Özet
This thesis examined yataghans from museums and collections in Bosnia and Herzegovina. Since the examples in the thesis belong to the 17th, 18th and 19th centuries, the boundaries of the subject are between these centuries. In the second chapter of this thesis the geographical features of Bosnia-Herzegovina, the political and social structure in Bosnia-Herzegovina before the Ottoman Period, and the Ottoman Period are discussed. In the third chapter, the definition and distinctive features of the yataghan, its developments in the historical process, the materials used in the construction and decoration, the construction and decoration techniques of the yataghan are examined. In the fourth part of the thesis the follwing topics are found: the production and use of cutting weapons in Bosnia-Herzegovina before the Ottoman period, the use and the production of yataghan, the historical scope of yataghan production; Mining activities and mines related to the raw materials used for production of the yataghan; production centers and trade; workshops and craftsmen/artists. In the fifth part of the thesis, the yataghan examples were analyzed. After the fifth chapter, there is the conclusion chapter. The additional part of the study is the Catalogue part.
In the period between 15th-20th centuries in culture and folklore of Bosnia and Herzegovina yataghan occupies an important place. It was used in the wars, as well as in daily life, folklore, diplomatic relations, ceremonies, healing and as talisman. The purpose of research is to collect and analyze the samples under one roof, to create a typology, to re-translate the inscriptions of the yataghans and to bring other new findings. In our study, analysis and literature review methods were used.
Künye
Acar, Ş. (2011). Osmanlı’da Günlük Yaşam Nesneleri. İstanbul:YEM Yayın.
Acar, Ş. (25.04.2012), Osmanlı Kılıçları-I/Teknoloji, Malzeme, Detay. Erişim: 10 Ekim 2017, Yapı Dergisi Ağ Sitesi: http://www.yapıdergisi.com
Alp, S. (2003). Balkanlar’da Osmanlı Dönemi Maden Sanatı: XV.-XVIII. Yüzyıllar Arası Üretilmiş Gümüş Taslar. (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezinden erişildi (UNI. No. 132945)
Alp, S. (2009-2010). Balkanlar’da Osmanlı Dönemi Maddi Kültür Mirası Evreni. Milli Folklor, XI, 151-161.
Ami Boue. (2017). Erişim adresi: https://www.britannica.com/biography/Ami-Boue Aruçi, M. (2013). Yugoslavya. TDV İslâm Ansiklopedisi. (C. 43). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi.
Aydüz, S. (1998). XIV.-XVI. Asırlarda Avrupa Ateşli Silah Teknolojisinin Osmanlılara Aktarılmasında Rol Oynayan Avrupalı Teknisyenler (Taife-I Efrenciyan). Belleten-Türk Tarih Kurumu, 62(235).
Aydüz, S. (May-August 2011). Osmanlı Silahları, Silah Üretim Merkezleri ve Literatürü Tarihi. The History School, X, 1-37.
Aydın, H. (2007). Sultanların Silahları Topkapı Sarayı Silah Koleksiyonu. İstanbul: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Ayhan, A. (2011). Topkapı Sarayı Müzesi Silah Koleksiyonu. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlık.
Arseven, C.E. (1952). Yatağan. Sanat Ansiklopedisi. (C.IV). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Arseven, C.E. (1952). Silahlık. Sanat Ansiklopedisi. (C.IV). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Arseven, C.E. (1965). Sanat Ansiklopedisi. (C.II). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Atasoy, N. & Uluç, L. (2012). İmpressions of Ottoman Culture in Europe: 1453-1699. İstanbul: Armaggan Publications.
Atıl, E. & Chase, W.T. & Jett, P. (1985). İslamic Metalwork in the Freer Gallery of Art. USA, Washington, D.C.: Freer Gallery of Art Smithsonian İnstitution.
Atıl, E. (1987). The Age of Sultan Süleyman the Magnificent. USA, New York: Harry N. Abrams Incorporated.
Arslan, M. (2009). Osmanlı Saray Düğünleri ve Şenlikleri II, İntizâm Sûrnâmesi. İstanbul: Sarayburnu Kitaplığı.
