dc.contributor.advisor | Güllü, Gülen | |
dc.contributor.author | Üçüncü, Şengül | |
dc.date.accessioned | 2022-10-20T07:46:23Z | |
dc.date.issued | 2022-06 | |
dc.date.submitted | 2022-05-16 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/26921 | |
dc.description.abstract | In this thesis study; evaluation of asbestos exposure risk at urban renewal studies which are realized intensively in recent years at our country is aimed. Accordingly; 5 different research and investigation are carried out such as field research at different cities, evaluation of asbestos inventory report’s in 20 district’s of İstanbul, assessment of measurements and samplings of two asbestos demolition studies in shipyard, preperation of asbestos draft legislation and check lists, comparison with the legislation in force and Asbestos Risk Assessment Programme (ARP). At first stage measurement, sampling and survey studies in Ankara, Konya and İstanbul and field visit at slum demolition area are practiced. Afterward, datas at 1.069 inventory reports which involves 20 districts of İstanbul are assessed regarding 7 criterias and existance of asbestos at inventory reports (buildings) is demonstrated on map via using ArcMap programme.
Asbestos is detected at 330 (% 30,87) of inventory reports and 418 (% 5,95) of bulk samples. Among districts with 127 (% 11,88) inventory reports and 174 (% 2,47) bulk samples most asbestos is detected in Kadıköy and with 1 (% 0,09) inventory report and 1 (% 0,09) bulk sample least asbestos is detected in Zeytinburnu.
Samples with asbestos, 254 (% 60,77) of them are chrysotile type at most and 1 (% 0,24) of them is anthophyilite and 1 (% 0,24) of them is mixture of chrysotile and anthophyilite type asbestos at least is encountered.
Between 43 different material type most sampling 1.254 (% 17,84) is taken from plaster and least sampling 5 (% 0,07) is taken from pitch. Asbestos is detected at 16 type of materails and most of the asbestos specifically chrysotile type (145) is found at 187 of eternite material. Following eternite asbestos is mostly found at vinyl floor material with 120 (% 28,71) samples and mostly tremolite type asbestos is seen at those samples. No asbestos is found at 27 of material types.
When we make comparison according to flat or structure of building 29 different classification is done and the most of the samples with the number of 1.601 (% 22,77) is taken from ground floor and the least samples with the number of 1 (% 0,01) are taken from workshops, 12., 14. and 17. floors. If we evaluate the rates of asbestos detection with 69 (% 16,51) samples mostly at attic and mostly chrysotile type asbestos is found and it is mostly detected at Maltepe district’s attic sample (16). No asbestos is found at workshops, detached house, sports center, 10., 12., 14. and 17. floor samples.
Considering sampling location or side of building; it is mostly found at attic samples (137) and mostly chrysotile type asbestos is found and it is mostly detected at Şişli district’s attic sample (33). Samples of 6.911 (% 98,29) are analysed with Polarized Light Microscope and 120 of samples (% 1,70) are analysed with Scanning Electron Microscope.
At first stage of 2 stages asbestos dismantling study at shipyard; 21 inventory report is prepared and totally 426 sampling and measurement is done including 191 bulk sample, 66 soil sample 47 personal exposure and 121 ambient air meaures. Asbestos is detected at 3 of inventory reports and 48 of bulk samples and it was mostly tremolite type asbestos (35).
Among types of material asbestos is found at vinyl floor covering (29) at most and tremolite type asbestos (22) was the first of all types. In proportion to flat or structure of building asbestos is measured at entrance floors at most with 19 samples and mostly it was tremolite type asbestos (16), when we look at to the sampling location or side of building asbestos is mostly seen at ground samples with 28 and these samples are mostly with tremolite type asbestos (21). Only one of the personal sampling measurement (0,325 fiber/cm3) which is measured during asbestos demolition work is found over legal limit value (0.1 fiber/cm3) and one sampling (0,107 fiber/cm3) which is done whileas attic demolition is found at legal limit value. At first asbestos dismantling work one of the ambient air value (0,524 fiber/cm3) is measured over limit value, at second work all of the ambient air measurement results were below limit. No asbestos is found at 66 of soil samples.
