındaki (anksiyete, olumsuz benlik, depresyon ve somatizasyon) alt puanların kadınlarda daha yaygın olduğu görülmüştür. Psikolojik belirtiler ve riskli davranış ilişkilerinde alkol, sigara kullanımı, intihar eğilimi ve okul terkinde sosyal damgalanmanın; madde kullanımında kendini damgalamanın; beslenmede her ikisinin pozitif yönde aracılık ettiği görülmüştür. Bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılmıştır. Çalışma sonucunda riskli davranışlara karşı koruyucu çalışmalarda sosyal ve kendini damgalamanın önüne geçmek adına psikolojik yardım almayı normalleştirmenin yararlı olabileceği; intihar eğilimi, antisosyal davranışlar ve okul terkini önleyici müdahalelerde ise umut ve öz-şefkate odaklanılması önerilmiştir.tr_TR
dc.contributor.departmentPsikolojitr_TR
dc.embargo.termsAcik erisimtr_TR
dc.embargo.lift2023-02-13T11:00:42Z
dc.fundingYoktr_TR


Files in this item

This item appears in the following Collection(s)

Show simple item record