Banović, M., Topalović, B. (2009). Hladno i Vatreno Oruzje sa Opremom u 19.veku iz Zbirke İstorijskih Predmeta / Tarihi Koleksiyondan 19. Yüzyıla ait Kesici, Ateşli Silahlar ve Aksesuarlar. Sırbistan, Kragujevac: Narodni Muzej.
Baotić, A. (2012). Orientalism in the Presentation of Bosnia and Herzegovina Under the Austro-Hungarian Rule in İnternational and World Exhibitions. SOPHOS 5/2012, s.107-130.
Baykara, T. (2017). Unrivaled Turkish Sword with a Unique Design: ”Yataghan”. İnternational Journal of Cultural Heritage. Volume 2.
Bartusis, C.M. (1997). The Late Byzantine Army, Arms and Society 1204-1453. USA, Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Bashford, D. (1929). Catalogue of European Daggers 1300-1800. USA, New York: The Metropolitan Museum of Art.
Basler, DJ. (1988). Metalwork. Franciscans on the Crossroad of Cultures and Civilizations. Yugoslavia, Zagreb: MGC.
Bašagić, S. (1896). Najstariji Ferman Begova Çengiç / Çengiç Beylerinin En Eski Fermanı. Sarajevo: Glasnik Muzeja.
Bašagić S. (1931). Znameniti Hrvati, Bošnjaci I Hercegovci u Turskoj Carevini / Türk İmparatorluğunda Meşhur Hırvatlar, Boşnaklar ve Hersekliler. Zagreb: Matica Hrvatska.
Bašeskija, M.M. (1987). Ljetopis 1746-1804 / Yıllık 1746-1804. Sarajevo: Veselin Masleša.
Bejtić, A. (1956). Povijest i Umjetnost Foče Na Drini / Drina Nehri Üzerindeki Foça’nın Sanatı ve Tarihi. Sarajevo: Naše Starine, Zemaljski Zavod za Zaštitu Somenika, III, 23-74.
Bejtić, A. (1974). İdeja Lijepog U İzvorima İslama / İslam Kaynaklarında Güzellik Fikri. Prilozi za Orijentalnu Filologiju XXIV, 33-54.
Belamarić, J. (2015). Sinjska Alka / Sinj Halkası. Sinj: Viteško Alkarsko Društvo.
Belgeleri, B. H. İ. İ. A., 1516-1919. (1999). TC Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü. Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Ankara.
Ben Arie, J. (1992). The Arms Of Motenegro. Arms Collecting (Vol.30.no.1). Quebec: Montreal.
Berlin Museum für İslamiche Kunst. (1988). Topkapi Sarayı Hazineleri, Muhteşem Süleyman çağı. (Sergi Kataloğu). Berlin, Germany: Berlin Museum für İslamiche Kunst.
Bianchi, T.X. (1846). Dictionnaire Français-Turc (Vol. 2). Paris: Typ. de Mme Ve Dondey-Dupré.
Biber, H. (2005). Urartu Silahları: Kılıç, Hançer ve Bıçaklar. (Yayınlanmamış doktora Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van, Türkiye.
Biçakçı, Y. Z. (1963). Bıçakçılık Sanatı Üzerine Notlar. Türk Etnografya Dergisi. VI., 102-114.
Bikkul, A.U. (1957). Topkapı Sarayı Silah Müzesindeki Eserler. Türk Etnografya Dergisi. II., 35-52.
Bikkul, A.U. (1962). Topkapı Sarayı Müzesindeki Türk Kılıçlar Üzerinde Bir İnceleme. Türk Etnografya Dergisi. 4. S.20-28.
Biorac, S. (1992). Jatagani iz Zbirke Muzeja Ras u Novom Pazaru / Yeni Pazar Ras Müzesinden Yatağanlar. Novi Pazar: Novopazarski Zbornik, Muzej Ras, 16., 109-115.
Bokovenko, N. (2006). The emergence of the Tagar Culture. Antiquity, 80(310), 860- 879.
Borčić, G. (2012). Zbirka Oruzja Muzeja Grada Splita / Split Kent Müzesinin Silah Koleksiyonu. Split: Muzej Grada Splita.
Bošković, D., Ždralović, M., Brzoja, I., & McMaster, G. (2007). Zbirka jatagana u Hrvatskom povijesnom muzeju: the yatagan collection of the Croatian History Museum, Zagreb. Povijesni muzej Hrvatske.
