dc.contributor.advisor | Dağ, İhsan | |
dc.contributor.author | Bilekli Bilger, İlgün | |
dc.date.accessioned | 2022-12-19T07:26:35Z | |
dc.date.issued | 2022 | |
dc.date.submitted | 2022-12-09 | |
dc.identifier.citation | Bilekli Bilger, İ. (2022). Ortoreksiya nervoza ölçeklerinin uyarlanması ve ortoreksiyanın OKB, yeme bozukluğu, depresyon, kaygı ve stres, genel psikolojik belirti düzeyi, sağlık kaygısı, beden algısı ve benlik saygısı ile ilişkilerinin nicel ve nitel yöntemlerle incelenmesi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi. | tr_TR |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/27203 | |
dc.description.abstract | Orthorexia nervosa (ON), defined by Bratman (1997), is a disorder that refers the
obsession with healthy eating and that people restrict their diet according to the quality
of the food, which is not yet included in the diagnostic manuals. To understand ON more
deeply, this thesis study consists of 3 main stages as a mixed methods research. In the
first stage, adaptation of the Eating Habits Questionnaire, Düsseldorf Orthorexia Scale,
Barcelona Orthorexia Scale and Orthorexia Nervosa Scale into Turkish, and determining
the common factors of ON scales were aimed to increase our understanding of what ON
is. In the second stage, examining the relationships between ON and OCD, eating
disorder, depression, anxiety and stress, psychological symptoms, health anxiety, body
image, and self-esteem variables were intended. In the third stage, semi-structured
interviews were conducted with the participants with high ON symptoms, and it was
aimed to reveal the themes of what a healthy diet is for these people through interpretive
phenomenological analysis. In the first stage, 726 participants took part and the scales
were found to be reliable and valid in measuring ON. The common factors obtained from
the scales were "negative emotions", "deterioration in daily functionality", "importance
given to healthy eating habits", "exaggerated preoccupation with healthy eating". In the
second phase, 556 participants were involved and OCD, health anxiety, and eating
disorder symptoms, self-esteem and body image were consistently associated with ON.
In the stepwise regression analysis, the level of eating disorder symptoms was the
strongest predictor of ON. In the interviews conducted with 11 participants with a high
ON tendency, 5 main themes emerged: "the meaning of healthy eating", "etiology and
maintaining factors", "control, power and autonomy", "comparisons" and "daily
functionality". The findings were discussed in the light of the literature. | tr_TR |
dc.language.iso | tur | tr_TR |
dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
dc.subject | Ortoreksiya nervoza | tr_TR |
dc.subject | Yeme bozukluğu | |
dc.subject | Obsesif kompulsif bozukluk | |
dc.subject | Karma yöntem | |
dc.subject | Uyarlama | |
dc.subject | Sağlıklı beslenme | |
dc.subject | Nitel araştırma | |
dc.subject | Sağlık kaygısı | |
dc.subject | Beden algısı | |
dc.subject.lcsh | Psikoloji | tr_TR |
dc.title | Ortoreksiya Nervoza Ölçeklerinin Uyarlanması ve Ortoreksiyanın OKB, Yeme Bozukluğu, Depresyon, Kaygı ve Stres, Genel Psikolojik Belirti Düzeyi, Sağlık Kaygısı, Beden Algısı ve Benlik Saygısı ile İlişkilerinin Nicel ve Nitel Yöntemlerle İncelenmesi | tr_TR |
dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | Bratman’ın (1997) tanımladığı ortoreksiya nervoza (ON), sağlıklı beslenme takıntısını
ifade eden, yiyeceklerin kalitesine göre kişilerin diyetlerini sınırlandırdıkları, henüz tanı
el kitaplarında yer almayan bir bozukluktur. ON’yi daha derinlemesine anlamak için bu
tez çalışması bir karma yöntem araştırması olarak 3 temel aşamadan oluşmaktadır. Birinci
aşamada uluslararası literatürde ON için geliştirilen Yeme Alışkanlıkları Ölçeği,
Düsseldorf Ortoreksiya Ölçeği, Barselona Ortoreksiya Ölçeği ve Ortoreksiya Nervoza
Ölçeği’nin Türkçeye uyarlamasının yapılması, ON’nin nasıl bir kavram olduğuna yönelik
anlayışımızın artması ve gelecek çalışmalara yön vermesi için ON ölçüm araçlarının ortak
faktörlerinin belirlenmesi; ikinci aşamada, ON ile OKB, yeme bozukluğu, depresyon,
kaygı ve stres, genel psikolojik belirti düzeyi, sağlık kaygısı, beden algısı, benlik saygısı
değişkenleriyle ilişkilerin incelenmesi; üçüncü aşamada, ON belirti düzeyi yüksek
katılımcılarla yarı-yapılandırılmış görüşmeler yapılarak bu kişiler için sağlıklı
beslenmenin ne olduğuna yönelik temaların yorumlayıcı fenomenolojik analizle ortaya
çıkarılması amaçlanmıştır. Verilerin çevrimiçi ulaşılan örneklemden toplandığı birinci
aşamada, 726 katılımcı (543 kadın, 172 erkek, yaş ortalaması= 21) yer almış ve ölçeklerin
ufak modifikasyonlarla ON’yi ölçmede güvenilir ve geçerli olduğu bulunmuştur. Ölçüm
araçlarından elde edilen ortak faktörlerse “olumsuz duygular”, “günlük işlevsellikte
bozulma”, “sağlıklı beslenme alışkanlıklarına verilen önem”, “sağlıklı beslenmeyle
abartılı uğraş” olmuştur. İkinci aşamada, 556 katılımcı yer almış ve ON ile OKB, sağlık
kaygısı, yeme bozukluğu belirtileri, benlik saygısı ve vücut algısı ilişkili bulunmuştur.
Aşamalı regresyon analizinde yeme bozukluğu belirti düzeyinin ON’nin en güçlü
yordayıcısı olduğu gözlenmiştir. Nitel yöntemin kullanıldığı üçüncü aşamada ON eğilimi
yüksek 2’si erkek 11 katılımcıyla yapılan görüşmelerde “sağlıklı beslenmenin anlamı”,
“etiyoloji ve sürdüren faktörler”, “kontrol, güç ve otonomi”, “karşılaştırmalar” ve
“günlük işlevsellik” olmak üzere 5 ana temanın ortaya çıktığı görülmüştür. Nicel ve nitel
çalışmalardan elde edilen genel sonuç, ON ölçeklerinde çıkan faktörlerin aynı zamanda
ON eğilimi yüksek katılımcı söylemlerinde de yer aldığı, ON’nin yeme bozukluğu
örüntüleriyle daha yakından ilişkili olduğudur. Çeşitli sınırlılıkları bulunsa da bu çalışma
literatürdeki önemli boşlukları doldurmuş gelecek araştırmalar için yol gösterici
olmuştur. Bulgular literatür ışığında tartışılmıştır. | tr_TR |
dc.contributor.department | Psikoloji | tr_TR |
dc.embargo.terms | Acik erisim | tr_TR |
dc.embargo.lift | 2022-12-19T07:26:35Z | |
dc.funding | Yok | tr_TR |