In the thesis also draft asbestos regulation legislation is prepared, comparison is done with legislation in force and revision offers and check lists which are available to use at asbestos works are presented for other national asbestos regulation’s articles. Finally online “Asbestos Risk Assessment Programme (ARP)” is developed which is able to use asbestos risk assessment works. | tr_TR |
dc.language.iso | tur | tr_TR |
dc.publisher | Fen Bilimleri Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
dc.subject | Asbest | tr_TR |
dc.subject | Kentsel dönüşüm | tr_TR |
dc.subject | Asbest sörveyi | tr_TR |
dc.subject | Asbest envanter raporu | tr_TR |
dc.subject | Katı (bulk) numune | tr_TR |
dc.subject | Asbest sökümü | tr_TR |
dc.subject | Risk değerlendirmesi | tr_TR |
dc.subject | Asbest maruziyeti | tr_TR |
dc.subject | İş sağlığı ve güvenliği | tr_TR |
dc.subject | Halk ve çevre sağlığı | tr_TR |
dc.subject.lcsh | İndeksler (Genel) | tr_TR |
dc.title | Kentsel Dönüşüm Çalışmalarında Asbest Riskinin Değerlendirilmesi | tr_TR |
dc.title.alternative | The Evaluation of Asbestos Risk at Urban Renewal Studies | |
dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | Bu tez çalışmasında; ülkemizde son yıllarda yoğun olarak gerçekleştirilen kentsel dönüşüm çalışmalarındaki asbest maruziyet riskinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda; farklı illerde asbest saha araştırması, İstanbul’daki 20 ilçenin asbest envanter raporlarının değerlendirilmesi, tersanedeki iki asbest söküm çalışmasındaki ölçüm ve örneklemlerin irdelenmesi, asbestle ilgili taslak yönetmelik ve kontrol listeleri hazırlanması, yönetmeliğin mevcut mevzuatla karşılaştırılması ile Asbest Risk Değerlendirme Programı (ARP) hazırlanması şeklinde 5 farklı araştırma ve inceleme yapılmıştır. Öncelikle Ankara, Konya ve İstanbul’da ölçüm, örneklem ve sörvey çalışmaları ile gecekondu yıkım alanına saha ziyaretleri yapılmıştır. Ardından İstanbul’daki 20 ilçeyi kapsayan 1.069 asbest envanter raporlarındaki veriler 7 farklı kriter altında değerlendirilmiş ve envanter raporlarında (binalarda) asbest bulunma durumu ArcMap programı kullanılarak harita üzerinde gösterilmiştir.
Envanter raporlarının 330’unda (% 30,87) ve katı numunelerin 418’inde (% 5,95) asbest tespit edilmiştir. İlçeler arasında, 127 (% 11,88) envanter raporu ve 174 (% 2,47) katı numune ile en fazla Kadıköy’de ve 1 (% 0,09) envanter raporu ve 1 (% 0,09) katı numune ile en az Zeytinburnu’nda asbest tespit edilmiştir.
Asbestli numunelerde, 254 (% 60,77) ile en fazla krizotil türü ve en az ise 1 (% 0,24) ile antofilit ile 1 (% 0,24) Krizotil + Antofilit karışımı asbestle karşılaşılmıştır.
43 farklı malzeme türü arasında en fazla örneklem 1.254 (% 17,84) ile sıvadan ve en az örneklem ise 5 (% 0,07) ziftten alınmıştır. Ayrıca 16 malzeme türünde asbest bulunduğu ve en çok 187 (% 44,74) eternit malzemede ve eternitte de en fazla krizotil türü (145) asbest olduğu tespit edilmiştir. Eternitten sonra en fazla asbest bulunan malzeme 120 (% 28,71) numune ile marley’dir ve marleyde de en çok tremolit (88) türü asbest bulunmuştur. Analiz edilen 27 malzemede ise hiç asbeste rastlanmamıştır.