Boue, A. (1840). La Turquie d’Europe. France, Paris:l’Ecole de Medecine.
Bozcu, F.P. (2010). Osmanlı Sarayında Sanatçı ve Zanaatçi Teşkilatı Ehl-I Hiref (Yayınlanmamış uzmanlık tezi). Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, İstanbul, Türkiye.
Bozkurt, N. (2001). Kakmacılık. İslam Ansiklopedisi (c. 24, s.216-219). İstanbul : Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi.
Bozkurt, N. (2009). Silah, İslam Ansiklopedisi (c. 37, s.188). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi.
Bursa Kent Müzesi. (Eylül 2013-Mayıs 2015). Bosna’dan Bursa’ya Çengiç Beyleri Sergisi. (Sergi Kataloğu). Bursa: Bursa Kent Müzesi
Boşnak Enstitüsü (2015). Boşnak Enstitüsü. Erişim: http://www.bosnjackiinstitut.ba Chaumette des Fosses, A. (1822). Voyage en Bosnie dans les annees 1807 et 1808. Paris: İmpr. De J.Didot.
Colonel, M. (1860). Memoir On Swords. London: John Weale, 59, High Holborn. Ćosović, M. (17. Temmuz 2017). Kişisel iletişim.
Ćurčić, V. (1926). Starinsko Oruzje / Tarih Silahları. Sarajevo: Drzavna Štamparija.
Ćurčić, V. (1943). Starinsko Oruzje u BiH / Bosna-Hersek Tarihi Silahları. Glasnik Zemaljskog Muzeja, LV, s. 99.
Čelić, Dz. (1991). Domaće I Orijentalno u Materijalnom Kulturnom Naslijedju Bosansko-Hercegovačkih Muslimana / Bosnalı Müslümanların Maddi Kültür Mirasında Yerel ve Oryantal Etkiler. Sarajevo: Prilozi za orijentalnu filologiju, vol. 41., s.347-357.
Draganović, K., Karaman, Lj., Knezović, O., Lukas, F., Mandić, M., Mayer, A. ve diğerler (1998). Povijest Bosne i Hercegovine: Od najstarijih vrimena do godine 1463/ Bosna-Hersek Tarihi: En Eski zamanlardan 1463 yılına kadar (Vol. 1). Sarajevo: Hrvatsko kulturno drustvo Napredak
Duckett, W. (1853-1860). Dictionnaire de la conversation et de la lecture (Vol. 16). Paris: Michel Levy Freres Libraires.
Djurdjev, B. (1992). Bosna-Hersek. TDV İslâm Ansiklopedisi. (C.6). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi.
Erginsoy, Ü. (1978). İslam maden sanatının gelişmesi. Türk Sanat Eserleri Dizisi, İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları, 265.
Elgood, R. (2009). The Arms of Greece and Her Balkan Neighbors in the Ottoman Period. New York: Thames & Hudson İnc.
Eralp, N. T. (1993). Tarih Boyunca Türk Toplumunda Silah Kavramı ve Osmanlı İmparatorluğunda Kullanılan Silahlar. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.
Eyvazova, Y. (2018). Kültürel Mirasın Müzeler Aracılığıyla Hayata Geçirilmesi. Yegâh Mûsikî Dergisi Uluslararası Mûsikî Dergisi, ISSN:2636-8838 Cilt I., 79-92.
Exhibition On Ottoman Art (2010). Exhibition On Ottoman Art 16-17 th Century Ottoman Art and Architecture in Hungary and in the Center of the Empire. İstanbul: Mas Matbaacılık.
Faroqhi, S. (2011). Osmanlı Zanaatkarları. İstanbul: Kitapyayınevi LTD.
Faroqhi, S. (2007). Osmanlı İmparatorluğu ve Etrafındaki Dünya. İstanbul: Kitapyayınevi LTD.
Ferhan, P. (2014). Bursa’da bir Çengiç Kızı, Çengiç Beyleri. Dergi Bursa, Sayı 19, 26-34.
Filipović, N. (1985). Orijentalni Natpisi na Hladnom Oružju iz Zbirke Odjeljenja za Etnologiju Zemaljskog Muzeja / Bosna-Hersek Milli Müzesi Etnoloji Bölümünden Kesici Silahların Yazıtları. Glasnik Zemaljskog Muzeja Bosne i Hercegovine u Sarajevu (Etnologija). V.40.,195-216.
Fišković, C. (1949). Dubrovački Zlatari od XIII do XVII stoljeća / 13.-17. Yüzyıla kadar Dubrovnik’te Kuyumculuk. Zagreb: Starohrvatska Prosvjeta.
Fossés, A. C. D. (1822). Voyage en Bosnie dans les années 1807 et 1808.
Fransiskan Müzesi Kraljeva Sutjeska. (2014). Fransiskan Manastır Kraljeva Sutjeska. Erişim:http://www.kraljeva-sutjeska.com/index.php?otvori=onama&prikazi= muzej
Fransiskan Manastır Müzesi Kreševo. (2017). Erişim: https://www.samostan- kresevo.com/index.php/samostan/muzej
Fransiskan Manastır Gorica Livno. (2017). Erişim: http://www.fmgg- livno.com/zbirke/zbirka-oruzja-i-vojne-opreme/
Fransiskan Manastır Fojnica. (2018). Erişim: http://www.fojnica- samostan.com/novo/index.php/muzej
Grau, F.M. (2008). Povijest Odjevanja/Giyim Kuşam Tarihi. Zagreb: Kulturno İnformativni Centar Naklada Jesenski i Turk.
Gelfer-Jorgensen, M. (1986). Medieval İslamic Symbolism and the Paintings in the Cefalu Catedral. Leiden: E.J.Brill.
Göher-Vural, F. (2013). Orta Asya Türk Dünyasında “Davul’un önemi ve Simgesel Anlamı. Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi, (C.5, S.20, Vol.5, ISSUE: 20).
Grozdanić, S. (1973). Uvod u Arapsko-İslamsku Estetiku / Arap-İslam Estetiğine Giriş. Prilozi za Orijentalnu Filologiju XXIV, 55-68.
Handzić A. (1985). Rudarstvo u Bosni XV do XVII Stoljeće / 15.-17. Yüzyıla kadar Bosna-Hersek Madencilik. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 41(1-4).
Hammer-Purgstall, J. F., & Smailagić, N. (1979). Historija Turskog (Osmanskog) carstva / Osmanlı İmparatorluğu: Tarih. Zagreb: Nerkez Smailagić.
Hörmann, K. (1976). Narodne pjesme Muslimana u Bosni i Hercegovini / Bosna- Hersek’teki Müslümanların Halk Şiirleri. Sarajevo: Svjetlost.
Hungarian National Museum (1994). Muhteşem Süleyman Çağı. (Sergi Kataloğu). Budapest, Hungary: Hungarian National Museum.
İmamović, E. (1999). Historija Bosanske Vojske/Bosna Ordusunun Tarihi. Sarajevo: Art.
İmamović, M. (1998). Historija Bośnjaka. Sarajevo: Bošnjačka zajednica kulture Preporod.
İnalcık, H., & Renda, G. (Eds.). (2009). Osmanlı uygarlığı. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
İnalcık, H. (2003). Osmansko carstvo: Klasično doba 1300-1600 / Osmanlı İmparatorluğu: 1300-1600 yıllar arasındaki dönem. Beograd: Utopija.
İrepoğlu, G. (2012). Osmanlı Saray Mücevheri, Mücevher üzerinden tarihi okumak. İstanbul: BKG.
İlgürel, M. (1995). Eşkiya. İslam Ansiklopedisi (c. 11, s.468). İstanbul : Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi.
Jettmar, K. (1950). The Karasuk Culture and its South-Eastern Affiniteis, Bulletin of the Museum of Far Eastern Antiquities 22, s. 83-126.
Jusić, A. (2012). Teurgijski Zapisi na Osmanskim Jataganima u BiH / Bosna- Hersek’teki Osmanlı Yatağanlarının Üzerinde Bulunan Tılsımlı Yazıtlar. Behar god. 21.br.110., 108-114.