Numunelerin binadan alındığı kat ya da yapısına göre 29 farklı sınıflandırma yapılmış olup 1.601 (% 22,77) adet ile en fazla numunenin giriş katlardan, en az numunenin ise 1’er adet (% 0,01) olmak üzere atölye ve 12., 14. ve 17. katlardan alındığı görülmüştür. Asbest tespit edilme oranları değerlendirildiğinde 69 (% 16,51) numune ile en fazla çatı katında ve krizotil türü asbest, ilçe olarak da en fazla Maltepe ilçesindeki çatı numunelerinde (16 adet) tespit edilmiştir. Atölye, müstakil bina, spor salonu, 10., 12., 14. ve 17. katlardan alınan numunelerde ise asbeste rastlanmamıştır.
Binadan alındıkları yer ya da bölüme göre yapılan değerlendirmede; en fazla çatı numunelerinde (137) ve en çok krizotil türü asbest bulunmuş, en fazla Şişli’deki çatı numunelerinde (33) tespit edilmiştir. Numunelerin 6.911’i (% 98,29) Polarize Işık Mikroskobu’nda ve 120’si (% 1,70) Taramalı Elektron Mikroskobu’nda analiz edilmiştir.
Tersanedeki gerçekleştirilen 2 aşamalı asbest söküm çalışmasının birinci aşamasında; 21 asbest envanter raporu hazırlanarak 191 katı numune ve 66 toprak numunesi alınmış, 47 kişisel maruziyet ve 121 ortam ölçümü olmak üzere toplam 426 ölçüm ve örneklem yapılmıştır. Envanter raporlarının 3’ünde, katı numunelerin ise 48’inde ve en fazla tremolit türünde (35) asbeste rastlanmıştır. Malzeme türleri arasında en fazla marleyde (29) ve en fazla (22) tremolit türünde asbest tespit edilmiştir. Bina katları veya yapısı arasında en çok giriş kat numunelerinde (19) ve en çok tremolit (16) asbest bulunmuş, numunenin binadan alındığı yer ya da bölüme bakıldığında en fazla zemin numunelerinde (28) ve bu numunelerde de yine en fazla tremolit (21) asbest olduğu görülmüştür.
Kişisel maruziyet ölçümlerinden sadece asbest söküm işi sırasında ölçülen değerlerden 1’isi (0,325 lif/cm3) yasal sınırın (0.1 lif/cm3) üzerinde ve çatı sökümünde yapılan 1 örneklem 0,107 lif/cm3 ise sınır değerdedir. 1. Asbest söküm çalışmasındaki ortam ölçümlerinden 1 tanesi (0,524 lif/cm3) yasal sınırın üzerinde ölçülürken, 2. çalışmadaki ortam ölçümlerinin tamamı sınır değerin altında kalmıştır. 66 toprak numunesinde ise asbeste rastlanmamıştır.
Tez de ayrıca asbestle ilgili çalışmaları düzenleyen taslak bir yönetmelik hazırlanarak, yürürlükteki yönetmelik ile karşılaştırması yapılmış ve ulusal düzeyde asbesti düzenleyen diğer yönetmeliklerin ilgili maddeleri için revizyon önerileri ve asbestle ilgili çalışmalarda kullanılabilecek kontrol listeleri sunulmuştur. Son olarak asbest risk değerlendirme çalışmalarında kullanılabilecek online “Asbest Risk Değerlendirme Programı (ARP)” geliştirilmiştir. | tr_TR |
dc.contributor.department | Çevre Mühendisliği | tr_TR |
dc.embargo.terms | Acik erisim | tr_TR |
dc.embargo.lift | 2022-10-20T07:46:23Z | |
dc.funding | Yok | tr_TR |