Johanson, E. (1842). Nuces Philosophicae: or, the Philosophy of Things as Developed From the Study of the Philosophy of Words. London: Marshall & Co.
Kahraman, S. A., & Dağlı, Y. (2007). Evliya Çelebi Seyahatnamesi. İstanbul: YKY
Kalajdzija, A. (2013). Terminologija Oruzja u Bošnjačkoj Epici / Boşnak Destanlarında Bulunan Silah Terminolojisi. Znakovi vremena 61/62, İSSN 1512-5416, God.XVI.
Kallek, C. (2007). Parmak. İslam Ansiklopedisi (C.34, s. 172-173). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfi, İslâm Araştırmaları Merkezi.
Karamehmedović, M. (1980). Umjetnička Obrada Metala / Sanatsal Maden İşçiliği. Sarajevo: Veselin Masleša.
Kniewald, D. (1956). Dubrovčanin Feliks Petančić o Ratovanju sa Turcima 1502 / Ragusalı Feliks Petančić’e göre 1502’de Türkler ile Yapılan Savaşlar Hakkında Anlatılanlar. Vesnik 3, Vesnik vojnog muzeja JNA Bg.
Kreševljaković, H. (1927). Sarajevska Čaršija, Njeni Esnafi I Obrti za Osmanlijske Uprave / Osmanlı Hakimiyetinde Saraybosna Çarşısının Zanaatları ve Esnafları. Zagreb: Posebni otisak iz Narodne Starine.
Kreševljaković, H. (1951), Kazandzijski obrt u Bosni i Hercegovini / Bosna-Hersek’te Kazancı Esnafı. Glasnik Zemaljskog Muzeja u Sarajevu, N.S.1951, S.VI.
Kreševljaković, H. (1959). Čengići- Prilog Proučavanja Feudalizma u Bosni i Hercegovini / Çengiçliler- Bosna-Hersek’te Feodalizm Hakkında bir Etüd. Sarajevo: Vlastita Naklada.
Kreševljaković, H. (1960). Çengiç Beyleri, Osmanlı Devrinde Bosna-Hersek Feodalizmi Hakkında bir Etüd, İstanbul: Şehir Matbaası.
Kreševljaković, H. (1991). İzabrana Djela II- Esnafi i Obrti u BiH (1463-1878), / Seçilmiş araştırmalar II- Bosna-Hersek’te Esnaflar ve Zanaatlar. Sarajevo: Veselin Masleša.
Kuşoğlu, M.Z. (2009). Savat. İslam Ansiklopedisi (C.36, s. 201). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfi, İslâm Araştırmaları Merkezi.
Laking, Sir G. F. (1920). A Record of European Armour and Arms Through Seven Centuries. Vol.III, London: Bell Publication.
Larocca, J. D. (1997). The Gods of War-Sacred İmagery and the Decoration of Arms and Armor. New York: The Metropolitan Museum of Art.
Legrand, S. (2006). The emergence of the Scythians: Bronze Age to Iron Age in South Siberia. Antiquity 80. 843–859.
Leksikografski Zavod Miroslav Krleza. (1964). Enciklopedija Likovnih Umjetrosti / Güzel Sanatlar Ansiklopedisi. (3 İnj.-Portl). Zagreb: Leksikografski Zavod Miroslav Krleza.
Line Tv. (23.12.2015). Fazliç Muharrem Kın Ustası (Televisyon Dizisi). Line Tv, Tükenen Eller. Bursa, Türkey: Line Tv.
Ljubojević, B.; Bogdanović, B. (2011). Oruzje I Vojna Oprema: Katalog Zbirke İstorijskog Muzeja Srbije. / Silahlar ve Askeri Teçhizatı: Sergi Kataloğu. Beograd, Srbija: İstorijski Muzeja Srbije.
Madunić, D. (2010). Frontier Elits of the Ottoman Empire during the War for Crete (1645-1669): The Case of Ali Pasha Cengic. Conference: Europe and the Ottoman World: exchanges and conflicts (16th-17th ct): 2010 - CEU Budapest (s.47-82). Budapest.
Malcolm, N. (1994). Bosnia: A Short History. New York: New York University Press.
Marijanović, B., Marijanović, I., Glavaš, T., Niškanović, M. (1988). Oruzje Kroz Vjekove: Katalog Zbirke Zemaljski Muzej Bosne i Hercegovine. / Asırlarca Silahlar: Sergi Kataloğu). Sarajevo, Bosna i Hercegovina: Zemaljski Muzej Bosne i Hercegovine.
Marković, S., Popović C. (1951). Nekoliko Podataka o Livanjskom Vezu Srebrnom Zicom u Drvetu / Livno’daki Gümüş Nakış Sanatı. Glasnik Zemaljskog Muzeja N.S.1951, S.VI, 1951. 333-338.
Matvejević, P. (1998). Mediteranski Brevijar / Akdeniz Günlüğü. Sarajevo: Sarajevo Publishing.
Mazalić, DJ. (1967). Leksikon Umjetnika, Slikara, Vajara, Graditelja, Zlatara, Kaligrafa I Drugih Koji Su Radili U BiH / Bosna-Hersek’te Çalışmış Sanatçı, Heyekeltraş, Mimar, Kuyumcu, Hattat ve Diğerleri. Sarajevo: Veselin Masleša.
Mazalić, Dj. (1960-61). Popis Zaostavštine I Rasulo Sarajevske Porodice Selaka /Saraybosnalı Selak Ailesinin Miras Listesi. Prilozi za orijentalnu filologiju, X-XI, 223-236.
Mažuranić, I., & Živančević, M. (1974). Smrt Smail-age Čengića. Nolit.
Manisa Celal Bayar Üniversitesi (2018). Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü. Erişim: http://malzememuh.cbu.edu.tr/db_images/site_117/file/su%20verme.pdf;
Metropolitan Müzesi. (2000-2017). Env.no. 36.25.1617a,b yatağan. Erişim: http://www.metmuseum.org/art/collection/search/24329
Minorsky, V. (1939). A Soyurgal of Qasim b. Jahangir Aq-qoyunlu (903/1498), Bulletin of the School of Oriental Studies (University of London), vol. IX, Part 4., 927-960.
Muderizović, R. (1929). Popis Sarajevskih Zanatlija iz God. 1848. / 1848 Tarihli Saraybosna’daki Ustaların Listesi. Glasnik Zemaljskog Muzeja u Bosni i Hercegovini, 41, II. sveska (za historiju i etnografiju). 5-32.
Muftarević, A. (2014). Jatagani iz Zbirki Muzeja Sarajeva / Sarajevo Müzesi’nin Koleksiyonlarından Yatağanlar. Bosna-Hersek, Sarajevo: Muzej Sarajeva.
Muftić, F. (1997). Foça 1470-1996 - Neprolazna Ljepota / Foça 1470-1996 - Sönmeyen Güzellik. Bosna-Hersek, Sarajevo: Šahinpašić.
Muftić, F. (2006). Foça Kroz Vrijeme / Foça- Zaman Yolculuğu. Bosna-Hersek, Sarajevo.
Muminović, A. (2008). Stari Zanati / Tarihi Zanaatlar. Bosna-Hersek, Sarajevo: Rabic.
Mülayim, S. (1994). Sanat Tarihi Metodu, Gözden Geçirilmiş İkinci Baskı, Bilim Teknik Yayınevi, İstanbul
Nickel, H., Pyhrr W. S., Tarassuk L. (1984). The Art of Chivalry. USA, New York: Metropolitan Museum of Art.
Nicolle, D. (1995). The Janissaries. Oxford: Osprey Publishing.
Nicolle, D. (1998). Armies of the Ottoman Empire 1775-1820. Oxford : Osprey Publishing.
Ögel, B. (1948). Türk Kılıcının Menşe ve Tekâmülü Hakkında. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 6(5), 431-460.
Özcan, A. (2002). Kemenkeş Mustafa Paşa. İslam Ansiklopedisi (C.25, s. 249).
Ankara: Türkiye Diyanet Vakfi, İslâm Araştırmaları Merkezi.
Özcan, A. (1996). Gönüllü. İslam Ansiklopedisi (C.14, s. 153). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfi, İslâm Araştırmaları Merkezi.
Pakalin, M.Z. (1993). Osmanlı Tarihi Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. II-III. İstanbul: Mili Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Paić-Vukić, T. (2013). Natpisi na “Zagrebačkom” Jataganu / Zagrebli Yatağanın Yazıtları. Zagreb Arhiv HAZU. 217-230.
Petrova İ., Obbov S. (2005), Or”zija ot Rusko-Turskata Voîna 1877-1878 v Kolekcijata na Voenno-İstoričeski Muzeî Pleven. Sofija: İzkustvoto utre.
Petrović, Dj. (1956). Prilog Datiranju Jatagana Prema Mjestu İzrade / Üretim Merkezlerine Göre Yatağanların Üretim Tarihleri. Vesnik Vojnog Muzeja JNA. 172- 188.
Petrović Dj. (1973). Uloga Dubrovnika u Snabdevanju Srednjovekovne Bosne Oruzjem / Ortaçağ Bosna’da Silah Tedariğinde Dubrovnik’in Rolü. Radovi Muzeja Grada Zenica, S. III. 68-77.
Petrović, Dj. (1976). Dubrovačko Oruzje u XIV veku / XIV asırda Dubrovnik Silahları. Beograd: Vojni Muzej Beograd.
Petrović Dj. (1989). Trgovina Proizvodima Domaćih Oruzara u Jugoslovenskim Oblastima pod Turcima u XVII i XIX v. / Türk Hakimiyeti Altındaki Yugoslav Ülkelerinde Yerli Silah Ustalarının Ürünlerinin Ticareti, Glasnik Zemaljskog Muzeja BİH, Etnologija, N.S. Sv. 43/44. 1-25.
Polic-Babić, M. (2000). Medju Krizom i Polumjesecom- Dubrovačke Dojave Španjolskome Dvoru o Turcima u XVI. Stoljeću / Haç ve Hilal Arasında- XVI yüzyılda Ragusalılar Tarafından İspanyol Sarayına Türkler Hakkında Gönderilen Uyarılar. Zagreb: Naklada Ljevak.
Pyhrr, W.S. (2012), Of Arms and Men: Arms and Armor at the Metropolitan, 1912– 2012. New York: The Metropolitan Museum of Art.
Pyhrr, W.S. (2000). European Helmets 1450-1650- Treasures from the Reserve Collection. New York: The Metropolitan Museum of Art.
Radojkovic, B. (1962). Staro srpsko zlatarstvo.
Rajković, Lj. (1954). Zbirka Yatagana Vojnog Muzeja JNA / JNA Askeri Müzesi’nin Yatağanları. Vesnik Vojnog Muzeja JNA, I, 106-124.
Renner, H. (1896). Bosnom i Hercegovinom Uzduz i Poprijeko / Kuzeyden Güneye, Doğudan Batıya Bosna Hersek. Sarajevo: Dobra Knjiga.
Rusya Devlet Tarih Müzesi.(2013). Env.no. 6442 yatağan. Erişim: http://83.69.214.19/iss2/items?query=6442&info=1673388&sa-fund=19
Rusya Ermitaj Müzesi. (1998-2018). Env.no. B.O.-282 yatağan. Erişim: http://hermitage--www.hermitagemuseum.org/wps/portal/hermitage/digital-collection/15.+weapons%2c+armor/ 508853
Sicil 42. Gazi Husrev Bey Kütüphanesi Arşivleri, Saraybosna, Bosna-Hersek.
Sijarić, M. (2014). Hladno Oruzje Bosne I Hercegovine u Arheologiji Razvijenog I Kasnog Srednjeg Vijeka / Bosna-Hersek Geç Ortaçağ Arkeolojisinde Kesici Silahlar. Sarajevo: Zemaljski Muzej BiH.
Silah koleksiyonu. Bosna-Hersek Milli Müzesi Arşivleri, Saraybosna, Bosna-Hersek.
Silah koleksiyonu. Gorica Livno Fransiskan Manastır Müzesi Arşivleri, Livno, Bosna-Hersek.
Silah koleksiyonu. Sırbistan Novi Pazar Ras Müzesi Arşivleri, Novi Pazar, Sırbistan.
Silah koleksiyonu. Saraybosna Kent Müzesi Arşivleri, Saraybosna, Bosna-Hersek.
Silah koleksiyonu. Saraybosna Boşnak Enstitüsü Müzesi Arşivleri, Saraybosna, Bosna-Hersek.
Sinjska Alka. (2019, Mayıs). Erişim: https://www.alka.hr/ Swords a Visual History. (2010). London:DK.
Sprague, M. (2013). Yatağan, Khanda and Jamdhar (Swords and Sabres of Persia and İndia). CreateSpace Independent Publishing Platform.
Su verme- menevişleme/temperleme deneyi. (t.y.). Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü. Erişim: http://malzememuh. cbu.edu.tr/db_images/site_117/file/ su%20verme.pdf.
Šabanović, H. (1960). Postanak I Razvoj Sarajeva / Saraybosna’nın Oluşumu ve Gelişimi. Radovi, Odjeljenje istorijsko-filoloških nauka, 5.
Šamić, M. (2003). Kako Nastaje Naučno Djelo / Bilimsel Çalışma Nasıl Yazılır. Sarajevo: İP Svjetlost.
Šamić, J. (2001). Pariz-Sarajevo 1900: Svjetska izložba i Bosanski paviljon. Mediapress.
Šercer, M., Jakić, B., Ždralović, M., & Knaflec, S. (1975). Jatagani u Povijesnom muzeju Hrvatske/ Hırvatistan Tarih Müzesindeki Yatağanlar. Zagreb:Povijesni muzej Hrvatske.
Šunjić, M. (1996). Bosna i Venecija -Odnosi u XIV i XV stojeću / Bosna ve Venedik- XIV ve XV Asırda İlişkiler. Sarajevo: HKD Napredak.
Tavlama İşlemi.(t.y.). Sistem Teknik Sanayi Fırınları A.Ş. Erişim: http://www.sistemteknik.com/ferrous/tavlama-islemi-s178.html.
Teinović, B. (2008). Hladno Oruzje iz Osmansko-Turskog Perioda u Muzeju Republike Srpske - Katalog Muzejske Zbirke / Bosna-Hersek Sırp Cumhuriyeti Müzesinde Kesici Silahlar- Müze Koleksiyonunun Kataloğu. Banja Luka: Muzej Republike Srpske.
Tezcan, T. (1983). Silahlar. İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi.
The Treasures of the Ottoman Art 15th-19th. (1999). The Treasures of the Ottoman Art 15th-19th Exhibition. Zagreb.
Topkapı Palace Museum (2010). Topkapı Palace Museum. İstanbul: Korpus Kültür Sanat Yayıncılık.
Truhelka, Ć. (1954). Der Bosnishen Mettal İndustrie Decorative Kunste. (N. Sulejmanpašić, Çev.). Wakit Die Zeit (Naše Starine), II. 251-257.
Türkiye Diyanet Vakfı. (1988- 2013). İslam Ansiklopedisi. Ankara, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA).
Turan. Ş. (1998). Hersekzâde Ahmed Paşa. İslam Ansiklopedisi (C.17, s. 237).
İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfi, İslâm Araştırmaları Merkezi.
Uzunçarşılı, İ. H. (1943). Osmanlı devleti teşkilâtından: Kapukulu ocakları: Acemi ocaği ve Yeniçeri ocaği (No. 12). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Uzunçarşılı, İ. H. (1986). Osmanlı Sarayı’nda Ehl-I Hıref (Sanatkârlar) defteri. Türk Tarih Belgeleri Dergisi (C.XI, S.15). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Yaman, B. (2008). Osmanlı Saray Sanatkârları, 18. yüzyılda Ehl-I Hıref. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Yaşar G. (2009). Askeri Müze Yatağan Koleksiyonu. İstanbul: Askeri Müze ve Kültür Sitesi Komutanlığı.
Yücel, Ü. (1964-65). Türk Kılıç Ustaları. Türk Etnografya Dergisi, S.VII-VIII. 59-97. İstanbul: Milli Eğtim Basımevi.
Zygulski, Z. (1992). Ottoman Art in The Service of the Empire. USA, New York: New York University Press.
Leksikografski zavod Miroslav Krleza,
http://www.enciklopedija.hr/natuknica.aspx?id= 27086)
https://archive.org/
http://gallica.bnf.fr/
http://yapıdergisi.com/
